Cem Gülan, “Artık günümüzde eğitim bitti. Maalesef yalnızca öğretim var. İşini hakikat yapan okulları tenzih ederim fakat bunda okulların da ailelerin de çok büyük kabahati var. El birliğiyle eğitimi bitirdik. Yani bugün Türkiye’nin en uygun okullarında çocuk yetiştirip Türkiye’nin en güzel liselerine yerleştirip oradan en güzel üniversitelerine gönderebilirsiniz. Bunların tamamı öğretimle mümkün. Ancak o çocuğun mezun olduktan sonra hakikat aile kurup kuramayacağını, çocuklarına uygun davranıp davranamayacağını, eşine hürmet gösterip göstermeyeceğini, kabalık yapıp yapmayacağını bilemezsiniz. Çocuğa bir şeyler vermek demek ona en âlâ giyecekleri, en yeterli tatilleri yaşatmak, onu çok hoş bir konutta oturtmak, onu en âlâ okullara göndermek değildir. Ne kadar sevgi veriyorsunuz? Budur aile olmak” diyor.
Türkiye Özel Okullar Derneği İdare Şurası Danışmanı Cem Gülan ile eğitimi konuştuk:
– ODTÜ Makine Mühendisliği sonrası işinizi yapmayınca, eğitime adım attınız.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ni (ODTÜ) bitirdikten sonra mezun olduğum makine mühendisliğiyle ilgili iki yıl iş aradım fakat bulamadım. Sonra aile olarak bir özel okul kurmaya karar verdik. Doğan Koleji’ni 1985’te açtık. 2017 yılına kadar özel okulculuk yaptım. Bu süreçte 1992’den itibaren Türkiye Özel Okullar Derneği’nde etkin olarak çalıştım. İmtihan Yürütme Konsey Başkanlıkları yaptım.
– Sonra bütün vazifeleri bıraktınız.
2016’da bütün etkin vazifelerimden ayrıldım. Okulu aileme devrettim. Şu anda İstişare Kurulu eski lideri merhum Yaşar Bayboğan’ın çocukları Lütfi ile Gökhan Bayboğan’a Çağ Üniversitesi Mütevelli Heyeti Danışmanlığı yapıyorum. Derneğin de Yüksek İstişare Kurulu Lider Vekili ve eğitim danışmanıyım.
– Bu kadar ağır iş temposunda nasıl rahatlarsınız?
Okumaktan, çalışmaktan ve gezmekten zevk alıyorum.
– Eğitim gördüğünüz alanda bir iş yapmamaktan pişmanlık duydunuz mu?
Evet. ODTÜ bana toplumsal adaleti, eşitliği, insan haklarına saygıyı öğretti ve genel bir kültür verdi. Fakat benim yerimde nitekim Türkiye’ye makine mühendisi olarak hizmet edebilecek bir genç yetişebilirdi. 1977 yılı sağ-sol kavgalarının en sert geçtiği yıllardı. Bize yönlendirme ve rehberlik de olmadı. Tahminen kendimi gerçek tanısaydım o vakitler işletme, yöneticilik üzere şeylere yönelmem gerekirdi.
– Sevdiniz mi eğitimi?
Eğitimi çok sevdim lakin artık biraz kırgınım. İşi bırakma sebebim de bu.
– Neden?
Günümüzde eğitim bitti. Yalnızca öğretim var. Bunda okulların da ailelerin de kabahatleri var. Bugün Türkiye’nin en yeterli okullarında çocuk yetiştirip Türkiye’nin en yeterli liselerine yerleştirip oradan en âlâ üniversitelere gönderebilirsiniz. Bunların tamamı öğretimle mümkün. Lakin o çocuğun mezun olduktan sonra gerçek aile kurup kuramayacağını, çocuklarına uygun davranıp davranamayacağını, eşine hürmet gösterip göstermeyeceğini bilemezsiniz. Gereğince saygılı ve sabırlı değiller. Zira çocukluklarını yaşamıyorlar. Çocuğa bir şeyler vermek demek ona en uygun giyecekleri vermek, en uygun tatilleri yaşatmak, çok hoş bir konutta oturtmak, en yeterli okullara göndermek değil. Ne kadar sevgi veriyorsunuz? Ne kadar dinliyorsunuz? Aileleri de suçlamıyorum, onlar da bir kısır döngüye girmişler. Yalnızca başarılı ve güzel bir okul kazanmanın çocuğunu kurtaracağına odaklanmışlar. Çocuklarının çığlıklarını dinlemiyorlar. Sonra da oturup birbirleriyle hengame edip, suçluluk duyuyorlar.
AİLELER NAZLI HALE GELDİ
Aileler her şeye çocuklarının hakkı olduğunu düşünüp, yalnızca istiyorlar. Okullar aileyi bilinçlendirmek konusunda geri çekiliyor, yalnızca çağa ayak uydurmak ve amansız rekabet ortamında da öğrenci bulabilmek için dünyada uygulanan ne varsa getirip, okullarında uygulamaya çalışıyorlar. Bunların hangisi Türkiye’ye ya da çocuklara uygun? Aileler sınıfta biraz farklı olan, örneğin öğrenme yavaşlığı olan bir öğrenciye tahammül edemiyor. Bir kesim hareketli çocuğun ismi anında hiperaktif olarak konuyor. 8-10 aile Whatsapp da buluşup bu çocuk okuldan gitsin diye feryat ediyor. Whatsapp kümeleri aslında bir facia. Öğretmenin az ya da çok ödev vermesi sorun oluyor. Okullar zati deneyimli öğretmen çalıştırıyor ve inandığı için o öğretmeni sınıfa koyuyor. Velilerin okul ve öğretmenlerle işbirliği yapması gerekiyor.
