Tayvan’ın Yehliu Jeoparkı ve Badouzi kısmında keşfedilen yuvalar, eski hayvanların yaşantısına dair izler olarak bilinen fosilleridir. İz fosilleri, bir canlının davranışları hakkında ipuçlarını koruyabildikleri için değerlidir. Her biri 1 metre uzunluğunda ve yaklaşık 2 buçuk santimetre genişliğindeki bu örneklerin, dünyanın bir kısmı okyanusun altındayken, senozoik dönemde yaşamış yaratıkların geride bıraktığı fosil izleri olduğu düşünülüyor.
Devasa solucanlar 18. yüzyılın sonlarından beri bilim insanları tarafından bilinmesine rağmen, araştırmacılar onları ancak son zamanlarda ayrıntılı olarak inceleyebildiler. Yeni bulunan fosiller, bu acımasız deniz solucanlarının muhtemelen çok eski zamanlardan beri okyanus ekosistemlerinin bir parçası olduklarını ve aldatıcı avlanma tekniklerinin evrimsel avantajlarını pekiştirdiğini gösteriyor.
Kayalıklarda bulunan fosilleşmiş yuvalar
2009’da İngiltere’deki Blue Reef Akvaryumu’ndaki işçiler, balıkları hızla kaybolmaya başladığında şaşkına döndüler. Ardından, resif habitatının kuytu köşelerinde ve yarıklarında fark edilmeden giden Barry lakaplı büyük bir kum vurucu türünü buldular. 2013 yılında, Kochi Üniversitesi biyoloğu Masakazu Nara, vatoz besleme davranışının fosil izlenimleri için Tayvan’daki 20 milyon yıllık kayaları ararken bu garip yuvaları fark etti. Ulusal Tayvan Üniversitesi paleontoloğu ve çalışmanın ortak yazarlarından Ludvig Löwemark, ilk başta bu L şeklindeki yuvaların eski karidesler tarafından yapılmış gibi göründüğünü söylüyor.
Daha önce eşi benzeri görülmedi
Löwemark ve meslektaşları daha sonra bulgularını karşılaştırdılar. Yuvalar daha önce fosil kayıtlarında görülen hiçbir şeye uymuyordu. Löwemark, “Hiç kimsenin daha önce buna benzer bir şey görmemiş olması bizi yeni bir fosil türü olduğuna ikna etti” diyor. Ancak yuvaları tam olarak neyin yaptığını belirlemek daha fazla çalışma gerektiriyordu. Löwemark, “Bu yuvanın bir solucan tarafından yapıldığına bizi ikna eden bir özellik değil” diyor. Yuvaların tepeleri çökmüş ve kayada tüy benzeri izler bırakmış gibi görünüyordu, bu da onların içeri ve dışarı hareket eden bir hayvan tarafından defalarca kullanıldığını gösteriyordu. Löwemark, kumdan çıkan istiridye yerine yuvasından çıkan bir solucan gibi, “Huniler şiddetli bir olayı gösteriyor” diye ekliyor.
Önemli bir jeokimyasal kanıt parçası durumu kesinleştirdi. Oyukların üst kısımları demir açısından çok zengindir, bu da onları yapan her şeyin yapının şeklini korumaya yardımcı olmak için üst duvarlar boyunca mukus sızdığını düşündürmektedir. Bakteriler daha sonra bu yapışkan madde ile beslenerek demir sülfit üretirler. Bu mukus tahkimatı, günümüzde kum vurucularının yuvalarına uyuyor. Ayrıca yuvaların tepesindeki antik kumun düzenli olarak rahatsız edildiği görülüyor, bu da muhtemelen bir pusuya düşmüş yırtıcı bir hayvan tarafından işgal edildiğini gösteriyor. Kum vurucular iyi bir fosil uyumudur. Yeni çalışmaya dahil olmayan Bristol Üniversitesi paleontoloğu Jakob Vinther, tüye benzeyen bu büyük yuvalara, ölmüş solucanların izleri olduğunu söylüyor.
“Yuvaların boyutu ve bu omurgasızların hareketleri kumun şekliyle eşleşiyor”
Löwemark, “Solucan neredeyse tamamen yumuşak dokudan oluştuğu için, korunma şansı son derece düşük. Yine de kum vurucuların karakteristik, çok uçlu çeneleri sertleştirilmiş proteinlerden yapılmıştır ve çinko ile eğilebilir, böylece fosil kayıtlarında görünme şansları daha yüksektir” diyor. 443 milyon yıldan fazla bir zamanı işaret eden araştırmacılar, bu tür çenelerin Ordovisyen dönemine dayandığına inanıyor.
Bu tür solucanlara atfedilen bazı eski fosiller var. Kanada, Ontario’da bulunan yaklaşık 400 milyon yıllık kayalar , günümüzde kum vurucularına benzer davranan solucanları işaret ediyor. Ancak, henüz bu tür fosillerin bulunmamış olması biraz garip. Gingras, bu yuvaların ne kadar farklı ve büyük olabileceğine bağlı olarak, bu tür izlerin son 20 milyon yıldan beri kayalarda nispeten yaygın olması gerektiğini söylüyor. Belki de bilim adamları biraz zaman ve biraz da şansla bu solucanların en eski yuvalarına kadar ilerleyecekler. Tabii eğer cesaret edebilirlerse…