Çanakkale Savaşı sırasında Ertuğrul Koyu’nda 25 Nisan 1915 sabahı İngiliz birliklerini 32 saat boyunca oyalayan ve İngilizlerin çıkartma harekatını başarısız kılan Ezineli Yahya Çavuş‘un hayatı belgesel oldu. Hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi olmayan, yalnızca 26’ncı Alay 3’üncü Tabur Kumandanı Binbaşı Mahmud Sabri’nin, aslı artık Harp Tarihi Encümeni’nde olan ‘Seddülbahir Muharebeleri’ raporu sayesinde, Yahya Çavuş’un kahramanlığı bugüne aktarıldı. Balkan Harbi’ne de katıldığı bilinen Yahya Çavuş’un, yaşanan hezimetten çok mahcup olduğu, geri kaçmış olmanın verdiği ezikliği savaş sonrasında çok sık lisana getirdiği ve ‘Bir gün düşmanla tekrar karşılaşmak nasip olursa şehadete kadar savaşacağını ve asla geri kaçmayacağını’ söz ettiği, torunları ve yakınlarınca kelamlı tarihte bugüne kadar anlatıldı. Bu hislerle gebe olan eşini köyünde bırakarak cepheye giden Yahya Çavuş, Ertuğrul Koyu’nda 3 bin kişilik İngiliz çıkartma birliğini, bölük kumandanı Yüzbaşı Hüseyin Avni Beyefendi vurulduktan sonra inisiyatifi alarak düşmanı 32 saat boyunca kıyıda tutmayı başarmış ve yaralı halde geri çekilmek zorunda kalmıştı. Daha sonra Kirte Savaşları’na katılan Yahya Çavuş 3’üncü Kirte Muharebeleri’nde yaralanmış ve 1 gün sonra 5 Haziran 1915 günü şehit düşmüştü.
AYRINTILI ARAŞTIRMA
Bugünlerde, torunları ve torunlarının çocuklarının anlatımlarıyla Ezine ilçesi Yahya Çavuş köyündeki kelamlı tabirler, Yahya Çavuş’un hayatı hakkında değerli bilgiler içeriyor. Bu mevzudaki yerli ve yabancı bilim insanlarıyla yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan belgesel, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü ile Ezine Belediyesi’nin sponsorluğunda gerçekleşti. Ayrıyeten projeye AK Parti Küme Başkanvekili ve Çanakkale Milletvekili Bülent Turan takviye oldu. Yapımcılığını Ehl-i Hayal Sinema ismine Nihal Ağırbaş’ın üstlendiği, direktörlüğünü Muhammet Erkam Bülbül’ün yaptığı sinemanın senaryo ve tarih araştırmaları Ömer Erbil tarafından gerçekleştirildi. Yahya Çavuş’u oyuncu Görkem Sevindik’in canlandırdığı belgeselde Mehmet Çepiç, Cihangir Şeşen, Polen Ocakoğlu ile geçen günlerde vefat eden sanatçı Semra Dinçer rol aldı. Türküleri ses sanatkarı Yaprak Sayar’ın okuduğu belgeseli Mesud Uz seslendirdi.
