Li, Tayland’ın başkenti Bangkok’da düzenlenen 22’inci Çin-ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) Liderler Zirvesi kapsamında Güney Çin Denizi’nde tüm tarafların üzerinde müzakereler yürüttüğü “davranış kuralları metni”ne yönelik açıklamalarda bulundu.
Başbakan Li, geçen seneki ASEAN toplantısında sunduğu, ülkesi ve ASEAN üyeleri için bağlayıcılığı bulunan “davranış kuralları metni”nde ilerlemeler kaydedildiğini belirterek, “Biz, üç yıllığına ayarlanmış bir takvime (davranış kuralları metni) göre Güney Çin Denizi’nde barış ve istikrarın uzun vadede sürmesi için ulaşılan konsensüs çerçevesinde ASEAN ile birlikte çalışmaya hazırız.” ifadesini kullandı.
Başbakan Li, söz konusu davranış kuralları metninin katılımcı ülkeler tarafından ilk okumasının yapıldığına ve ikincisine de başlandığına değinerek, ülkesinin ve
ASEAN’ın bölgede istikrarı desteklediğini ve iki tarafın da karşılıklı siyasi güveni sürdürmeye bağlı olduğunu söyledi.
“DAVRANIŞ KURALLARI”
Güney Çin Denizi’nde 2002’den bu yana devam eden müzakereler geçen yıl yasal bağlayıcılığı olan ve Çin tarafından önerilen “davranış kuralları” adlı metinle Çin ve ASEAN ülkeleri arasında müzakereyi başlatmıştı. Davranış kuralları adlı müzakere metninin 2021’de sonuçlanması bekleniyor.
Başbakan Li, Tayland’daki temasları çerçevesinde Birleşmiş Milletler Genel (BM) Sekreteri Antonio Guterres ile görüşerek, BM ile iş birliğini derinleştirmeye, Genel Sekreterin görevini desteklemeye, tüm taraflar ile 2030 sürdürülebilir kalkınma ajandasını uygulamaya hazır olduklarını belirtti.
Li, “İklim değişikliği meselesine cevap verilmesi konusunda, Çin gelişmekte olan bir ülke olarak uluslararası sorumluluklarını ve yükümlülüklerini yerine getirecek.” ifadelerini kullanarak, çekirdeğinde BM olan uluslararası hukuk temelli düzeni de ısrarla koruyacaklarını bildirdi.
Guterres de uluslararası toplumun, dünyayı bölerek iki sistem ve iki kurallı herhangi bir durumdan kaçınması gerektiğini söyleyerek BM’nin tüm taraflarının Çin’in çok kutupluluğu ve uluslarası hukuk temelli düzeni korunması yönündeki katkılarını takdir ettiğini söyledi.
GÜNEY ÇİN DENİZİ SORUNU
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşanıyor.
Pekin’in tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı iddiaları, ABD ve bölge ülkeleriyle arasında gerginliğe sebep oluyor.
Bölgesel kalkınma ve siyasi istikrarı koruma amacıyla kurulan ASEAN’ın kurucu üyeleri Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Singapur’un yanı sıra Brunei, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya olmak üzere toplam 10 üyesi bulunuyor.
