Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Konseyi, 2022 yılı fitre ölçüsünü açıkladı. Din İşleri Yüksek Heyeti, Prof. Dr. Abdurrahman Haçkalı başkanlığında yaptığı toplantıda, 2022 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2023 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan müddet için fitre ölçüsünü 40 TL olarak belirledi.
Din İşleri Yüksek Şurası Başkanlığınca karar sonrasında yapılan açıklamada şu tabirlere yer verildi:
“Din İşleri Yüksek Heyetimizce 2022 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2023 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan müddet için fitre ölçüsü, İslam dininin temel kaynaklarında zikredilen kanıtlar ve günümüz kurallarında bir kişinin günlük besin muhtaçlığının ortalaması temel alınarak 40 TL olarak belirlenmiştir.
“BELİRLENEN FİTRE ÖLÇÜSÜ FİDYE MİKTARIDIR”
Bununla birlikte her bir mükellef (fitre veren kişi) bir günlük kendi besin harcamasına denk düşecek meblağı ya da daha fazlasını fitre/fidye olarak da verebilir. Bu ölçü, nakdi olarak verilebileceği üzere besin vb. unsurlardan birebir olarak da verilebilir. Ayrıyeten belirlenen fitre ölçüsü fidye ölçüsüdür.”
FİTRE NEDİR?
Fitre, Ramazan’da Müslümanların muhtaçlık sahiplerine vermesi gereken sadaka ile o şahısların bir günlük yiyeceğinin karşılanması manasına geliyor. Günümüzde fıtır sadakası ölçüsü, kişinin bir günlük olağan besin muhtaçlığını karşılayacak formda belirleniyor.
KİMLER FİTRE VERMELİ?
Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her müslümana fitrenin gerektiğini tabir etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20).
FİTRE NE VAKİT VERİLİR?
Fıtır sadakasının vacip olma vakti Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan evvel de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü yahut daha sonra da verilebilir. Lakin, bayram namazından evvel verilmesi müstehap kabul edilmiştir.
Şâfiî mezhebinde ise; fitreyi, yasal bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan’ın birinci günlerinde vermek de caizdir (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 128).
FİTRE KİMLERE VERİLİR?
Fıtır sadakası, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı fakir müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan direkt ya da dolaylı olarak yararlanmaması temeldir. Zekât için de birebir kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi tarz ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.) Ayrıyeten eşler de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremez.
Hanefilere nazaran aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
c) Eşine,
d) Zengine yani aslî gereksinimleri dışında nisap ölçüsü mala sahip olan bireye,
e) Babası varlıklı olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).
Şâfiîlere ve Ebu Yusuf’a nazaran fitre, Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, III, 387; X, 519; Merğinânî, el-Hidâye, II, 223).
FİTRE NASIL BELİRLENİR?
Fitrenin amacı, bir yoksulun içinde yaşadığı toplumun hayat standardına nazaran bir günlük yiyeceğinin karşılanması, böylelikle bayram sevincine iştirak etmesine katkıda bulunmaktır.
Günümüzde fıtır sadakası ölçüsünün belirlenmesinde, kişinin bir günlük (iki öğün) olağan besin gereksinimini karşılayacak ölçünün ölçü alınması daha uygundur.
Kişi dinen güçlü sayılanlara, adabına (anne, baba, dedeler ve nineler), fürûuna (çocuk ve torunlar) ve eşine fıtır sadakası veremez. Fitreler bir yoksula verilebileceği üzere, birkaç yoksula de dağıtılabilir. (Merğînânî, el-Hidâye, II, 224). Lakin bir şahsa verilen ölçü bir fitreden az olmamalıdır.
