TÜBİTAK’tan yapılan yazılı açıklamada, küresel salgın Covid-19 ile mücadele kapsamında aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarının dışında, küresel salgının etkilerini sosyal, beşeri bilimler yönünden incelenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi için araştırma yapanlara da destek verilmesinin kararlaştırıldığı belirtildi. Açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından küresel pandemi ilan edilen Covid-19’un ekonomik, sosyolojik, psikolojik etkilere de sebep olduğuna dikkat çekilerek, salgının toplumsal hayatı derinden etkileyip pek çok alanda önemli değişimlere sebep olmasının beklendiği ifade edildi.
SOSYAL VE EKONOMİK ETKİLERİ ARAŞTIRILACAK
TÜBİTAK’ın, aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarının dışında salgının ekonomik ve sosyal yönden etkilerini araştıran bilim insanlarına da destek vereceğinin vurgulandığı açıklamada, şunlar kaydedildi:
“TÜBİTAKa bağlı Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destek Grubu (SOBAG), ’Covid-19 ve Toplum: Salgının Sosyal ve beşeri Etkileri, Ekonomik Etkileri, Sorunlar ve Çözümler’ isimli özel proje çağrısına çıktı. Çağrı ile salgını daha iyi kontrol etmek ve etkilerine karşı hazır olmak için acil sağlık durumlarının sosyal bağlamları ortaya konulacak. Ayrıca gelecekteki olası etkilerinin sosyal ve beşeri bilimler yönünden araştırılması sağlanacak. Araştırma sonunda; mevcut durum ve eğilim kanıt temelli bilimsel verilerle ortaya konulacak. Kısa, orta, uzun vadeli projeksiyon, öngörü ve analiz çalışmaları yapılacak. Analiz ve öngörüler doğrultusunda karar alıcılara ve uygulayıcılara katkı sağlayacak çözüm önerileri oluşturulacak.”
DESTEK ÜST LİMİTİ 200 BİN LİRA
TÜBİTAK SOBAG’a 4 Mayıs’a kadar başvurulacak projelerin süresi azami 6 ay olarak belirlenirken, projelere 200 bin liraya kadar kaynak aktarılacağı açıklandı. Araştırmacıların projede sosyal ve beşeri yönden ele alacakları konu başlıkları ise, şu şekilde sıralandı:
“Küresel, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde kriz yönetimi ve yönetişimi’, ’Salgının küresel, ulusal ve yerel siyaset üzerindeki etkileri, ’Etkili ve etkin sağlık iletişimi’, ’Eğitim, sağlık, yargı gibi kritik kamu hizmetlerinin uzaktan erişim yoluyla ve çevrim içi sunulma uygulamaları’, ’Okullardaki eğitime ara verilmesi ve sınavların ertelenmesi ile iptal olmasının etkileri’, ’Salgınla bireysel ve ailesel başa çıkma stratejileri ve bunların psikolojik, sosyolojik, kültürel, ekonomik vb. değişkenlerle ilişkisi’, ’Belirsizlik, kaygı, korku ve stresin çocuklar, yetişkinler ve yaşlılar üzerindeki etkileri ve oluşturduğu riskler ve bunların etkisini azaltan, artıran olası faktörler’, ’Salgın nedenli kaybı olan ailelere, sağlık personeline ve risk altındaki tüm gruplara acil klinik müdahalelerin geliştirilmesi ve psiko-sosyal desteklerin sağlanması’ ve ’Salgının yerleşim birimleri üzerindeki etkisi, salgınla mücadelede kentsel yaşam kalitesinin sağlanması.”
İSTİHDAM SORUNLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI DA ARAŞTIRILACAK
Salgını ekonomik etkileri yönünden ele alacak konu başlıkları da, “Ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde makro, mikro seviyede ekonomi, ticaret, finans, istihdam ve iş modelleri üzerindeki etkileri’, ’Salgının farklı sektörlerde yol açtığı arz-talep durumları, tedarik zincirleri, üretim kapasitesi, dijitalleşme ihtiyaçları; finansa erişim, istihdam açılarından sorunlar ve çözüm yolları; ekonomik kurtarma paketlerinin bireysel ve sektörel etkileri, ’Küresel yatırımlardaki değişiklik, doğrudan yabancı yatırımların eğilimleri’ ve ’İş güvenliği, kurumsal risk yönetimi, yeni insan kaynakları uygulamaları, yeni çalışma ilişkileri açısından salgının etkileri’ olarak belirlendi.