Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülecek ‘Türkiye HIV/AIDS Kontrol Programı 2019-2024’ kapsamında, toplumsal farkındalığın ve bilgi düzeyinin arttırılabilmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) örgün ve yaygın eğitim müfredatları kapsamında, HIV/AIDS enfeksiyonu bilgisi yer alacak.
Sağlık Bakanlığı tarafından, Türkiye’de HIV/AIDS (İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü/Edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu) çalışmalarına yol haritası oluşturmak ve HIV/AIDS yayılımı için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek amacıyla ‘Türkiye HIV/AIDS Kontrol Programı 2019-2024’ hazırlandı. Birleşmiş Milletler (BM) HIV/AIDS Ortak Programı son raporunda, dünyada 2017 yılı içinde yaklaşık 1.8 milyon kişinin HIV enfeksiyonuna yakalandığı; 36.9 milyon HIV ile enfekte kişi bulunduğu ve 940 bin kişinin AIDS ile ilgili hastalıklar nedeniyle öldüğü belirtildi.
Türkiye’de 1985’den 31 Aralık 2018 tarihine kadar doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirimi yapılan 19 bin 748 HIV, 1772 AIDS vakası tespit edildi. Vakaların yüzde 79.9’unu erkek, yüzde 20’sini kadın ve yüzde 15.4’ünü yabancı uyruklu kişiler oluşturdu. Vakaların en fazla görüldüğü yaş grubu 30-34 ve 25-29 yaş grubu oldu.
Türkiye’de 1 Ocak-31 Aralık 2018 tarihlerinde ise 3 bin 248 HIV ve 108 AIDS vakası olmak üzere toplam 3 bin 356 vaka doğrulama testi pozitif tespit edildi. Bildirimi yapılan vakaların yüzde 83.6’sı erkekler, yüzde 16.4’ünü kadınlar ve yüzde 15.8’ini de yabancı uyruklu kişiler oluşturdu. Geçen yıl bildirimi yapılan vakalardan 25-29 yaş grubunun, diğer yaş gruplarına göre daha fazla sayıda olduğu belirtildi.
Küresel çabalarla 2030 yılı itibariyle HIV/AIDS epidemisinin kontrol edilmesi planlandı. Bu kapsamda Türkiye’de de küresel hedefler doğrultusunda ‘Türkiye HIV/AIDS Kontrol Programı’ oluşturuldu. Programla, HIV/AIDS yeni vaka sayısı ve enfeksiyona bağlı ölümlerin azaltılması, HIV/AIDS’e yönelik sağlık hizmetlerinin kapasitesinin geliştirilmesi, HIV ile yaşayan kişilere yönelik ayrımcılık ve mahremiyet ihlallerinin önlenmesi amaçlandı.
FARKINDALIK EĞİTİMLERİ DÜZENLENECEK
Kontrol programına göre yeni vaka sayısını azaltmak için toplumun yüzde 60’ının HIV/AIDS enfeksiyonu hakkında bilgi düzeylerinin ve farkındalığının arttırılması için yaygın ve örgün eğitim kurumlarında enfeksiyon, bulaşma ve korunma konularında farkındalık eğitimleri düzenlenecek.
MEB çalışanlarının bu alanda bilgi düzeyi artırılacak. Öğretmen yetiştiren fakülte ve bölümlerin eğitim müfredatlarına 2017’de YÖK tarafından eklenen sağlık dersi kapsamında cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) bilgisi tüm eğitim fakültelerinde yaygınlaştırılacak ve desteklenecek. MEB’in örgün ve yaygın eğitim müfredatları kapsamında, HIV/AIDS enfeksiyonu bilgisinin yer alması sağlanacak.
Sağlık insan gücü kapasitesinin artırılması için tüm sağlık personeli yetiştirilen okulların mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim müfredatlarındaki HIV enfeksiyonu bilgileri güncellenecek ve bu kişilere yaklaşım, ayrımcılık, mahremiyet konularının yer alması sağlanacak.
HIV/AIDS enfeksiyonu ve korunma yolları hakkında gençlere yönelik akran eğitimi dahil farkındalık artırma programları geliştirilecek. Özel eğitim alan zihinsel engelli kişilere yönelik eğitim materyalleri hazırlanacak.
MEDYADA FARKINDALIK ARTTIRILARAK HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ DESTEKLENECEK
Medya çalışanlarının farkındalığının arttırılarak halkın bilgilendirilmesi desteklenecek. Dışlanmayı ve ayrımcılığı önlemeye dair medya programları oluşturulacak. Toplumdaki kanaat önderlerinin HIV enfeksiyonu hakkında farkındalıkları arttırılacak. Hasta mahremiyetini ihlal eden programların RTÜK tarafından önlenmesi çalışmaları yürütülecek. Ayrıca ceza ve infaz kurumlarında bulunan hükümlü/tutuklulara ve çalışanlara yönelik farkındalık çalışmaları yürütülecek. Kadın sığınma evleri, bakım evleri, engelli evleri gibi toplu yaşam alanlarında yaşayanlara ve çalışanlara yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılacak.
HIV POZİTİF KİŞİLER, PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNE KATILACAK
Özellikle riskli davranışta bulunan gruplarla karşılaşan başta asayiş ve narkotik ekipleri olmak üzere ilgili kolluk kuvvetleri çalışanları bilgilendirilecek. Askerlik süresince gerçekleştirilen eğitimlere bu alandaki bilgiler de entegre edilecek. Öte yandan, turizm çalışanlarının HIV/AIDS hakkında farkındalıkları arttırılacak. Toplumdaki HIV pozitif kişilerin ya da temsilcilerinin program geliştirme sürecine katılımları sağlanacak.