Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde alınan tedbirler ile virüsün etkilerini en az hasarla atlatan Türkiye ekonomisinde, en kötünün geride kaldığına dair emareler artıyor.
Normalleşme sürecinin başlamasının da etkisiyle virüs korkusunu atlatmaya başlayan vatandaşın kredi kartı harcamaları yükseldi.
Banka ve kredi kartı haftalık harcama tutarının 4 haftalık hareketli ortalaması, salgının en yoğun olduğu ve vatandaşın eve kapandığı mart-nisan aylarında düşmüştü.
Virüsün etkisinin azalması, alınan tedbirlerin etkisiyle mayısta yeniden artışa geçti.
TİCARİ ARAÇTA KIPIRDANMA
Pandemi sürecinde vatandaş eve kapanınca konutlarda elektrik tüketimi artmıştı. Fabrikalar üretime ara verdiği için sanayide tüketim verileri ise gerilemişti. Mayıs ortalarından itibaren fabrikalarda yeniden çarklar dönmeye başladı. Fabrikalar yüzde 80 kapasiteye kadar çıktı. Bu, elektrik tüketimini hızlandı. Kapasite kullanım oranlarında da artış başladı. Tüketici güven endeksi ve ihracat iklim endeksi arttı.
Kovid-19 salgını sırasında tamamen duran araç satışlarında da kıpırdanma başladı. Özellikle krizin etkilerinin azaldığına ilişkin bir gösterge de ticari araç satışlarından geldi. Hafif ticari araç satışlarındaki artış oranı ilk defa otomobili solladı. Verilere göre, mayısta otomobil pazarı yüzde 7.6 daralırken, hafif ticari araç satışları yüzde 21.6 arttı.
BEKLENENDEN İYİ
Normalleşme sürecinden sonra dipten dönüşe işaret eden veriler, alt alta konulduğunda ikinci çeyrek ile ilgili de fikir veriyor. Malum çevreler ikinci çeyrekte çift haneli daralma beklese de hevesleri kursaklarında kalabilir. Zira, veriler ikinci çeyrekte beklenen daralmanın korkutucu boyutlara çıkmayacağı şeklinde yorumlanabilir.
Dünyanın öngöremediği krize rağmen Türkiye’nin yıl sonunda da birilerinin dediği gibi yüzde 5-10 küçülme değil, iki çeyrekten itibaren hızlı toparlanmayla, pozitif büyüme yaşaması mümkün…
* Tera Yatırım Ekonomisti/ Enver Erkan: Özellikle sorunlu sektör ve firmaların finansman koşullarının kolaylaştırılması anlamında birçok adım atıldı. Firmaların esas sorunu, ciro yaratamama değil, bu dönemdeki nakit sıkıntısı… Belli sektörlerde stokların eritilmesi gerekiyor. Son dönemde kamu bankaları üzerinden açıklanan düşük faizli kredi paketleri ve regülasyon çerçevesinde getirilen aktif rasyosu kuralıyla bankaların kredi vermeye yönlendirilmesi de ekonominin canlandırılması planının önemli bir bileşeni… İkinci çeyrek sonunda, haziranla başlayan normalleşme ile “salgına bağlı koşullar” için en kötü geride kalmış görünüyor. U şeklinde bir toparlanma göreceğiz tahminen..
* Alnus Yatırım Menkul Değerler/Yunus Kaya: Türkiye’de ekonomik aktiviteler yavaşlasa da tam olarak durmadı. Türkiye, faiz indirimlerine ilaveten kredi kanallarını da açınca konut ve otomotivde canlılık haziran ayında zirveye çıktı. Kötünün geride kaldığını görenlerin yatırım tercihlerinde borsadaki ucuz şirketler olmaya başladı. Mart’ta 2.614 kişi borsada yatırıma başlarken bu rakam nisanda 4.238 kişiye, mayısta 4.730’a çıktı. Dolayısıyla ikinci çeyrekte küçülme tahminleri kötümser kalıyor. Eğer yıl sonuna kadar aşı da bulunursa Kovid-19 sorununu küçük sıyrıklarla atlatmış olabiliriz. IMF’nin yüzde 5’lik küçülme tahmini de çok çok gerilerde kalacaktır.
