ÇEVRE ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum kentsel dönüşümün yeni yol haritası olan ‘Kentsel Dönüşüm Eylem Planı’nı açıkladı. 3 temel ilkesi ‘yerinde’, ‘gönüllü’ ve ‘hızlı dönüşüm’ olan yeni yol haritası kapsamında öncelik, acil dönüşmesi gereken 1.5 milyon konut olarak belirlendi. 5 yıl boyunca 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konutun dönüşeceğini açıklayan Bakan Kurum, riskli yapılarla mücadelenin terörle mücadele kadar önemli olduğuna vurgu yaptı. Tek bir riskli konut kalmayana kadar çalışmaların süreceğini ifade eden Kurum, vatandaşın rızası olmayan hiç bir kentsel dönüşüm projesine imza atmayacaklarını da söyledi.
TOPYEKÛN HAREKET
Dönüşümün hızlı ve sağlıklı ilerlemesi için bugüne kadar pek çok çalışma hayata geçirdiklerini belirten Bakan Kurum, bu çalışmaların ardından hazırlanan genelgeyi 81 ile gönderdiklerini belirterek, hem belediyelerden aldıkları cevaplar hem de ziyaret ettikleri 60’ın üzerindeki ilde yapmış oldukları görüşmelerin katkısıyla dönüşüme ilişkin 5 yıllık eylem planını hazırladıklarını kaydetti. Son bir asırda 6 ve üzerinde yaşadığımız 56 depremle 80 binin üzerinde vatandaşın hayatını kaybettiğini belirten Bakan Kurum, “Yakın zamanda Kartal’da, Kağıthane’de, Sarıyer’de, Avcılar’da, Bağcılar’da ve İstanbul’un değişik ilçelerinde kentsel dönüşümün önemini bir kez daha ortaya koyacak acı hatıralar yaşadık. İstiyoruz ki bir daha bu tür hatıralar yaşamayalım. Dönüşümde en temel hedefimiz insanımızın can ve mal güvenliğini sağlamak. Bunu devletimizle, belediyelerimizle, valiliklerimizle vatandaşımızla özel sektörümüzle 82 milyon vatandaşımızla hep birlikte gerçekleştireceğiz. Çünkü bu topyekun hareketi gerektiren bir eylem planıdır, bir dönüşüm seferberliğidir” diye konuştu.
‘KAPIMIZ HERKESE AÇIK’
Bakan Kurum, eylem planını açıkladığı toplantıda tüm belediyelere “Kapımız herkese açık” çağrısında bulundu. Kurum, “Her fırsatta yaptığım bir çağrıyı bu toplantı vesilesiyle sizlerin huzurunda bir kez daha yinelemek istiyorum. Kentsel dönüşüme dair her konuda belediyelerimize kapımız sonuna kadar açıktır. Eser siyaseti anlayışıyla ortaya koyulan tüm projelerde belediyelerimizin yanındayız, destekçisiyiz” diye konuştu.
2012’den bu yana yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Kurum şunları söyledi: “53 ilimizde 281 çalışma alanı belirledik. 1 milyon 166 bin bağımsız birimin dönüşümü başlatıldı, bir kısmı da tamamlandı. Vatandaşlarımıza ve belediyelerimize 11 milyar lira kaynak sağlandı.”
İŞTE 8 MADDELİK KENTSEL DÖNÜŞÜM EYLEM PLANI
1 ) Kentsel dönüşüm strateji belgeleri ile kentsel dönüşümün anayasası oluşturulacak. Her bir şehrin kendine özgü bir dönüşüm anayasası, planı olacak. O kente ait risk durumu, halkın beklentisi, finansal analizler, konut ve işyeri ihtiyacı ve çevresel etkiler göz önünde bulundurulacak.
2) 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konut dönüşecek. Ülke genelinde dönüştürülmesi gereken konut sayısı 6.7 milyon ve bunun 20 yıl yapılması hedefleniyor. Öncelik ise 1.5 milyon konutun 5 yılda dönüşmesi. Bunun için de yılda 300 bin dönüşüm hedefi konuldu. 2023’e kadar TOKİ eliyle yılda en az 30 bin olmak üzere 5 yılda toplam 150 bin konut dönüşecek. Bugüne kadar dönüşüm kapsamında toplam 152 bin konutun ihalesi yapıldı, 115 bin konut tamamlandı. Hâlihazırda, Üsküdar’da 1.849, Esenler’de 8 bin, Gaziosmanpaşa’da 4 bin 748, Kâğıthane’de 850, Zeytinburnu’nda 713, Bağcılar’da 1.015 olmak üzere, İstanbul’un birçok ilçesinde dönüşüm konutları üretiliyor. Yıl içerisinde temeli atılan konutlarla birlikte, 25 bini İstanbul’da olmak üzere tüm Türkiye’de 65 bin konutluk dönüşüm projesi başlayacak.
