Helenistik devirden kalma denize sıfır ticaret merkezi gün yüzüne çıkıyor
MUĞLA Muğla’nın Datça ilçesinde Burgaz bölgesindeki Helenistik devirden kalma zeytin ve üzümlerin işlenerek gemilere yüklendiği küçük bir ticaret merkezi olarak kullanılmış alan kurtarma hafriyatları ile tekrar gün yüzüne çıkıyor.
Muğla Valisi Orhan Tavlı’nın da desteklediği, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji kısmının üstlendiği Burgaz Bölgesi’ndeki hafriyat alanı Türkiye’de birinci kere denize sıfır açık hava müzesini de ortaya çıkarmış oldu. Hafriyat ve kurtarma çalışmalarında ortaya çıkan antik işlik kalıntılarının da sergilendiği alanda hummalı çalışmalar devam ediyor.
100 kişilik bir grup ile hafriyat çalışmalarında vazife yapan Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Araştırma Vazifelisi Derviş Ozan Kozluca ” 2012 yılından beri Hafriyat Lideri Profesör Tabip Ertekin Doksanaltı başkanlığında hafriyat ve müdafaa tamirat çalışmalarını sürdürmekteydik. 2020 yılından itibaren ise Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle birlikte Knidos‘un yanı sıra Burgaz ve Emecik Apollon kutsal alanı da yeniden sorumluluk alanımıza dahil oldu. Burada yaptığımız çalışmalar ise, Datça merkezde yer alan Burgaz Ören yerinin yaklaşık 500 metre ilerisinde bir Helenistik devir işliğini kazmak. Bu yer denizin çabucak kıyısında inşa edilmiş bu işlik de muhtemelen zeytin ya da üzüm işlenmekte idi. Kıyıdan başlayarak buradaki hafriyat çalışmalarını tüm yapı boyunca devam ettireceğiz. Ondan sonraki süreçte de yapının muhtaçlık duyduğu gerekli müdafaa ve tamir tedbirlerini aldıktan sonra da burayı bir nevi bir açık hava müzesi haline getirip insanların ziyaret edebileceği bir nokta olarak oluşturmayı hedefliyoruz ” dedi.
“Üçüncü yüzyıldan kalma zeytinyağı pres düzenekleri ve alanları gün yüzüne çıkacak”
Araştırma vazifelisi Kozluca ” Yaptığımız hafriyat çalışmaları sonucu Burgaz Helenistik Devir Çiftliği olarak isimlendirdiğimiz yapının M.Ö. 3’üncü yüzyıl ile birinci yüzyıl ortasında kullanım gördüğünü tespit ettik. Burada yapılan hesaplamalar yaklaşık olarak 45 bin ila 50 bin yıl ortasında bir üretimi göstermekte. Bu da yeniden antik periyodun imkanlarını baz aldığımız vakit hayli büyük bir üretime işaret etmekte. Bu işliğin olduğu kısmın Deniz kenarına inşa edilmesinin en büyük sebebi antik devirde olsun, bilhassa Datça bölgesinin olsun değerli üretim merkezlerinden biriydi. Burada üretilen eserler gemiler yardımıyla Knidosa götürülür ve Knidostan da dış pazara gönderilmekte olduğunu biliyoruz. Bu yapı kıyıda yapılmış ki burada üretilen eserler çabucak gemilere yüklenip gönderilirdi. Hasebiyle bu halde kıyıya direk denize bitişik bir formda inşa edilmiş. Şu an yaptığımız hafriyat çalışmalarında kıyıdan başlayarak bilhassa yapının mendirek kısmına yani denizle irtibatını sağlayan kısmını açığa çıkarttık ve buradan da tekrar kuzey tarafına yanlışsız hafriyat çalışmalarımızı devam ettiriyoruz, bundan sonraki alanlarımızda da yapının üretiminin asıl kalbi olan pres sisteminin ve pres odalarının bulunduğu kısım büsbütün gün yüzüne çıkacak ve burada üretilen mamül bekletildiği ve depolandığı depolama odalarını açığa çıkartacağız ” biçiminde konuştu.
Datça periyodun en büyük ticari Metropol kentlerinden
Knidos- Burgaz- Emecik Apollon Kutsal alanı hafriyat ve araştırma çalışmaları lideri Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Lideri Prof.Dr. Ertekin Mustafa Doksanaltı ortaya çıkan çalışmalar ilgili ” Antik periyodun en kıymetli kültür sanat merkezlerinden bir tanesi olan Knidos. Knidos, antik periyottaki ününü kültüre borçlu, sanata borçlu ve bilime borçludur ve antik kaynakların tabirlerine nazaran Knidos toprakları da bugünkü Datça yarımadasının tümünü içine alıyor ve bu süreç içerisinde de büyük bir merkez büyük metropol olarak faaliyetini gösteren Ege Datça yarım adasında çiftlik konutları, çiftlikleri, köy yerleşmeleri, Kome olarak isimlendirdiğimiz küçük yerleşmeler oluşmuştur. Bunlardan bir tanesi de günümüzde Datça’nın Datça merkezindeki Burgaz’ daki işliklerden bir adedidir. Bu işlik milattan evvel dördüncü, üçüncü yüzyılda, Helenistik devirde inşa edilmiş ve yalnızca mahallî muhtaçlığa değil, yurt dışına, Knidos dışındaki topraklara ihraç yapmak üzere büyük bir fabrika olarak kurulmuş işliklerden bir adedidir. Buradaki yapmış olduğumuz araştırmalar esnasında bu işliğin hem zeytinyağı hem de üzüm işlemek için k kullandığını ve kendisine ilişkin rıhtımı ile birlikte üretilen eserleri oralara tekrar Knidos’un kendi üretimi olan amforalara doldurarak dünyaya sattığını dünyaya ihraç ettiğini belirlemiş olduk ” diyerek alanın kıymetini vurguladı.