Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, İran ve Azerbaycan’dan oluşan Hazar’a kıyısı olan ülkeler, 2000’li yılların başından beri bölgenin sorunlarını çözmek için üst düzey toplantılar düzenliyor. Alınan ortak karar neticesinde geçtiğimiz günlerde Türkmenistan’da Birinci Hazar Ekonomik Forumu yapıldı.
Birinci Hazar Ekonomik Forumu, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov’un ev sahipliğinde, Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev, Azerbaycan Başbakanı Nevruz Memmedov, Kazakistan Başbakanı Askar Mamin, İran Birinci Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri’nin katılımıyla gerçekleştirildi.
Avaza Kongre Merkezi’nde düzenlenen forumda, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ve diğer ülkelerin liderleri bölgenin küresel ekonomideki yeri ve rolüne dikkat çeken konuşmalar yaptı.
Berdimuhammedov açılış konuşmasında, Hazar’a kıyısı olan ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Hazar Denizi’nin bulunduğu bölgedeki barışçıl istikrarın ve bölge ülkelerinin iş birliğinin önemini vurgulayan Berdimuhammedov, “Böylece Hazar, enerji, teknoloji ve ulaşım gibi sektörler açısından uluslararası ticaretin önemli merkezlerinden biri haline gelecek.” dedi.
Forumun ana mesajının Hazar’a kıyısı olan beş ülkenin güçlerini birleştirmesi olduğunu vurgulayan Türkmenistan Ekonomi Bakanı Azatdurdy Berjanow ise “Hazar Denizi’nin sunduğu iş fırsatlarından ve doğal kaynaklardan yararlanmak istiyoruz. Ayrıca yeni yatırımlar arıyoruz. Ülke ekonomisi olumlu bir yörüngede ve teknik altyapımızı geliştirmek için sürekli çalışıyoruz.” dedi.
Bu beş ülke tarafından Ağustos 2018’de imzalanan Hazar Denizi’nin Yasal Statüsüne İlişkin Sözleşme ile bölgesel entegrasyonda ilk adım atıldı. Bu anlaşma sayesinde ulaşım, ticaret, enerji ve ekoloji alanlarında iş birliğinde yeni bir sayfa açıldı. Birinci Hazar Ekonomik Forumu’nda yıl dönümü kutlanan anlaşma ile yabancı yatırımcılara çağrı yapıldı.
- Hazar Denizi’nin statüsü 20 yıllık müzakereler sonunda belli oldu
- Hazar Denizi’nde anlaşmaya varıldı; deniz altı kaynakları sorunu sürüyor
Türkmenbaşı Uluslararası Limanı kilit rol oynuyorTürkmenistan, ticareti geliştirmek amacıyla ulaşım ve iletişim ağları açısından önemli yatırımlara imza attı. Mayıs 2018’de açılan Türkmenbaşı Uluslararası Limanı, Türkmenistan’ın Hazar ülkeleri ve Avrupa’yla ekonomik ilişkilerini geliştirme yönündeki girişimlerini önemli ölçüde arttırdı. Şimdiye kadar 40 binden fazla yolcuya hizmet verilen limanda yaklaşık 6 milyon kargo taşındı.
Bölgenin küresel ekonomide öncü bir rol oynadığını ileten Kazakistan Ticaret Odası Başkanı Nuraly Bukeyhanov, “Hazar Bölgesi, Çin ve Güneydoğu Asya’dan Avrupa pazarına deniz yolu ihracatında kilit bölge. Avrupa Birliği ile Rusya arasında bazı yaptırımlar olduğu göz önüne alındığında, bu alternatif yolun büyük bir potansiyeli var. Büyük potansiyel de büyük bir ticaret cirosu anlamına geliyor.” açıklamasında bulundu.
Yatırım yaparken ekolojik dengenin korunmasına özen gösterildiTürkmenistan Devlet Başkanı, Hazar Denizi’ndeki enerji kaynaklarıyla ilgili çalışma yapılırken ekolojik dengenin de korunması gerektiğine işaret etti. Bu konuda uluslararası standartlara uygun davrandıklarını belirterek geçen yıl inşa edilen Türkmenbaşı Uluslararası Limanı’nı örnek gösterdi.
Türkmenbaşı Denizi çok sayıda su kuşuna ev sahipliği yapıyor. Limanın inşaatı sırasında çıkarılan toprak, su kuşları için 170 hektarlık yapay bir adanın yapımında kullanıldı.
“Hazar Denizi’nin turizm potansiyeli büyük”Bölgenin turizm potansiyeline değinen Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği Genel Sekreteri Umberto de Pretto, “Bölge harika ve burayı geliştirmek sizin elinizde, ancak sürdürülebilir olarak geliştirilmesi lazım. Limanlar ve demiryolları arasındaki hareketleri koordine edebilir ve ticareti geliştirebilirsek, potansiyel çok büyük.” şeklinde konuştu.
Etkinlikte ‘Yenilikçi Teknolojiler Sergisi’ düzenlendi. Foruma davet edilen konuklar burada Türkmenistan’ın kültür ve geleneğini tanıma fırsatı buldu.
- “Hazar’da yeni dönemin kaybedeni AB ve Türkiye”: 22 yıl süren müzakerelerde bu duruma nasıl gelindi?
İkinci Hazar Ekonomik Forumu 2020’de, Rusya’nın Astrahan kentinde gerçeleştirilecek.
