Investing.com – TCMB, Haziran ayı toplantısında enflasyonda yükseliş beklentisi nedeniyle faiz indirimi yapmadı ve Cuma günü açıklanan TÜFE, aylık %1,13 artışlar %12,62’ye yükseldi. Merkez, bugün aylık fiyat gelişmeleri raporunu açıklayarak enflasyondaki durumu değerlendirdi.
“Enerji fiyatları uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak artarken gıda yıllık enflasyonu yatay bir seyir izlemiştir. Temel mal enflasyonu tüm alt gruplarda yükselirken, hizmet enflasyonu normalleşme sürecinin etkilediği kalemler öncülüğünde artmıştır. Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimi yükselmiştir.” ifadelerine yer verilen raporda bir önceki aya göre temel mal, enerji ve hizmet katkıları sırasıyla 0,58, 0,45 ve 0,23 puan artmış, gıda grubunun katkısında belirgin bir değişim olmadığı belirtildi.
*B göstergesi: İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE
*C göstergesi: Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimlerinde artış oldu. Bu dönemde, hem hizmet hem de temel mal grubunda enflasyon eğilimi yükseldi.
Hizmet fiyatları Haziran ayında %2,09 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,48 puan yükselişle %11,76 oldu. Yıllık enflasyon kira dışındaki alt gruplarda arttı, en belirgin yükseliş ulaştırma grubunda oldu. Ulaştırma hizmetlerinde normalleşme süreci ile birlikte uçak bileti (%12,39) ve şehirlerarası otobüs ücretlerindeki (%23,52) artışlar öne çıktı. Kapasite sınırlamasına tâbi olan lokanta-otel grubunda, gerek yiyecek ve içecek hizmetlerinde gerekse konaklama hizmetlerinde fiyatlar yükseldi. Diğer hizmetler grubunda ise eğitim ve paket turlar ile berber ve kuaför hizmetleri fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti. Haberleşme hizmetleri fiyatlarındaki artışta posta hizmetleri, telefonla görüşme ve internet ücreti öne çıktı. Kira yıllık enflasyonunda yavaşlama eğilimi bu dönemde de devam etti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Haziran ayında 2,13 puan artarak %11,39 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi, fiyatlar üzerinde birikimli döviz kuru etkileri ve salgına bağlı birim maliyet artışları ile normalleşme süreciyle birlikte bazı gruplara yönelik güçlenen talep de etkili oldu. Dayanıklı mal grubu fiyatları, otomobil, beyaz eşya ile diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin öncülüğünde %2,88 oranında artarken, giyim ve ayakkabı grubu fiyatlarındaki değişim %1,15 ile tarihsel ortalamanın üzerine çıktı. Bu dönemde diğer temel mallarda da fiyatlar bir önceki aya göre belirgin bir oranda arttı.
Enerji grubu fiyatları Haziran ayında %2,62 oranında arttı. Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla %6,59 ve %3,58 yükseldi. Ayrıca bu dönemde şebeke suyu fiyatları %1,75 oranında artış kaydetti. Bu gelişmeler ile enerji yıllık enflasyonu 3,89 puan yükselerek %9,12’ye çıktı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Haziran ayında 0,06 puan artarak %12,93 oldu. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki mevsimsel düşüşün geçen yıla kıyasla daha sınırlı olması sonucunda grup yıllık enflasyonu yüzde 12,29’a yükseldi. Bu gelişmede, taze meyve yıllık enflasyonundaki azalışa karşın, sebze yıllık enflasyonun yüzde 21,39’a yükselmesi belirleyici oldu.
Diğer işlenmemiş gıda grubunda bakliyat, kuruyemiş ve pirinç fiyatlarındaki yükselişler devam ederken son aylarda belirgin olarak artan kırmızı et fiyatları Haziran ayında geriledi. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı son döneme kıyasla daha ılımlı gerçekleşirken (%0,58), baz etkisinin de desteğiyle işlenmiş gıda yıllık enflasyonu %13,41’e geriledi. Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon azalışını sürdürdü.
Asgari maktu özel tüketim vergisinin Mayıs ayında yükseltilmesinin bu döneme sarkan etkisiyle tütün ürünleri fiyatları Haziran ayında %0,92 oranında arttı, bu grupta yıllık enflasyon bir miktar yükseldi.
Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında %0,69 oranında arttı, yıllık enflasyon %6,17 oldu. Yakın dönemdeki döviz kuru görünümüne de bağlı olarak petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu dönemde azaldı.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında gerilerken, enerji ve sermaye malları gruplarında yükseldi, ara malında yataya yakın seyretti. Aylık bazda, enerji fiyatlarındaki artışta uluslararası petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak rafine edilmiş petrol ürünleri ve ham petrol ile gaz imalatı fiyatları belirleyici oldu. Sermaye malları grubunda motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarlarının yanı sıra makineler; dayanıksız tüketim mallarında fırın ürünleri ve unlu mamul fiyatlarındaki artışlar etkili oldu. Ara malları fiyatlarındaki düşüşte demir-çelik ve ferro alaşımlar, tekstil ipliği, temel kimyasallar ve kâğıt ürünleri öne çıkarken; dayanıklı tüketim malları fiyatları başka yerlerde sınıflandırılmamış ulaşım araçları öncülüğünde geriledi. Özetle, Haziran ayında üretici fiyatlarının yıllık enflasyonu artarken ana eğilimi yavaşladı.
