Yerel seçimlerin yaşandığı ilk çeyrekte devletin tüketim harcamaları ile iç talepteki sert yavaşlama nedeniyle ithalattaki daralma ekonomideki küçülmeyi sınırladı. İhracatın yüzde 9.5 arttığı ithalatın ise yüzde 28.8 küçüldüğü ilk çeyrekte sanayideki gerileme yüzde 4.3 oldu. Türkiye ekonomisinin büyüklüğü 3.8 trilyon lira olurken dolar olarak ekonominin hacmi 747.5 milyar dolara indi. 2018’in son çeyreğinde mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış olarak iki çeyrek üst üste daralarak teknik resesyona giren Türkiye ekonomisi 2019’un ilk çeyreğinde ise geçen yılın son çeyreğine göre yüzde 1.3 büyüyerek teknik resesyondan çıkmış oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da ilk çeyrekte Türkiye ekonomisinin teknik resesyondan çıkacağını vurgulamıştı.
DEVLETİN KATKISI
TÜİK, gayrisafi yurtiçi hasıla verilerini üretim ve harcamalar yöntemiyle hesaplıyor. Harcamalar yöntemine göre bakıldığında vatandaşın tüketim harcamaları ilk çeyrekte yüzde 4.7 azaldı. Bu azalmanın ekonomik büyümeye 2.96 puanlık daraltıcı etkisi oldu. Devlet ise yerel seçimlerin etkisiyle tüketimini arttırdı. Yüzde 7.4 büyüyen devletin tüketim harcamaları ekonomiyi 0.99 puan büyüttü. Toplam yatırımlardaki gerileme bu çeyrekte de sürdü. Özellikle inşaat yatırımlarındaki daralmanın etkisiyle yüzde 13 küçülen yatırım harcamalarının ekonomik büyümeye olumsuz katkısı 3.8 puan oldu. İhracatın yüzde 9.5 arttığı ithalatın da yüzde 28.8 azaldığı ilk çeyrekte dış ticaret ekonomik byümeye 9.4 puanlık katkıyla birinci sıraya yükseldi.
Üretimde işler çok da iyi gitmiyor. Tarım olumsuz katkısını yüzde 2.5’lik büyümeyle 0.07 puan iyileştirici etkiye dönüştürürken sanayi yüzde 4.3 daraldı. Ancak sanayide 2018’in son çeyreğindeki daralma hızının yavaşlaması dikkat çekti. Yüzde 4.3 daralan sanayinin ekonomiyi küçültücü etkisi 0.93 puan oldu. İnşaatta yüzde 10.9’luk küçülme 0.83 puanlık olumsuz etki yaptı. Turizm, ticaret, ulaştırma gibi sektörleri içeren hizmetlerde daralda yüzde 4. Bu 0.93 puanlık ekonomiyi küçültücü etki yapsa da ikinci ve üçüncü çeyrekte turizm etkisinin çok daha olumluya dönmesi bekleniyor.
FİNANS TOPARLANIYOR
Finans sektörü toparlanıyor. 2018 son çeyreğinde daralan sektör ilk çeyrekte büyümeye başladı. Yüzde 1.5’lik büyüme 0.07 puanlık olumlu katkı yaptı. İkinci ve üçüncü çeyrekte kredi büyümesinin de hızlanması bekleniyor. Gayrimenkul sektörü inşaat kötü gitse de olumlu seyrini sürdürdü.
İKİNCİ ÇEYREKTE DARALMA HIZ KESER
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, yayımladığı analizde mevsimsellikten arındırılmış GSYH’nın birinci çeyrekte tekrar artıya geçerek teknik resesyondan çıkıldığını gösterdiğini söyledi. Kömürcüoğlu, “İkinci çeyrekte de yıllık bazda daralmanın ilk çeyreğe kıyasla hız keserek devam etmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında ise toparlanma bekliyoruz” dedi.
