HER şey dahil oteller, organik atıklar, sera tarla atıkları, meyve suyu fabrikaları atıkları ve çok daha fazlası… Saydığımız bu atıklar genellikle çöpe gidiyor. Hem çevreye zarar hem de ekonomiye. Türk girişimciler ise organik ve kompost atıkları dönüştürmenin farklı bir yolunu buldu. Ziraat Mühendisleri, Levent Çalışkan, Osman Necip Aksoy ve Çevre Mühendisi Hüseyin Oral Şenay, ‘Bioex’ adında bir makine geliştirdi. Bu makine organik ve kompost atıkları 16-36 saat içinde gübreye dönüştürüyor. Hızlı fermantasyon sistemiyle çalışan makinenin yanı sıra içine eklenen enzimler de yine Bioex tarafından üretiliyor. Sonuç olarak işletmeler ve kurumlar, çöp olan atıklarını dönüştürebiliyor. Biz de Bioex ekibiyle bir araya gelerek, geliştirdikleri teknolojiyi konuştuk.
HIZLI FERMANTASYON
Şirketin kurucu ortaklarından Hüseyin Oral Şenay, nasıl yola çıktıklarını şöyle anlattı: “Ülkemiz zengin bir organik madde potansiyeline sahip. Büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvan dışkılarının, besin atıklarının, organik içerikli evsel ve endüstriyel atıkların, zirai atıkların, ekonomik ve çevreci projeler ile değerlendirilmesine ihtiyaç var. Uzun süren araştırma geliştirme faaliyetleri sonucu ‘Hızlı fermantasyon sistemi’ni geliştirdik. Organik atıklar sadece 1 günde fermente edilerek ekonomiye kazandırılabilir hale geldi. Böylelikle atık olarak kabul edilen maddeler yeni bir ticari ürün haline dönüşüyor. Önümüzdeki yıllarda gübre sektörü evrilecek ve yeni nesil gübre olan ‘organamineral’ gübrelerin kullanımı artacak. Biz de dünyadaki gübre kullanımı alışkanlığını değiştirmeyi hedefliyoruz.”
36 SAAT SÜRÜYOR
Geliştirdikleri teknolojinin nasıl işlediğine değinen Şenay, “Organik atık yönetimi, fermente gübre ve yem üretimi sektörlerine yönelik olarak Hızlı fermantasyon sistemi reaktörleri, yardımcı ekipmanları ve Bioex Fermantasyon Enzimleri üretiyoruz. Reaktöre yüklenen organik atıkların homojen karışımı sağlanıyor. Ham maddeye göre belirlenen miktarda enzim reaktöre ilave ediliyor. Sıcaklık, kızgın yağ kazanıyla elde ediliyor. Isı ile 55-65 dereceye çıkartılıyor. Böylelikle enzim aktif hale geliyor ve fermantasyon başlıyor. Giren ham maddenin nemine bağlı olarak 16-36 saat sonunda nihai ürün oluyor. Yani gübre hazır oluyor” dedi.
Hızlı fermantasyon sisteminde kritik noktanın mikroorganizmalar olduğuna dikkat çeken Şenay, “Reaktör, bu mikroorganizmalar için uygun ortamı hazırlıyor. Süreç termofilik olarak devam ediyor. Organik gübre üretiminde Bakanlığın zorunlu koştuğu 70 derecede 1 saat bekletilme işlemi, sürecin son saatinde yerine getiriliyor. Bioex kompost enzimi tamamıyla doğadan izole ettiğimiz fermantasyon bakterileri ve enzimlerinden oluşuyor. Bu bakterileri Aydın ADÜ Teknokent’te bulunan Renopsis Biyo Teknoloji AŞ firmamız tesislerinde üretiyoruz” dedi.
HER ŞEY DAHİL OTELDE KULLANILMAYA BAŞLANDI
GELİŞTİRDİKLERİ teknolojiyi, başta endüstriyel atıklar için büyük kapasiteli dizayn ettiklerini belirten Şenay, “1.5, 3, 10 ve 22 m3 kapasiteli reaktörler üretiyoruz. Fiyatlarımız proje bazlı değişiyor. Rusya ve Pakistan’da belediye organik atıkları, İspanya ve Hollanda’da bitkisel atıklar için görüşüyoruz. İlk makinemizi Hilton Dalaman Sarıgerme Oteli’ne kurduk. Bu tesiste, otel bünyesinden çıkan yemek atıklarını, sebze–meyve atıklarını çeviriyoruz” diye konuştu.
