Balkanlarda ve Türkiye’de Ortadoğu ve Asya’nın bazı bölgelerinde kutlanan bahar bayramlarından biri olan Hıdırellez geleneği ve Hızır’ın kökeni hakkında pek çok farklı görüş mevcut. Bunlardan bazıları inanışın Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu yönünde. Bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolunda. Bazı bölge ve kültürlerde Hıdrellez tarihi, kışın bitişi ve sıcak günlerin başlangıcı olarak da kabul ediliyor. Ancak Hıdırellez’in bir başka önemi vardır ki, bu pek çok inancın buluştuğu noktadır. İşte Hıdırellez gecesinin önemi ve inanışa göre dilek dileme ritüelinin detayları…
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan bu gün ile ilgili inanışa göre Hızır, yaşam suyu yani “ab-ı hayat” içerek ölümsüzlüğe ulaşmıştır. Özellikle baharda insanlar arasında dolanarak, bolluk ve sağlık dağıtır. Bu nedenle Hıdırellez gecesinde dileklerimizi kağıtlara yazar ya da çizer, gül ağacının dibine gömer ve dileğimizin gerçekleşmesi için sabahın erken saatlerinde akan suya atarız.
Hızır’a atfedilen özelliklerin bazıları:
– Kalbi temiz insanlara yardım eder.
– Uğradığı yerlere bolluk, bereket, zenginlik sunar.
– Hastalara şifa verir.
– Bitkilerin yeşermesini, hayvanların üremesini, insanların kuvvetlenmesini sağlar.
– İnsanların şanslarının açılmasına yardım eder.
– Uğur ve kısmet sembolüdür.
– Mucize ve keramet sahibidir.
Hıdırellez’de dilek dileme ritüelinin bazı önemli ayrıntıları vardır. Bunlar yöreden yöreye değişebilse de en yaygın olan dilek dileme ritüeli şöyledir:
HIDIRELLEZ’DE DİLEK NASIL TUTULUR?
– Kişi dileğinin küçük bir simgesini hazırlar. Örneğin maddi bolluk diliyorsa bu bir bozuk para olabilir. Kişinin dileğinin resmini bir kağıda çizmesi de yaygın bir uygulamadır. Hatta dilek bir kağıda yazı ile bile yazılabilir.
– Dilekler hazırlandıktan sonra kişi havanın kararmasını bekler ve hava karardıktan sonra dileklerini bir ip ya da kırmızı kurdele ile bir gülün dalına asar.
– Aynı akşamın sabahına doğru dilek sahibi uyanarak gül dalından dileklerini alır ve sonra bunları gülün dibine gömer ya da bunları alıp denize ya da göle atar.
– Artık Hızır’ın yardımcı olması ve dilenenlerin gelecek Hıdrelleze kadar gerçekleşmesi beklenir.
