18. yüzyıl sonlarında, kölelik karşıtları, İngiliz halkını üretiminde kölelerin çalıştırıldığı ürünleri satın almamaya çağırdı. Ve bu çağrı işe yaradı. 300 binden fazla kişinin şeker satın almayı durdurması, köleliğin kaldırılması yönündeki baskıları da artırdı.
#StopHateforProfit (Kâr için Nefreti Durdur) kampanyası, boykotu siyasi araç olarak kullanan son hareket.
Kampanya, Facebook’un nefret içeren ve ırkçı paylaşımları kaldırmak için yeterince çaba sarf etmediğini savunuyor.
Şu ana kadar bazı büyük şirketler kampanyaya katılarak Facebook ve bazı diğer sosyal medya platformlarına reklam vermeyi durdurduklarını açıkladı.
Unilever, Coca-Cola ve Starbucks gibi reklamlarını Facebook’tan çeken şirketler arasına Ford, Adidas ve HP de eklendi.
Axios haber sitesi, Microsoft’un da “uygunsuz içerikler” hakkındaki endişeleri nedeniyle, Mayıs ayında Facebook ve sahibi olduğu Instagram’a reklam vermeyi durdurduğunu yazdı.
Öte yandan Reddit ve Twitch gibi diğer sosyal medya platformları, kendi nefret karşıtı önlemlerini alarak, Facebook üzerindeki baskıyı artırdı.
Güven kaybı
Peki bu boykot Facebook’a zarar verebilir mi?
Bu sorunun kısa cevabı, evet. Facebook’un gelirinin büyük kısmı reklamlardan geliyor.
Aviva Inverstors’tan David Cumming BBC Today programında, güven kaybı ve ahlaki ilkelerin yokluğuna dair algının, şirketi “mahvedebileceğini” söyledi.
Cuma günü Facebook hisseleri yüzde 8 düştü – bu, Facebook’un sahibi Mark Zuckerberg’in teorik olarak yaklaşık 6 milyar dolar daha fakirleşmesi anlamına geliyor.
Ancak bu boykotun Facebook için uzun dönemde varoluşsal bir tehdit oluşturup oluşturmayacağını tahmin edebilmek kolay değil.
Öncelikle bu, bir sosyal medya şirketinin karşılaştığı ilk boykot değil.
2017’de birçok büyük şirket, reklamlarının ırkçı ve homofobik videolarla gösterilmesinin ardından, YouTube’a reklam vermeyi durduracaklarını açıklamıştı.
Bu boykot şu an neredeyse tamamen unutulmuş durumda. YouTube boykot kararı sonrası bazı kurallarında değişikliğe gitti ve YouTube’un sahibi Google’da işler şu an tıkırında.
Bu boykotun Facebook’a tahminlerinizden daha az zarar vereceğine inanmak için başka sebepler de mevcut.
Daha düşük bütçeli çok fazla reklam veren var
Öncelikle, birçok şirket sadece Temmuz ayında, bir aylık boykot uyguladı.
İkinci olaraksa – ki bu daha önemli – Facebook’un reklamlarının birçoğu daha küçük ve orta ölçekli binlerce şirketten geliyor.
CNN’in haberine göre Facebook, en büyük bütçeli 100 şirketin reklamlarından geçen yıl 4,2 milyar dolar kazandı. Bu Facebook’un reklam gelirinin yüzde 6’sına tekabül ediyor.
Şu ana kadar orta ölçekli şirketlerin büyük çoğunluğu boykota katılmadı.
Reklam ajansı Digital Whiskey’nin strateji departmanı başkanı Mat Morrison, Facebook’a reklam vermemeyi maddi olarak kaldıramayacak çok fazla küçük şirket olduğunu söylüyor.
Morrison, yüksek ücretlerden ötürü televizyonlara reklam veremeyen bu firmalar için, daha ucuz reklam olanağı sunan Facebook gibi platformların çok önemli olduğunu belirtiyor.
Morrison “İşlerimizi sürdürebilmemizin tek yolu, hedeflediğimiz özel kitlelere bu platformlar üzerinden ulaşabilmek. Bu nedenle reklam vermeye devam edeceğiz” diyor.
Bazı açılardan Facebook, lobicilik yapmak için elverişli bir şirket gibi görünüyor. Facebook’un yönetim yapısı, sahibi ve CEO’su Mark Zuckerberg’e, değişim yapabileceği büyük bir güç veriyor.
Yani Zuckerberg bir şeyi isterse, gerçekten yapabilir. Facebook’ta değişim için sadece bir kişinin kafasının değişmesi gerekiyor.
Ama bunun tam tersi de geçerli. Hissedarların Zuckerberg’e, diğer şirketlerdekilerin aksine, baskı yapabilecek kabiliyeti yok. Yani Zuckerberg değişim istemezse, yapmaz.
Yine de Zuckerberg, bazı adımları atmaya hazır olduğunun sinyallerini verdi. Cuma günü Facebook, nefret içeren paylaşımları etiketleyeceğini açıkladı. Bu hafta yeni adımlar da bekleniyor.
Ancak bu değişikliklerin “Kâr için Nefreti Durdur” kampanyasını ortadan kaldırmaya yetmesi beklenmiyor.
Ve bu sırada diğer platformlar da kendi önlemlerini almaya devam ediyor.
Pazartesi günü Reddit, taciz ve tehditkar davranışlarda bulunan bazı yazarların toplandığı “The Donald Forum” gibi başlıkları engelledi.
Reddit, ABD Başkanı Donald Trump’la doğrudan bağlı olmayan ancak onu destekleyen içeriklerin paylaşılmasına yardım eden topluluğun içeriklerinin geniş kitlelere ulaşmasının önüne geçti.
Genellikle oyun oynayanların video yayını için kullandığı Twitch de Trump’ın kampanyası tarafından kullanılan bir hesabı geçici olarak dondurdu.
Amazon’un sahip olduğu video streaming sitesi, Trump’ın mitinglerine ait iki videonun platformun nefret söylemi kurallarının ihlal ettiğini açıkladı.
Twitch’in açıklamasında “Siyasi ya da haber değeri olan içeriklerde ayrımcılık yapmıyoruz” dendi.
Bu yıl tüm sosyal medya şirketleri için zorlu bir yıl olacak ve Facebook da bundan muaf değil.
Şirketlerin bu dönemdeki kılavuzu ise yine bilançoları, yani ticari kaygıları olacak.
Son boykotun sonbahara kadar uzaması ve daha çok şirketin katılması halinde, bu yıl Facebook için belirleyici bir yıl olabilir.