“GÖZLERİ YAŞLI OLARAK İZLEDİM, AĞLADIM”
Dünya harp tarihine ismini altın harflerle yazılan Çanakkale Destanı’nın kahramanlarından Ezineli Yahya Çavuş’un kahramanlık destanını yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmak için doğup büyüdüğü Ezine ilçesindeki köyünde çekilen Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli’nin galası, dün akşam Troya Müzesi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın iştirakiyle yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, belgeseli, belgesel sinemanın grubu ve gençlerle birlikte izledi. Ezineli Yahya Çavuş’un kahramanlığını izleyenler, duygusal anlar yaşadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, belgeseli izledikten sonra yaptığı konuşmada, “Bizleri hüzne boğan, nitekim gözleri yaşlı olarak bunu izleme imkanını bize sağladığınız için yayın direktöründen tutunuz, oyuncu arkadaşlarıma kadar hepinizi şahsım, milletim ve bu akşam ortamızda bulunan tüm gençler ismine kalbi hislerle selamlıyorum. Sağ olun, var olun. Yalnızca tarihin maddi kalıntılarını değil, insani bedellerini de koruyor, sahipleniyoruz. Bugün gala gösterimi vesilesiyle bir ortada olduğumuz Ezineli Yahya Çavuş belgeseli bunun örneklerinden biridir ve ben Muharrem’in babasını kutluyorum. Hakikaten Yahya Çavuş’u yaşayarak bu rolünü oynadı ve ben doğrusu gözleri yaşlı olarak izledim, ağladım. Tabi yapıtın bu noktada senaryosu konusunda da senarist kardeşime de bilhassa teşekkür ediyorum, kendisini de kutluyorum” dedi.
“CUMHURBAŞKANIMIZA TEŞEKKÜR ETTİM”
Ehl-i Hayal Sinema ismine belgeselin yapımcılığını üstlenen Nihal Ağırbaş ise, “Bizim için çok büyük bir onur, çok büyük bir gurur Cumhurbaşkanımızın sinemamızı izlemiş olması, gelmiş olması. Ben ve grubum için tanım edilebilir bir his değil. Çok hoş bir histi. Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli de 2019 Aralık ayında başlamıştı. AK Parti Küme Başkanvekili Sayın Bülent Turan’ın fikriydi. Tıpkı bir evvelki Akif belgeselinde olduğu üzere. Cumhurbaşkanımız, Akif belgeselinde Mehmet Akif Ersoy’un bir şiirini seslendirmişti. Ben kendisine onun için de teşekkür etme fırsatı buldum. Ezineli Yahya Çavuş, Çanakkale Kara Savaşları’nın yazgısını değiştiren bir isim. Çok önemli bir uğraş veriyor. 25 Nisan sabahı 3000 İngiliz askerine karşı 200 Türk askeriyle ağır bir savunma yapıyorlar ve sonuncu maksat olan Alçıtepe-Kirteye varmalarını engelliyorlar. 32 saat boyunca geciktiriyorlar. Ezineli Yahya Çavuş’un hayatını tabi aktarabilmiş olmak, bir üretimci olarak benim için çok büyük bir gurur kaynağı. Zira biz Akif belgeselimizde de söylemiştik. Milletler büyük evlatlarıyla nefes alıyorlar. Büyük evlatları yeni kuşaklara aktarabilmek çok kıymetli. Ben üretimci, direktörüm. Biz sinema yapıyoruz. Biz bedelli olan işler yapmaya çalışıyoruz. Senaristim Ömer Erbil ile birlikte yıllardır daima aslında tarihi kıymetlerimizi gelecek jenerasyonlara aktarmakla meşgulüz. Bu bizim için çok büyük bir onur kaynağı. Cumhurbaşkanımız birinci gösterimimizde yanımızdaydı. Hem de gençler sineması izledi. Biz bu işi, tarihi kıymetlerimizi gençlere, yeni kuşaklara aktarmak için yapıyoruz ve imal halinde izleyiciye sunuyoruz” diye konuştu.
“İZLERKEN GÖZLERİMİZ DOLDU”
Belgeselde, Binbaşı Mahmut Sabri’yi canlandıran oyuncu Mehmet Çepiç, “2002 yılında TRT’de Kınalı Kuzular’da Yahya Çavuş’u oynamıştım. Ortadan 20 sene geçti, artık genç bir arkadaşım Görkem Sevindik, Yahya Çavuş’u canlandırdı. Ben de onun Kumandanı Binbaşı Mahmut Sabri’yi canlandırdım. Mahmut Sabri, Ezineli Yahya Çavuş ile ilgili tüm dokümanları, bilgileri tarihe aktaran biri. Çok yiğit biri, hatta onunla tanıştığında, ‘Gavurun demirden güçleri varsa, bizim de bu türlü imanlı askerlerimiz var. Bunlar sayesinde biz bu savaşı kaybetmeyeceğiz. Bu türlü yürekler var’ diyor. Zira, bölük kumandanını da tabur kumandanını da kaybetse savaş esnasında Ertuğrul Koyu’nda Seddülbahir’de karar verebilecek yeteneği olan biri. Bugünkü iştirakte Sayın Cumhurbaşkanı’nın teşrifleri vardı. Çok etkilendi, çok duygulandı. Hepimiz çok duygulandık. Çoğumuzun, tıpkı kendisinin de olduğu üzere gözlerimiz doldu” dedi.
