Çad’ı 1990 yılından beri yöneten Cumhurbaşkanı İdris Debi’nin cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandığını ilan ettikten bir gün sonra dün cephede öldüğü açıklandı. Ordu Sözcüsü Azem Bermandoa Agouna, ulusal televizyonda yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı İdris Deby Itno’nun, hafta sonu ülkenin kuzeyinde ayrılıkçılara karşı düzenlenen operasyona katıldığını, çatışmada yaralandığını ve hayatını kaybettiğini duyurdu. Deby, 11 Nisan’da yapılan seçimleri yüzde 79.32 oyla kazanarak 6’ncı kez seçilmişti.
ÇATIŞMADA AĞIR YARALANDI
Amerikan New York Times (NYT) gazetesi, 68 yaşındaki cumhurbaşkanının ülkenin kuzey komşusu Libya’dan geldikleri bildirilen isyancılara karşı yürütülen harekâta katıldığını ve cephe hattında hayatını kaybettiğini yazdı. Buna göre bölgede çıkan çatışma sırasında askeri üniformalı olan Deby, aldığı yaralardan ötürü yaşamını yitirdi. NYT, Deby’nin ölümüne dair detayların açık olmadığını ekledi.
FACT ADLI AYRILIKÇI ÖRGÜT
BBC, Çad hükümetinin çatıştığı bu isyancı örgütün adının “FACT” (Çad’da Değişim ve Uyum Cephesi) olduğunu aktardı. FACT militanları, seçim günü olan 11 Nisan’da konuşlandıkları Libya’dan harekete geçerek sınırı geçti. Başkent N’Djamena’ya birkaç yüz kilometre uzaktaydılar. Çad ordusu ile çatışmalar geçen cumartesi şiddetlenmişti.
YERİNE OĞLU GETİRİLDİ
Deby’nin ölümünün ardından hükümet ve parlamento feshedildi. Akşam 18.00 ile sabah 05.00 arasında sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Askeri konsey, Deby’nin general rütbeli oğlu Mahamat İdris Deby Itno’yu (37) geçici başkan olarak açıkladı. Konsey, 18 ay boyunca iktidarda olacağını da bildirdi. Ülkede bazı çevreler, sosyal medyada Cumhurbaşkanı Deby’nin ölüm haberini şüpheyle karşıladıklarını ve olayın aslında bir darbe olduğunu iddia eden paylaşımlar yaptı. Reuters’a konuşan üst düzey bir diplomat, Deby’nin ölümünün ardından yönetimin parlamento başkanına geçmesi gerektiğine işaret ederek “Ama olmadı. Aslında bu bir darbedir” diye konuştu.
GÖREV SÜRESİNİ UZATMIŞTI
– Eski subay olan İdris Deby, Aralık 1990’da “Ulusal Kurtuluş Hareketi” (MPS) adlı örgütün lideri olarak başkent N’Djamena’ya girerek Hissene Habre hükümetini devirdi. MPS’nin o dönem Libya ve Sudan tarafından desteklendiği söylendi.
– 6 yıllık geçiş döneminden sonra 1996’da yapılan çokpartili seçimlerde cumhurbaşkanı seçildi.
– Ayaklanmalar, darbe girişimleri atlatan Deby, radikal İslamcı gruplarla mücadelede Fransa ile işbirliği yaptı.
– Deby, 2018’de iktidarda kalma süresini 2033’e kadar uzatan yeni anayasanın çıkmasında önayak oldu. Bir yıl sonra isminin başına ‘mareşal’ unvanını ekletti.
– Deby’nin altıncı kez katıldığı 11 Nisan 2021’deki cumhurbaşkanlığı seçimleri ise muhalefetin yolsuzluk ve baskı ithamları altında yapıldı. “30 yıldır olduğu gibi yine biliyorum, ben kazanacağım” diyen Deby’nin yüzde 79.32 ile seçildiği açıklanmıştı.
