TEKNOLOJİ, baskı teknikleri, kağıt kalitesi ve dijital imkanları kullanan kalpazanların, daha kaliteli düzmece paralar üretmeye başladığı öğrenildi. Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, “Çok kaliteli düzmece paralar basmaya başladılar. Hatta o denli bir hale geldi ki, döviz büfelerinde çalışanlar bile anlamıyor. Para sayma makinelerinden, hatta ATM’lerden geçtiğini bile duyuyoruz” dedi.
Son teknolojiyi kullanılarak üretilen geçersiz paraların çıplak gözle anlaşılmasının mümkün olmadığını belirten İslam Memiş, “Daha evvelki düzmece paraları beşerler, biraz dikkat ederek çıplak gözle ayırt edebiliyordu. Bugünkü teknolojik imkanlar karşısında düzmece paranın ayırt edilmesi neredeyse imkansız. Bizim üzere uzmanların bile çok dikkat etmesi gerekiyor. Hatta bunu destenin ortasına koysanız, birçok dövizci ve tüccarın gözden kaçırma mümkünlüğü çok yüksek. Para sayma makinelerinden süratlice geçiyor. Hatta ATM’lerden geçtiği bilgisi bile kulaklarımıza geliyor. Örneğin bu elimdeki uydurma dolar, sesine, kabartmalarına baktığınız vakit birebir taklit, çok kaliteli bir geçersiz basım yapmışlar” diye konuştu.
“TATİL VE BAYRAM ÖNCESİ DÜZMECE DOLAR ARTAR”
Piyasada son yıllarda düzmece dolarlara sıklıkla rastlandığını belirten Memiş, “Özellikle tatil ve bayram dönemleri öncesi çok oluyor. Yalnızca dövizde değil, TL’de de düzmeceler piyasada dolaşmaya başladı. O yüzden bayram arefelerinde ticarethanelerin, tüccarların çok dikkat etmesi gerekiyor” dedi. Memiş son bir yıldır piyasada en fazla geçersiz 50 dolar görüldüğünü belirterek “Ondan evvelki yıl piyasada 20 dolar daha fazla vardı. Geçersiz 100 doları eskisi kadar yapmıyorlar zira beşerler çok dikkat ediyor. Lakin 10, 20 ve 50 dolara eskisi kadar dikkat edilmiyor. Düşük ölçüler olduğu için bozdurulması daha kolay oluyor” dedi.
“İYİ NİYETİ SUİSTİMAL EDEREK DÜZMECE PARALARI ERİTİYORLAR”
Tanımadığımız insanların para bozma tekliflerine temkinli yaklaşılması gerektiğini belirten Memiş,”Hastane bahçesinde, sağda solda işte tanımadığınız insanların para bozma teklifine dikkat edin. İnsanların âlâ niyetini suistimal ederek bu düzmece paraları eritiyorlar” dedi.
Kalpazanların işyerlerine geçersiz parayı verirken ‘bozdurma’ teklifiyle gelmediğini belirten Memiş, “Sahte parayla sizinle alışveriş yapar. Siz uydurma parayı alır para üstü verirsiniz. Ancak küçük şeyler alır genelde, mesela 50 lira verir, bir çikolata alır. Siz 45 lira para üzeri verirsiniz. Paraları bu biçimde eritiyorlar. İnsanların bugünlerde çok dikkat etmesi gerekiyor” dedi.
Memiş, kalpazanların bir başka metodunun de döviz ofisleri ve bankaların kapalı olduğu saatlerde kelamda döviz bozdurmak isteyen yabancı asıllı bireyler olduğunu belirtti. Memiş, “Genelde yabancı asıllı şahısları turist üzere kullanarak geçersiz paraları piyasada erittiriyorlar” dedi.
“PARA KAĞIDININ SESİNE VE KALİTESİNE DİKKAT”
İslam Memiş, düzmece parayı fark etmek için kağıdın kalitesi ve sesine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. Memiş, “Kağıttaki mürekkep koyu ve leke bırakıyor mu buna bakmak gerekiyor. Kaliteli geçersiz paralarda kağıt ve mürekkep çok kaliteli oluyor. Dijital imkanları kullanabiliyorlar. Kalıplarını çok özel bir biçimde hazırlayabiliyorlar. Dediğim üzere ayırt edebilmek çok güçleşti” diye konuştu.