“HERKES BU TÜRLÜ BİR KAHRAMANIN HAYATINI ÖĞRENMELİ”
Yahya Çavuş’un eşini canlandıran Polen Ocakoğlu, “Sayın Cumhurbaşkanımız da galaya katıldı. Heyecanlıydık, çok hoştu, birinci sefer biz de izledik. Yahya Çavuş’un eşi Fatma’yı oynadım. Fatma’yı anlamaya çalıştım. Sonuçta o devirde genç bir bayan, eşi askerde, çocuk doğuruyor. Ne yapacağını bilmiyor. Çaresiz, adam askere gidiyor, ağzını bile açamıyor. İçten içe ağlıyor fakat bunu adama göstermemeye de çalışıyor. Birebir izlediğimde, bilmeme karşın tüylerim diken diken oldu ve gözlerim doldu. İzleyen herkesin de tıpkı duyguyu yaşadığını gördüm, hissettim. Herkes bu türlü bir kahramanın hayatını öğrenmeli” diye konuştu.
EZİNELİ YAHYA ÇAVUŞ
Ezine ilçesi Koçali köyünde 1887 yılında dünyaya gelen Yahya Çavuş, Balkan Savaşları’nda Osmanlı ordusunda vazife alarak, Birinci Dünya Savaşı sırasında seferberlik ilan edildiğinde tekrar cepheye gitti. Çanakkale Cephesi’nde 9’uncu Tümen’e bağlı 26’ncı Alay, 3’üncü Tabur, 10’uncu Bölük, 1’inci Ekip Kumandanı olan Yahya Çavuş, işgal güçlerinin çıkarma yapması ihtimaline karşı bağlı olduğu alayın Seddülbahir’i savunmakla görevlendirilmesi üzerine bu bölgede vazife aldı. İşgal güçlerinin 25 Nisan 1915 sabahı 5 farklı noktaya çıkarma yapmaya başlamasının akabinde bunlardan biri olan Ertuğrul Koyu’nda göğüs göğüse yaşanan muharebede, 10’uncu Bölük Kumandanı Yüzbaşı Hüseyin Bey’in ağır bir yara almasıyla bölüğün en kıdemli erbaşı olan Yahya Çavuş komutayı eline aldı. Yahya Çavuş, deneyimiyle bölüğüne gösterdiği gayenin ateş altına alınması buyruğunu verdi. Yahya Çavuş komutasındaki Türk askeri, işgal güçlerine ağır kayıplar verdirdi ve çıkarmanın başarısız olmasını sağladı. Ertuğrul Koyu Harekatı’nın ikinci günü Yahya Çavuş bacağından yara almasına karşın hayatta kalarak geri çekilmeyi başardı ve Kirte köyü yakınındaki 26’ncı Alay Karargahı’na ulaştı. Tedavisinin akabinde yine muharebe alanına dönen Yahya Çavuş, 4 Haziran 1915’te yapılan 3’üncü Kirte muharebelerinde süngü taarruzu esnasında ağır bir yara alıp hastaneye kaldırılmasından bir gün sonra şehit oldu. Ertuğrul Koyu’ndaki harekatta şehit olan askerler anısına bu bölgeye sonraki yıllarda şehitlik yapılarak Yahya Çavuş’un ismi verildi.
Demirören Haber Ajansı – Son Dakika Haberleri