Dünyanın ırkçılığa karşı son toplu ayaklanması geçen mayıs ayında ABD’de Afro-Amerikalı George Floyd’un polis memuru Chauvin tarafından öldürülmesiyle gerçekleşmişti.
Rumen hakem de Şampiyonlar Ligi gibi en üst seviye futbol organizasyonunda Webo olayıyla skandala imza atarak dünya manşetlerini kaplayan yeni tepkiye sebebiyet verdi. Futbol sahalarında son olarak geçen yıl Arsenal-Tottenham maçında Aubameyang’a Manchester City-Bournemouth maçında da Raheem Sterling ve Tyrone Mings’e ırkçı söylemlerde bulunan taraftarlara ağır cezalar verildi. Statlara girişleri 5 yıl yasaklanırken, Tottenham Kulübü ise kendi taraftarına ömür boyu men cezasını yapıştırmıştı. PSG-Başakşehir maçının enteresan tartışmalarından biri, geceye damga vuran 4. hakem Costantin Coltescu’nun sahaya çıkmaması kaydıyla müsabakanın devam etmesi ihtimaliydi.
YAKIŞIKSIZ BİR HAREKETTE HAKEM YARDIMCININ GÖREVİNE SON VEREBİLİR
Oyun Kuralları Kitabı, Kural 6: Diğer Hakemler bölümünde “Diğer hakemler, maçın hakeminin yönetimi altında görev yaparlar. Gereksiz müdahaleleri veya yakışıksız hareketleri söz konusu olduğunda, hakem bunların görevlerine son verecek ve durumu yetkili kurumlara rapor edecektir” denilmektedir.
IFAB Oyun Kuralları, bu tanımları belirtmekle birlikte, uygulama konusunda müsabakayı düzenleyen UEFA gibi konfederasyonların veya TFF gibi yerel federasyonların ‘Futbol Müsabaka Talimatı’na pas atıyor: “Müsabaka kuralları maça çıkamayacak veya devam edemeyecek bir hakemin yerini kimin alacağını açıkça belirtmelidir.”
Bu kapsamda UEFA’nın kendi organizasyonları için ‘Regulations’ bölümünde hakemlerin devam edememe durumuna dair detaylar şu şekilde: Bir hakem, yardımcı hakem veya video yardımcı hakem maçtan önce veya maç sırasında herhangi bir sebeple görev yapamayacak duruma gelirse aşağıdaki şartlarda hakem ekibinin bir üyesi ile değiştirilir:
4. HAKEMSİZ DEVAM EDEBİLİRDİ
1- Hakem herhangi bir nedenle devam edemezse 4. hakem ile yer değiştirilir.
2- Yardımcı hakemlerden biri herhangi bir nedenle devam edemezse, 4. hakem veya varsa yedek yardımcı hakem ile değiştirilir.
3- VAR’a herhangi bir şey olursa yerine AVAR geçer.
4- Gerekirse maç VAR, AVAR veya 4. hakem olmadan da oynanacaktır. Son madde gayet net. Düşünülen devam edememeden kasıt çok doğal olarak sakatlıklardır ancak her ne kadar PSG-Başakşehir maçındaki gibi spesifik olaylar düşünülmemiş gibi gözüküyor olsa da Rumen hakem Ovidiu Hategan, Oyun Kuralları kitabındaki hükümler çerçevesinde 4. hakemi Sebastian Coltescu’nun görevine son verebilir; UEFA’nın kendi düzenlemeleri kapsamında da maç 4. hakemsiz devam edebilirdi. Tıpkı eski günlerdeki gibi.
UEFA ACİL ÇÖZÜM YOLUNA GİDEBİLİRDİ
PSG-Başakşehir maçında 4. hakem olarak VAR’ın görevlendirilmesi gündeme gelmişti. ‘Regulations’ içeriğinde yer almasa da UEFA tarafından acil çözüm adına kullanılabilirdi, zorunlu da değildi. Ayrıca VAR hakemleri, aynı Riva gibi, UEFA’nın halihazırda tamamlamaya çalıştığı İsviçre’deki VAR merkezinde görev yapıyor olabilirlerdi. Dolayısıyla, 4. hakemin uygunsuz hareketi yüzünden maç tatil mi edilecekti? Elbette hayır ancak UEFA gelişmeler paralelinde tatil edip, tüm ekibi değiştirmeyi uygun buldu
YARDIMCI HAKEMİN GÖREVİNİ ‘VAR’ DA YAPABİLİR
Bizdeki Müsabaka Talimatı, felaket senaryoları açısından daha detaylı (27. madde):
1- Hakem sakatlanarak oyunu terk etmek zorunda kaldığı takdirde, 4. hakem veya kıdemli yardımcı hakem onun yerine görev yapar.
2- Maç başladıktan sonra bir yardımcı hakemin devam edememesi halinde varsa 4. hakem veya yedek yardımcı hakem devam eder. 4. hakemin görevlendirilmediği maçlarda yeni bir yardımcı bulunamaz ise bir yardımcı hakemle maça devam edilir.
3- 4. hakemin, sahadaki hakemin veya yardımcının yerine geçmesi durumunda müsabaka 4. hakemsiz oynatılabilir
2000’Lİ YILLARA KADAR ÜÇÜNCÜ LİG’DE 4. HAKEM YOKTU
Düşünün ki, Cüneyt Çakır-Bahattin Duran-Tarık Ongun bir Süper Lig maçındalar ve 4. hakem Hüseyin Göçek 27. dakikada bir şekilde sahayı terketti. 61. dakikada da Tarık Ongun sakatlandı. Futbol Müsabaka Talimatı, kalan yarım saatlik sürede Cüneyt Çakır ve Bahattin Duran ikilisiyle maçı tamamlamaya izin veriyor. Tarık Ongun’un ofsayt çizgisine VAR bakabilir, korkmayın. 1998’de hakemliğe başladığım yıllarda 3. Lig’de 4. hakem görevlendirilmezdi. Hatta amatör liglerde maç başlamadan önce hakem üçlüsünün sahada olma zorunluluğu vardı lakin maç başladıktan sonra tek hakemle bitirdiğimiz 90 dakikalar bile olmuştu. Rumen 4. hakem Coltescu’yu ulu önder Atatürk’le uğurlayalım: “Spor yalnız beden kabiliyetinin bir üstünlüğü sayılmaz. İdrak ve ahlâk da bu işe yardım eder. Ben sporcunun zeki, çevik aynı zamanda ahlâklısını severim.”
