Türkiye’de kira fiyatlarının artışı ve ev sahiplerinin dairelere değeri üzerinde fiyat belirlemesi, fırsatçılık gibi durumların oluşması, son günlerin en büyük sorunu olarak görülüyor.
Hollanda ise bu duruma bir önlem aldı ve hükümet fiyatların belirlenmesini kendi bünyesinde topladı.
Arz-talep oyunundan korunma
Toplu Konut ve Mekansal Planlama Bakanı Hugo de Jonge’un yaptığı açıklamaya göre, yeni düzenleme ile aylık 1250 euroya kadar kiralar, “arz-talep oyunundan” korunacak.
Yeni plana göre, kirası 763 euroya kadar olan ve belediyeler tarafından alt gelir gruplarına kiralanan sosyal konutlar gibi, serbest piyasadaki evler için de puanlama sistemi getirlecek.
Ev sahipleri kendi istediği kira miktarını belirleyemeyecek
Evlerin büyüklüğü, oda sayısı gibi belirli özelliklere göre puanlama yapılacak ve sosyal konutlar haricinde serbest piyasada kiralanan evler için en puanına göre en fazla 1000 ile 1250 euro arasında bir kira bedeli saptanacak.
Bakan de Jonge’a göre, bu sistemler kiralık mülklerin yaklaşık yüzde 90’ı korunacak ve ev sahiplerinin artık kendi istediği doğrultuda kira miktarını belirlemesine izin verilmeyecek.
“Sert ama gerekli bir müdahale”
Hollandalı bakan bunun “sert ama gerekli bir müdahale” olduğunu düşünüyor. Çünkü de Jonge’a göre, konut sıkıntısı nedeniyle kiracılar çok fazla suistimal ediliyor. Bu da insanların geçimini etkiliyor.
Hükümet, önümüzdeki aylarda bu konuda meclise bir bir yasal düzenleme sunacak. Yeni düzenleme kapsamında belediyeler, belirli kent ya da bölgelerde kiralık konutlar için koşullar koyabilecek.
Ev sahiplerinin puanlama sistemine uyup uymadığı ya da evini fahiş fiyattan kiralayıp kiralamadığı belediyeler tarafından denetlenecek.
“Uygun fiyatlı konut planı”
Bakan Hugo de Jonge, öğretmen, hemşire, polis memuru gibi orta gelirli kişilere yönelik bir “uygun fiyatlı konut planı” da açıkladı. Plana göre, orta gelir gruplarının ev bulması daha kolay hale getirilecek. Belediyeler, bu kesimlere ev tahsis edecek.
Yeni plan kapsamında düşük gelir gruplarının, yüksek kira maliyetleri karşısında ezdirilmemesi de amaçlanıyor. Plana göre, düşük gelirli kişiler için kira artışı sınırlanacak, gelirlerine uygun birer sosyal konut tahsis edilecek. Düşük gelirlilere yönelik kira yardımı da kolaylaştırılacak.
Gençlerin konut yardımı alma yaşı da 23’ten 21’e indirilecek.
Hollanda hükümeti, düşük ve orta gelir grupları için daha fazla konut inşa edeceğini açıklamıştı. 2030 yılına kadar tamamlanması beklenen 900 bin konutun 350 bini orta gelir gruplarına tahsis edilecek. 250 bin konut da sosyal kiralık ev olarak kullanılacak.
Hak örgütleri memnun
Hollanda’da kiracı haklarını savunan örgütlere göre, hükümetin yüksek ev kiralarına müdahalesi çok gerekli bir adım.
Hollanda Ulusal Kiracılar Derneği’nden kamu yayıncısı NOS’a yapılan açıklamada, düzenleme ile bir evin kalitesiyle hiç ilgisi olmayan fahiş fiyatlara karşı daha fazla kiracının korunacağını vurgulandı.