3) Taşkın, heyelan ve sel riski taşıyan alanlardaki yapılar taşınacak. 12 Temmuz’da Karadeniz Bölgesi İklim Değişikliği Eylem Planı açıklandı. Dere güzergâhı içerisinde kalan taşkın ve sel riski altındaki yapılar belirlendi. Vatandaşların taşınacağı yeni yerleşim alanları da tespit ediliyor. Yapılacak 15 bin yeni konutla, heyelan, sel ve taşkınlardan kaynaklanan can ve mal kaybına karşı önlem alınacak. 7 bölgeyi kapsayan İklim Değişikliği Eylem Planı da hazırlanacak.
4) Tarihi kent merkezleri ve meydanlar, ihya ve sağlıklaştırma çalışmalarıyla yenilenecek, tarihi hüviyetlerine kavuşturulacak. Doğal alanlarda, yaylalarda, köy ve kıyılarda yapılaşmaya müsaade edilmeyecek. Tarihi kent merkezlerinde sokak sağlıklaştırma, cephe yenileme, çevre düzenlemesi gibi çalışmalar yapılıyor. Ankara Hergelen Meydanı, Konya Mevlana Meydanı, Niğde Kaleiçi, Erzurum Hacı Cuma, Kastamonu Nasrullah Cami ve çevresi, Afyon Mısri Çarşı, Kayseri Kaleiçi gibi projelerle çalışmalar başladı. Diyarbakır, Tokat, Amasya ve Giresun’da çalışmalar devam ediyor. Bu bölgelerde bulunan binlerce yapı yenileniyor. Yaylalar, koylar ve kıyılarda da kaçak yapılaşmaya müsaade edilmeyecek.
5) Şehir merkezlerindeki köhneleşmiş, çöküntü haline gelen sanayi bölgeleri dönüştürülecek. İnşa edildiği yıllarda, şehrin dışında yer alan sanayi alanları, şehirlerin genişlemesiyle beraber merkezde kaldı. Bu da trafik yoğunluğundan sağlık sorunlarına, görüntü kirliliğinden fiziksel kirliliğe kadar çok çeşitli problemlere sebep olmakta. Esnafın ihtiyaçlarını karşılayamayacak duruma gelen sanayi alanları kentlerin dışına çıkarılacak.İstanbul, Kayseri, Kocaeli ve Konya olmak üzere; 10 bin bağımsız birim üretmek için çalışmalar başladı.
6) Yeni hibe, teşvik ve kredi imkanlarıyla dönüşümde finansman desteği sağlanacak. Yeni dönemde, İller Bankası kanalıyla belediyelere 4 milyar liralık dönüşüm kredisi verilecek, yüzde 50’ye kadar kredi finansmanında hibe desteği sağlayacak. Emlak Katılım Bankası ile konut alım sürecinde, taraflara finans sağlayacak, konut alımını kolaylaşacak.
7) Dönüşüme tabi tutulacak alanlarda imar planları yapılarak mülkiyet problemleri çözülecek. Çarpık yapılaşmanın ve mülkiyet probleminin yaşandığı alanlarda modern şehircilik ilkelerine uygun imar planları yapılacak, önceliği hak sahiplerine vererek dönüşümü gerçekleşecek. Yapılar dönüştürürken bir yandan da vatandaşlar tapularına kavuşacak.
8) İmar barışından faydalanan vatandaşların yapılarını güçlendirmeleri için mevzuat çalışması yapılacak. Vatandaşların evlerini deprem riskine karşı güçlendirmeleri sağlanacak. Yapılar, Yapı Kayıt Belgesi almak koşulu ile imar kanunundaki kısıtlamalara tabi olmaksızın mevcut yapı alanlarında herhangi ilave artış ve kullanım kararı değişikliği meydana getirmeden güçlendirme ruhsatı alabilecek. Yılda 50 bin konutun güçlendirilmesi planlanıyor.
