ANKARA, 15 Aralık (Reuters) – Koronavirüs nedeniyle artan bütçe açıkları dünya ekonomilerinde öncelikli bir alan olarak ele alınmamaya devam ederken Türkiye’nin bütçe açığı da yılın ilk 11 ayında %42 artışla 132 milyar TL oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre bütçe fazlası Kasım’da %72,7 artışla 13,4 milyar TL, faiz dışı fazla %50,4 artışla 22,9 milyar TL oldu.
Bütçe Ocak – Kasım döneminde 2,98 milyar TL faiz dışı açık verdi. 2019 Ocak-Kasım döneminde faiz dışı fazla 2.84 milyar TL olmuştu.
Hükümet pandemide önceliğin istihdam piyasası olduğunu belirterek bazı sektörlerde vergi indirimleri bazılarında ise vergi tahsilatlarının ötelenmesini de içeren bir çok uygulamayı pandemi başlangıcından beri dönem dönem uyguluyor.
Ancak hükümetin pandemi desteklerinin bütçeye yansımasının sınırlı kalmasındaki bir etken ise desteklerin farklı kanallardan uygulanması. İstihdam piyasasını desteklemek için atılan adımların büyük bir bölümü, bütçe dışından İşsizlik Sigortası Fonu’ndan finanse ediliyor.
Koronavirüsle birlikte güncellenen OVP’de bu yıl için bütçe açığının GSYH’ya oranı tahmini %2,9’dan %4,9’e revize edildi. OVP’de 2021 için %4,3, 2022 için %3,9, 2023 için %3,5 açık öngörüldü.
Ekonomistlerin hesaplamalarına göre son 12 aylık bütçe açığının GSYH’ya oranı %3,4 seviyesinde. Aralık ise her yıl yüksek bütçe açıkların yaşandığı bir ay oluyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bütçe açığının milli gelire oranını 2020 sonu için %4,9 olarak hedeflendiğini belirtirken gerçekleşmelerin ise yılın %4.5’in altında bir bütçe açığıyla tamamlanacağını gösterdiğini söyledi.
Benzer ülkelere bakıldığında Türkiye son dönemdeki artışa karşın hâlâ birçok ülkeden daha az bütçe açığı vermeye de devam ediyor. Buna rağmen bütçede yaşanan bozulma da hatırı sayılır seviyede.
Bütçe açığının GSYH’ya oranı 2013’ten 2016 yılına kadar yaklaşık %1 seviyesinde kalmıştı. Düşük kamu borcu bu dönemde Türkiye piyasalarını destekleyen önemli bir unsur oldu. 2017 yılında bütçe açığı/GSYH %1,5, 2018’de %1,9’a, 2019’da %2,9’a genişledi.
TCMB yedek akçesi, yapılandırmalar, bedelli askerlik gibi tek seferlik ve 2019’da büyüklüğü 70 milyar liraya yaklaşan gelirlere rağmen bütçe açığı %70 artmıştı.