OKULUN EVVEL GÜVENLİK VE PAKLIĞINA BAKIN
Okul seçerken çocuğa uygun olan okulu seçilmeli. Çocuk akademik olarak çok fazla yükü kaldıramayacak bir çocuksa tek hedefi imtihan kazandırmak olan okula gitmenin avuçla para dökmenin hiçbir manası yok. Tahminen çocuk sanata yönelir tahminen bir mesleğe yönelir. Ben olsam evvel okulun güvenliğine, paklığına bakarım. Eğitimin doğrularını yapan benimle hakikat irtibat kuran, çocuğumu sahip olduğu tepeye çıkarabilecek okulu bulmaya çalışırım. Bu da okulu, sahiplerini, yöneticilerini ve öğretmenlerini tanımakla mümkün.
GENÇLER EVVEL KENDİNİZİ GENİŞ BİR YELPAZEDE EĞİTİN
Gençlere evvel geniş bir yelpazede kendilerini geliştirmelerini öneriyorum. Yalnızca hedefledikleri mesleğe yönelik alanlarla yetinmek eksik kalmalarına neden olur. Fen bilimleri, toplumsal bilimler, sanat, spor ve yabancı lisan alanlarında yayılsınlar. Çeşitli disiplinlerde kendilerini geliştirsinler. Yapmak istedikleri mesleğe karar verdikten sonra da bu mesleği nelerle zenginleştirebilirler onu düşünsünler. Bugün lise okurken bile birçok şeyi gelecek için kazanabilirsiniz. Bunların en başında lisan gelir. Bir yabancı lisanla kısıtlı kalmamalı. Kendilerine ek maharetler koymalılar. Bir yazılım lisanını de öğrenmeliler. Dünya kültürlerini öğrenmeliler. İnsan beşere sosyalleşmeliler. Tabletleriyle, cep telefonlarıyla, bilgisayarlarıyla bütün dünyayla irtibat kurabilirler ancak yüz yüze bağlantıda maalesef sıfırlar.
EĞİTİMİ ÇOKTAN KAYBETTİK
Biz evvel çocuklara sevmeyi, sevilmeyi, kendisine ve diğerlerine hürmet göstermeyi, kendi hakları nerede bitiyor diğerlerinin nerede başlıyor bunları öğretmeyi, ülkesini milletini sevmeyi, karşı cinse hürmet göstermeyi, onları olduğu üzere kabul etmeyi ve en kıymetlisi dünyayı öğretmemiz lazım. Yalnızca ders peşine düşmek, öğretimdir. Eğitimi çoktan kaybettik.
OKULLAR HER YENİLİĞİ DENEMEMELİ
Okullar, çılgınlar üzere her türlü yeniliği denememeli. Eğitim, her şeyi okula koyup bunları öğrenciye yüklemek değil. Okul, önlemlerini alıp eğitimin doğrularını işin uzmanı olarak yapacak kurum olmalı. Olağan ki bunu yaparken velilere kapalı olun demiyorum. Tersine velileri sonuna kadar dinleyin. Velileri eğitmeye çalışın, onlara doğruları gösterin.
YARIM SAAT ÇOCUĞUNUZA VAKİT AYIRIN
Çocuklarına vakit ayırsınlar. Ağır çalışıp meskene gelen vakit bulamıyoruz diyen ve bundan ötürü vicdan azabı duyan velilere çok kızıyorum. Sonra çocukların her istediklerini yapıyorlar. Tek maksatları yeterli okullarda okutmak. Bütün bunların beş kuruşluk bir değeri yok. Çocuğunuzla ilgilenirken cep telefonunuzu kapatın. Etrafta televizyon da açık olmasın. Yalnızca ve yalnızca çocuğunuza yarım saat ayırın. Aslında 15’inci dakikada anne yahut baba git ben oyun oynayacağım yahut ders çalışacağım der. Çocukla konuşurken 30 dakika içinde 28 sefer telefona bakan yahut sonraki gün ne yapacağını düşünen anne babadan hayır gelmez. Yalnızca yarım saat çocuğa kaliteli vakit ayırın. Dinleyin ne istediğini anlayın ve ona verebileceğinizi verin veremeyeceğinizi yaratmaya çalışmayın. Yaratırsanız aslında artık verebileceğinizden de üst bir şeyler bekleyecek hayattan. Ve kesinlikle onlara bir şeyleri yapmayı bir şeyleri de hak ederek elde etmeyi alışkanlık olarak verin. O kadar kolay her şeyi sunuyoruz ki! Anne baba sabırlı olacak. Çocuğunun sıkıntılarını dinleyecek. Uzman ya da okul dayanağıyla de çocuğun yeteneklerini ve yönelimlerini öğrenmeye çalışacak. Çocuğa yapabileceğinden daha büyük gayeler koymayın.
KİMDİR?
1984 yılında ODTÜ Makine Mühendisliği Kısmı’ndan mezun oldu. 1985 yılında bir özel okul kurarak kurucu temsilciliği misyonunu üstlendi. 1992 yılından bu yana Türkiye Özel Okullar Derneği idare heyetlerinde misyon aldı. 2001-2004 yılları ortasında Özel Okullar İmtihanı, imtihan yürütme konseyi başkanlığı, 2009-2017 yılları ortasında dernek başkanlığı, 2012-2016 yılları ortasında TOBB Eğitim Meclisi eş başkanlığı yaptı. Hala Türkiye Özel Okullar Derneği, Yüksek İstişare Kurulu Lider Yardımcılığı vazifesini yürütüyor.