Tarımda üretimden başlayarak piyasadaki fiyat değişimlerine kadar zinciri takip edecek ‘Erken Uyarı Sistemi’ kurulacak. Sistem tarladaki ekimden başlayacak, mevsim, güneş ışığı, verimlilik bilgilerini takip edecek. Eğer üründe yetersiz bir durum tespit ederse, ilgili birimlere anlık bildirim yapacak. Buna göre önlem alınacak. Sistemin 1 ay içinde kurulması planlanıyor.
3 SAATLİK TOPLANTI YAPILDI
Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi (Gıda Komitesi), önceki gece toplandı. Yaklaşık 3 saat süren toplantıda Erken Uyarı Sistemi’ne ilişkin Merkez Bankası’nın bir sunumu oldu. Komite toplantısının ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Komite, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın ev sahipliğinde, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel’in katılımıyla toplandı. Toplantıda, Türkiye’de işlenmiş ve işlenmemiş gıda fiyat gelişmelerinin yanı sıra salgın sürecinin 2020 yılı gıda fiyatlarına etkisi, küresel tarımsal emtia fiyatlarındaki gelişmelere ilişkin hususlar ve 2021 yılı beklentileri değerlendirildi. Uluslararası arz-talep gelişmeleri ve salgının seyri göz önünde bulundurularak, bazı gıda ürünlerinde son aylarda alınan tedbirlerin fiyatlar üzerindeki etkileri ele alındı. Komitenin, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda ileriye dönük üretim ve fiyat gelişmelerini öngörebilmesini kolaylaştıracak veri tabanlı çalışmaları sürdürmesi kararlaştırıldı. Bu kapsamda, tarımsal ürünler ve gıda piyasalarındaki gelişmeler konusunda zamanlı kararlar almaya fayda sağlayacak bir Erken Uyarı Sistemi’nin oluşturulmasına ilişkin teknik altyapı çalışmaları Komiteye sunuldu ve kurumlar arası iş birliğinin çerçevesi belirlendi.
20-30 KİŞİLİK EKİP KURULACAK
Merkez Bankası bünyesinde kurulacak olan erken uyarı sistemi, 20-30 kişilik bir ekipten oluşacak. Ekipte Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) uzmanlar yer alacak. Daha önce de kurulması gündeme gelen ancak kurulmayan sistem için bu sefer kararlılığın ortaya konulduğu belirtildi. Bilgi işlem altyapısının kurulma aşamasında olduğunu anlatan yetkililer, 1 ay içinde de sistemin kurulmasının planlandığını söylediler.
ARZ AÇIĞI VAR MI?
Sistem tarım sektöründe üretimden markete kadar bütün verileri anlık olarak takip edecek ve ilgili birimlere aktaracak, uyaracak. Ekip coğrafi olarak da geleceğe yönelik tahminler yapacak. Hal dahil mal akışını takip edecek. Arzda problem olup olmadığını inceleyecek. Bir üründe sürpriz arz açığı olup olmayacağının verilere bakarak inceleneceğini anlatan yetkililer, mevsim bilgilerinden güneş koşullarına, hasat tahminine kadar detaylı verilerin dikkate alınacağını söylediler. Bir ürünün yetersiz kalması halinde ise dış ticaretle takviye edilmesi sağlanacak. Böylece arz eksikliği fiyata yansımadan geçici dış ticaret tedbiri ile olumsuz etki giderilmeye çalışılacak.
FİYAT OLUŞUMU DA İZLENECEK
Erken Uyarı Sistemi’nde perakende zinciri, değişik borsalar sistemden izlenecek. Piyasadaki fiyat oluşumları da sistem içinde takip edilecek. Böylece fiyat hareketliliğinin arz eksikliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını, arz eksikliği değilse spekülasyondan mı kaynaklandığını ilgili birimlere aktaracak. Buna göre önlem alınabilecek.