Mardin’de bulunan Boncuklu Tarla, tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı’nın da aralarında yer aldığı 25 medeniyete ev sahipliği yaptı. Mardin Müze Müdürlüğünce 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazı çalışmalarının 3’üncü sezonu tamamlandı. Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özcoşar, Dargeçit Belediye Başkanı Mehmet Cüneyt Aksoy, Genel Sekreter Yardımcısı Muhammed İkbal Saylık, Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Evindar Yeşilbaş, Dr. Öğretim üyeleri Ergül Kodaş, Bülent Genç ve Zekai Erdal, Boncuklu Tarla’da incelemelerde bulundu. Özcoşar, insanlık tarihinin aydınlatılmasının önemine işaret ederek, bu işin arkeologlar ve eski çağ tarihçilerince yürütüldüğünü söyledi. Bu çalışmanın yürütüldüğü yerler arasında Boncuklu Tarla’nın da geldiğini ifade eden Özcoşar, bu alanın insanlık tarihi için yeni bilgiler ve bulgular içerdiğini belirtti.
“Bin yıl daha öncesine giden bazı bulgular içeriyor”
Prof. Dr. İbrahim Özcoşar, Göbeklitepe’nin bu manada uyandırdığı heyecandan bahsederek, şöyle konuştu: “Boncuklu Tarla’daki kazı alanı tam olarak da Göbeklitepe’deki bulguları destekleyen, hatta ondan bin yıl daha öncesine giden bazı bulgular içeriyor. Bu yönüyle aslında ilk yerleşik hayata geçenlerin inançlı insanlar olduklarını ispatlayan bir bulgu olarak değerlendirmek mümkün. Bunun üzerinden değerlendirdiğimizde aslında bulunduğumuz bölge insanlığın ilk yerleşik alanlarından biri olması, buraya yerleşen ilk insanların inançlı olduklarını göstermesi açısından önemli bir alan.”
Göbeklitepe ve Boncuklu Tarla karşılaştırıldığında benzer hususlar bulunduğuna dikkat çeken Özcoşar, “Ama şöyle çok bir özellik var. Bulunduğumuz alan Göbeklitepe’den bin yıl daha eski olabilecek bazı bulguları içeriyor. Dolayısıyla Göbeklitepe’den daha eski bir yapının, daha kadim bir yapının yanında duruyoruz şu anda. Öyle bir farktan bahsedebiliriz” dedi.
“İlginç bir yapı açığa çıkarıldı”
MAÜ Arkeoloji bölümü Dr. Öğretim Üyesi Ergül Kodaş da, 2017 yılından bu yana Boncuklu Tarla’da kazıların bilimsel başkanlığını yürüttüğünü belirterek, şunları söyledi: “Boncuklu Tarla ilginç bir yerleşim yeri. Milattan önce 11 bin ile 12 binlere giden tabakaları ile başlayan ilk yerleşik hayat. Yerleşim yerinde birçok ev ve konutun yanı sıra mezarlar ve özel binalar ile tapınak olarak isimlendirilen birçok özel yapı da açığa çıkarıldı. Yukarı Dicle havzasının, kuzey Mezopotamya’nın yerleşik hayata nasıl geçtiği, avcı toplayıcı hayattan besin üretim tarzına nasıl geçildiği, kültürel, dini yapıların nasıl bir değişime uğradığı gibi birçok noktada bize bilgi vermesi açısından yeni bir kilit noktası.”
Göbeklitepe ile benzer yapılar
Kodaş, alanda Göbeklitepe ile benzer binaların olduğunu yer yer bazılarının Göbeklitepe’den daha eskiye uzandığını vurgulayarak, “Kamusal alan, tapınak, dini mekan dediğimiz binaların daha eskiye giden örneklerini Boncuklu Tarla’da tespit ettik” dedi. Ergül Kodaş, devam edilmesi hedeflenen kazılarla yeni verilere ulaşmaya çalışacaklarını söyledi.