Şimdiye kadarki en etkili sıtma aşısı geliştirildi. Oxford Üniversitesi araştırmacılarının geliştirdiği aşı, yüzde 77 etki gösterdi. Bilim insanları aşının adını R21/Matrix-M olarak açıkladı.
Parazit taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan sıtma, ateş ve titreme belirtileriyle kendini gösteren öldürücü bir hastalık. Çoğu çocuk olmak üzere her yıl tahmini 400 bin kişinin ölümüne yol açıyor. Oxford Üniversitesinden Adrian Hill ve meslektaşları, AstraZeneca ile birlikte Covid-19 aşı çalışmasında yer alıyor.
Ekip, koronavirüs aşısı dışında sıtma aşısı da geliştirmeye çalışıyor. Araştırmacılar, geçtiğimiz günlerde Faz 2b (geç faz 2) sonuçlarını yayımladı. Çalışma, 12 aylık takip süresi boyunca yüksek dozlu grupta yüzde 77 ve düşük dozlu grupta yüzde 71‘lik aşı etkisini bildirdi. Araştırmacılar, aşı ile ilgili herhangi bir ciddi yan etki kaydetmedi.
Sıtma Afrika’da Covid-19’dan daha tehlikeli
Hill, Hindistan Serum Enstitüsü ortaklığıyla yılda en az 200 milyon doz aşı üreteceklerini açıkladı. Ayrıca Hill, aşının önümüzdeki 2 yıl içinde kullanım onayı alacağını umuyor. Adrian Hill, sıtma aşısı için Afrika’da bir an önce acil kullanım onayı gerektiğini vurguladı. Çünkü faz 3 deneme sonuçlarının çıkması 3 ila 5 yılı buluyor. Bu süre zarfında her yıl en az 300 bin çocuk sıtmadan ölüyor. Araştırmacı AP haber ajansına bu konudaki görüşünü aktardı. Hill, “Sıtma geçtiğimiz sene Afrika’da Covid-19’dan en az dört kat daha fazla insanı öldürdü.” dedi.
Sıtma aşısı geliştirmek için bilim insanları, sivrisineklerde parazitin varlığını analiz ediyor.
Oxford Üniversitesi bilim insanları aşı çalışmasını Afrika ülkesi Burkina Faso’da yaptı. Burkina Faso Sağlık Bakanı Charlemagne Ouedraogo, AP’ye konu hakkında bir demeç verdi. Ouedraogo, “Sıtma, Afrika’daki çocuk ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biri. Burkina Faso’da yeni aşı adayının denemelerini destekliyoruz.” şeklinde konuştu.
Sıtma aşısı yüzde 77 etki gösterdi
Peki araştırmacılar aşı çalışmasını nasıl yaptı? Bu randomize kontrollü çalışmayı bilim insanları, yaşları 5 ila 17 ay arasında değişen 450 katılımcı üzerinde denedi. Katılımcıları üç gruba ayırdılar ve ilk iki gruba düşük veya yüksek doz yeni aşıdan verdiler. Üçüncü gruba ise kontrol grubu olarak kuduz aşısı uyguladılar. Araştırma ekibi, dozları büyük ölçüde en yoğun sıtma sezonundan önce (Mayıs 2019’un başından Ağustos 2019’un başına kadar) uyguladı.
Sıtma aşısı için bilim insanları acil kullanım onayı almaya çalışıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2030’a kadar sıtma aşısı için yüzde 75 etki oranı hedefi koymuştu. R21/Matrix-M bu seviyeye ulaşan ilk aşı oldu. Aşının faz 3 denemeleri ilaç üreticisi Novavax ve Hindistan Serum Enstitüsü işbirliğinde Afrikalı 4 bin 800 çocuk üzerinde yapılacak.
