Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yürütücülüğünde, bu yıl Gaziantep’te düzenlenen TEKNOFEST 2020’ye katılan Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy Bilim ve Sanat Merkezinin Ortaokul öğrencileri, ‘İnsanlık Yararına Teknoloji Sosyal İnovasyon’ kategorisinde hazırladıkları projeyle birincilik kazandı. Görme engelli bireylerin renklerle bağ kurmasını sağlayacak önemli bir proje hazırlayan Piksel Mühendisleri Takımı, Braille alfabesine uzantı olabilecek renk kodları oluşturmayı başardı.
Teknoloji Tasarım öğretmeni Melike Güler Okur danışmanlığında; Ebrar Gökçe Kızılgül ve Emir Sağdıç tarafından hazırlanan ‘Braille Kodlu Renk Pikselleri’ Projesiyle görme engellerin bir çok alanda eksikliğini hissettiği renk algısının ortadan kaldırılması hedefleniyor. Proje evrensel boyut kazandığında dünyanın dört bir yanındaki görme engelliler, sadece renk alfabesini kullanarak hiç bir şeye ihtiyaç duymadan renkler hakkında bilgi sahibi olabilecek. İlk aşamada 8 ana renk ile start verilen proje sanattan eğitim müfredatına, yaşamın farklı bir çok alanına entegre edilebilecek şekilde tasarlandı.
GÖRME ENGELLİ BİREYLER RENKLERİ AYIRT EDEBİLECEK
Proje piksellerle hazırlandığı için kendilerine Piksel Mühendisleri ismi verdiklerini belirten 11 yaşındaki Emir Sağdıç projeyle ilgili şöyle konuştu:
“Öğretmenimiz bize, ‘Teknofest ile ilgili bir projeye katılalım’ dedi. Biz de, ‘Olur’ diyerek çalışmalara başladık. Bir şeyler başarmaya başlayınca çok eğlendiğimizi de anladık. Öncelikle Tinkercad programın ı kullanarak çizimlerimizi yaptık, küplerimizin. Kalibrasyon küplerinin üzerine kod oluşturarak küplerimizin üzerine bastık. Daha sonra küplerimizi görme engelli bireyimize tanıttık. Görme engelli bireyimiz, ‘Kodlar çok yüksek olmuş, ellerimle algılayamıyorum’ dedi. Aldığımız dönütle kodların yüksekliğini azalttık. Bu sefer de kalibrasyon küplerinin çok uzun olduğunu söyledi. Biz de 1X1 ölçülerinde küpleri oluşturduk. Görme engelli bireyimiz bu defa da ellerinin çok büyük olduğunu ve küplerin çok küçüldüğünü bize ifade etti. Bu sayede de en son haline getirdik projemizi. Gerçekleştirdiğimiz bu projeyle, renk kodları sayesinde görme engelli bireyler kimseye ihtiyaç duymadan renkleri ayırt edebilecek. Çalışmalarım sırasında görme engelli bireylerin renk algısının olmadığını fark ettim. Görme engelli birey, bir kıyafet alırken hangi renkte olduğunu merak ediyor. Alışveriş sırasında herkese soruyor, bazı insanlar da görme engelli bireylerin sorduğu sorular karşısında tersliyor. Bu çok kötü bir duygu ve çok kötü bir his. Bu yüzden biz, bu projenin daha fazla yaygın olmasını istiyoruz. Bu proje sayesinde renk kodlarını akla gelebilecek her ürüne basabilirler. En ufak bir masaya bu kodları bastığınızda bile, görme engelli birey masanın rengini algılayabilecek”
Milli Eğitim Bakanı Selçuk Projeye imzasını attı. Projenin amacına ilişkin konuşan Ebrar Gökçe Kızılgül ise “insanlara faydalı olacak bir şey üretmeye çabaladık” dedi
DÜNYADA BENZERİ YOK
“Öncelikle kendimizi bir yerde tanıtmak daha sonra farklı yerlerde projeyi, evrensel bir düzeye getirmeyi amaçladık. Biz dünyada ilkiz. Bir sürü farklı araştırmalar yaptık. Bütün kaynaklara baktık, bizimkine benziyor mu diye. Görme engelli bireylere yönelik bu tür bir projeye hiç rastlamadık. Yarışma gününde görevliler bize ‘En İyi Sunum Ödülü’nü kazandığımızı söyledi. Bir sevinç yaşadık ama sonra biraz düşününce başka bir alanda başarı gösteremediğimiz için bize bu ödülü verdiklerini düşündük. Projeyle de birinci olduğumuz açıklanınca; sevinç, coşku, heyecan duygularını bir arada yaşadık. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, yarışma günü tüm stantları gezerek projeleri inceliyordu. Bizim standımıza geldiğinde biz de kendisine özetledik projemizi. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, ‘Bu çok iyi bir proje. İnşallah daha iyi yerlere gelirsiniz. Ben buna imzamı atayım’ dedi ve projemize imzasını attı. Projemizi, daha iyi yerlere getirmek daha iyi amaçlara hizmet etmek için uğraşacağız. Bizim amacımız, ulaşılabilir ve evrensel olmasını sağlamak. Herkesin empati yapması gerekiyor. Ben empati yaparak anladım. Biz bu projeyi merak ederek, araştırarak yaptık. Yaşıtlarıma tavsiyem, merak etmekten korkmasınlar, kitaplardan, internetten sürekli araştırsınlar” diye konuştu.
Projenin danışmanlığını üstlenen Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy Bilim Sanat Merkezi Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni Melike Güler Okur, projenin hikayesini şu ifadelerle paylaştı:
RENK ALFABESİ OLUŞTURDUK
“Mitat Enç Görme Engelliler Okulu’na bir proje gezisinde bulunduk. Bu gezi sırasında kullandıkları dokunsal materyalleri keşfetme imkanımız oldu. Dokunsal materyalleri incelediğimizde renk ayrıntısının olmadığını fark ettik. Dokunsal materyaller görme engelli bireylerin eğitiminde çok sık kullanılıyor. Bu eksiklikten yola çıkarak bu projeyi oluşturduk. Kendimiz Braille alfabesi gibi bir renk alfabesi oluşturduk. Her bir renk için farklı kod belirttik ve bu kodları Tinkercad programında işledik. Bunları daha sonra 3D yazıcıda üreterek projeye başladık. Görme engelli birey daha öncesinde kirazı hatlarıyla dokunsan bir şekilde algılayabiliyordu. Biz oluşturduğumuz küplerle görme engelli bireye, kirazın yuvarlak hatlarının kırmızı renkte olduğunu anlatabiliyor, sapının siyah renkli olduğunu ve yaprağının yeşil olduğunu anlatabiliyoruz”
Piksel Mühendisleri Takımı, birincilik ödülünü, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan aldı. Projeyi Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ‘İki güzel haber’ diyerek duyurdu. İşte Bakan Selçuk’un sosyal medya hesabından yaptığı o açıklama:
DÜNYAYA SUNACAĞIZ
“İki güzel haber: Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy BİLSEM öğrencilerimiz, görme engellilerin renklerle bağ kuracağı ve Braille alfabesine uzantı olabilecek renk kodları oluşturmayı başardı. Biz bunu, görme engelli öğrencilerimizin müfredatında kullanacağız ve dünyaya sunacağız”
BRAİLLE ALFABESİ NEDİR?
Braille alfabesi; 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabe yöntemidir. İki kolon taşıyan dikdörtgen düzen üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri altmış dört farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı şekillerde dizilir.