AFYONKARAHİSAR’da, 11 yıl evvel 2 bin civarında olan manda sayısı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteklediği ‘Halk Elinde Islah’ projesiyle 6 bine yaklaştı. Afyon Kocatepe Üniversitesi’nden (AKÜ) Prof. Dr. Mustafa Tekerli, geni geliştirilen mandaların süt ve et verimliliğinin arttığını söyledi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın dayanaklarıyla AKÜ Veteriner Fakültesi tarafından 2011 yılında başlatılan ‘Halk Elinde Islah’ isimli proje kapsamında, mandaların geni geliştirilerek, süt ve et verimliliği artırıldı. Çalışmalar kapsamında, 2011’de kentteki 2 bin mandanın yarısı projeye dahil edildi. Yapılan çalışmayla 12 aylık malakların tartısı 150 kilodan 180 kiloya, yıllık bin litre süt üretimi de bin 180 litreye ulaştı. Geçen süreçte kentteki manda sayısı 6 bine yükseldi. Proje kapsamında bin 100 damızlık mandayla çalışmalar sürüyor. Projeye dahil edilen mandaların satışı yasaklanıp, üreticilerine takviye ödemesi yapıldı. Kentte manda yetiştiriciliğinin azaldığı süreçte başlatılan projeyle sütünden kaymak üretilen mandalara üretici ilgisi arttı.
Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü’nün (TAGEM) yürüttüğü ‘Halk Elinde Islah’ isimli proje hakkında bilgi veren AKÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Kısmı’ndan Prof. Dr. Mustafa Tekerli, “Projeye birinci olarak süt verimliliği ve malakların doğum tartısı, yaşama gücü üzere hususlarda başladık. Malaklarda 12’nci ay canlı tartısı 150 kilogram dolaylarındayken, şu anda 180 kilogram düzeyinde. Süt verimliliğinde de bin litre düzeyindeyken bin 180 litre seviyesine ulaştık” dedi.
MANDA SAYISI 6 BİNE YÜKSELDİ
Projeyle kentteki manda sayısında artış yaşandığına dikkati çeken Prof. Dr. Tekerli, “Projeye başladığımızda yaklaşık 2 bin kadar mandamız vardı, bugün ise 6 bine yakın. Mandaların etinden, sütünden alternatif eser olarak yararlanılması maksadıyla projemiz ilerletilmektedir. Mandalar için moleküler seviyedeki araştırmalarımızın bir modülü olan genetik ilerlemelerini inceliyoruz. Hayvanların her birinin genlerine ait sonuçları alıyoruz. Hayvanların damızlık pahalarını tespit etmek maksadıyla kıymetlendiriyoruz. Projemiz, Afyonkarahisar’ın Küçükçobanlı köyünde, Çay ilçesinde devam ediyor. Türkiye’nin başarılı projelerinden biri.”
YETİŞTİRİCİLERİ BİN 700 LİRAYA KADAR DESTEKLEME
Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Lideri ve Türkiye Damızlık Manda Yetiştiricileri Merkez Birliği Lider Yardımcısı Ömer Kelem, proje kapsamında üreticilere manda başına 600 ile 960 lira ortasında destekleme yapıldığını anlattı. Kelem, ‘Halk Elinde Islah’ projesi, ‘Manda Islah Sistemi’ ve ‘Anaç Manda Yavru Desteklemesi’ ile yetiştiricilerin hayvan başına, doğum yapmış manda için bin 700 lira civarında destekleme almasının mümkün olduğunu söyledi. Kelem, mandaların sağılma periyodunun 6 aydan 9 aya yükseldiğini, süt randımanının günlük 5-6 litreden 12 litreye kadar artabildiğini, doğan malak tartısının 12 kilodan 42 kiloya kadar yükseldiğini anlattı. (DHA)
