Yapay arı kolonisi (Artifical Bee Colony) isimli algoritma çalışmasıyla yapay zeka konusunda öncü olan ERÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa’nın müdürlüğünü yaptığı merkez, kısa süre önce kuruldu.
Henüz laboratuvar aşamasında olan merkezle ilgili açıklamada bulunan Prof. Dr. Karaboğa, araştırma merkezi için şu an bir laboratuvar oluşturmaya çalıştıklarını, çeşitli proje destekleriyle daha kapasiteli hale getireceklerini belirtti.
Yapay zekanın son zamanlarda popüler hale geldiğini ancak dünyada bir geçmişi olduğunu anlatan Karaboğa, “Hacettepe ve TOBB’da geçen yıl yapay zeka mühendisliği diye lisans bölümü açıldı. Bazı üniversitelerde yapay zeka bilgisayar mühendisliğinin altında ana bilim dalı olarak açıldı. Yavaş yavaş araştırma merkezleri açılıyor. İTÜ’de oturmuş ve aktif çalışan bir yapay zeka merkezi var. Bu sayı kısa süre içinde daha da artacak. İstanbul’da özel bir üniversite yapay zeka teknoparkı açmayı planlıyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Karaboğa, yapay zeka çalışmaları konusunda şu anda ABD ve Çin’in yarıştığını, bu ülkeleri Hindistan ve Almanya’nın izlediğini, Brezilya’nın Türkiye’den önde olduğunu aktardı.
ERÜ’nün yapay zeka alanında yaptığı çalışmaları da değerlendiren Prof. Dr. Karaboğa, şöyle konuştu:
“2017 yılında dünyada yapay zeka konusunda en etkili yayınların çıktığı kurumlar sıralamasında ERÜ 82. sıradaydı. Türkiye’de ilk 100’de sadece ERÜ vardı. ERÜ’de yapay zeka konusunda kurumsal bir ortamın oluşması ve bu alanda çalışan insanların organize edilip altyapı imkanlarının sunulması gerekiyordu. Bu merkez de bunu sağladı. Yapay zeka konusunda gelişmiş insan ihtiyacının karşılanması için bu tarz merkezlere, enstitülere ihtiyaç var. Bu ihtiyaç için bizler bir adım atmış olduk. Hem insan kaynağımız var hem bilimsel yayın yapıyoruz, yani bilgi üretebiliyoruz. Bunu bir merkez çatısı altında yürütmek daha verimli hale getirecek. Yapay zekayla ekonomik katma değer üretecek ürünler ortaya çıkarmak gerekiyor. Yani bilimsel yayınlarla her şey bitmiyor. Memlekete faydalılık açısından baktığımızda kesinlikle ekonomik bir katkı sağlayacak hale dönüştürmek gerekiyor.”
Prof. Dr. Karaboğa, yapay zeka bilimi sahasının genişliği dolayısıyla yönetim kurulunu farklı branşlardan araştırmacılarla oluşturduklarını kaydetti.
ERÜ’nün sağlık konusunda hem tecrübeli hem de donanımlı olduğuna dikkati çeken Karaboğa, “Sağlık alanında Erciyes Üniversitesi gelişmiş bir üniversite. Elimizdeki veriler çok fazla. ERÜ bünyesinde Genkök, Nanotekonoloji ve İlaç Araştırma merkezleri var. Bu alanların hepsiyle alakalı yapay zeka çalışmaları yapılabilir ve güzel şeyler üretilebilir.” diye konuştu.
Yapay zekaya dayanan ürünler üretilecek
ABD ve Hollanda’dan bilim insanlarının, bilimsel makalelerin sayısı, atıf sayısı, yazar sırası gibi değişkenlerden oluşan bilimsel etki endeksini kullanarak 22 ana bilim dalı ve 176 alt bilim dalında oluşturduğu ve Plos Biology isimli bilimsel dergide yayımlan en etkili bilim insanları listesinde 2 yıldır yer alan ERÜ Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahriye Akay da merkezin en önemli hedeflerinin birinin de bu alandaki insan kaynağını tedarik etmek olduğunu dile getirdi.
Yapay zeka alanında öğrencileri ilerletecek dersler vereceklerini anlatan Akay, “Bu öğrencileri projelerle destekleyeceğiz. Üniversite, kamu ve sanayi iş birliğiyle yapay zekaya dayanan ürünler üretmeyi hedefliyoruz. Çok fazla yayın yapılıyor ancak uygulamaya dökülmediği sürece katma değer oluşmuyor.” diye konuştu.
Yapay Zeka ve Büyük Veri Araştırma Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Doktor Öğretim Üyesi Halil Ulutabanca da yapay zekanın en çok ilgilendiği alanın savunma ve sağlık olduğuna dikkati çekti.
Bu alanlarda dijital teknolojinin yoğun kullanıldığını vurgulayan Ulutabanca, şunları kaydetti:
“Bu alanlar hatanın en aza indirilmesi gereken alanlar. Gönderdiğiniz bir füzenin milimetrik olarak nasıl yerini bulması gerekiyorsa beyin cerrahisindeki bir ameliyatta da sıfır hatayla beyin içindeki çekirdeği bulup yerleştireceğim şeyi doğru yerleştirmem gerekiyor. Yapay zekanın kullanılmasının hedeflendiği en önemli alanlardan biri tanı kısmı, radyolojik görüntülemeler, biyokimyasal çalışmalar tarzında. Dünyada bunlar yeni, henüz emekleme aşamasında. Biz şu an yapay zekada dünyayla rekabet edebilir pozisyonumuzu korumak istiyoruz. Bu merkezi kurmamızın amaçlarından biri de bu. Dünya bu işle uğraşıyor, bizim de onlarla aramızdaki makas çok açık değil.”
