Arapça metinlerde ‘serîd’ olarak geçen, ilk hazırlayan kişinin ise Hz. İbrahim olduğu söylenen tiritin, Hz. Muhammed’in en sevdiği yemek olduğu rivayet edilir. Öyle ki, özellikle Ramazan ayında tirit yemeğini sofrasından eksik etmeyen Hz. Muhmmed’in sahur yemeğinin bereketi için dua ettiği gibi tirit yemeğinin bereketi için de dua ettiği söylenir. Tiritin yemekleri çoğaltıcı etkisinden mi yoksa lezzetinden midir bilinmez ama, geçmişte sıklıkla yapılan ve sevilen bir yemek olduğu birçok kaynakta geçiyor.
BEREKETİN YEMEK HALİ
En temel haliyle tirit yemeği; küçük parçalar halinde doğranmış bayat ekmek, yufka ya da pide et suyu ile ıslatılıp yumuşatılır ve üzerine konulan et parçalarıyla servis edilirdi. Tiritin daha pratik bir şekilde hazırlandığı da olurdu. Tabağa doğranan ekmeklerin üzerine sıcak su dökülür, üzerine de eritilmiş iç yağı konurdu. Bazen tirit tereyağı ile hazırlanırdı. Doğranmış ekmek üzerine et suyu veya su döktükten sonra içine bir miktar tereyağı konurdu. Aslında hazırlanan bütün tiritlerdeki ortak nokta; bayat ya da kurumuş ekmeği ıslatarak yumuşatmak ve az malzemeyle çok kişiye yemek çıkarabilmek.
Anadolu’da tiritin her çeşidine rastlamak mümkün. Bir gün önceden kalmış patlıcan yemeği ya da türlünün, ertesi gün bambaşka lezzetli bir yemeğe dönüşünü, eminim benim gibi birçok kişi deneyimlemiştir. Ramazan ayının ruhuna yakışır bu yemek kültürü tabaklara pay edilerek yenmezdi. Sofranın ortasında konur ve herkes oradan yerdi. İştahları kabartan tiritin orta kısmına doğru yığılan etli kısmı ise en sevilen yeri olabilirdi. Hz. Muhammed aynı kaptan yenilen toplu yemeklerle ilgili değişmez kuralları vardı. Yemeğin bereketinin ortada olduğunu, herkesin önüne gelen yerden yiyerek ortaya doğru gitmesini isterdi. Hz. Muhammed tirit yemeği yedikleri vakit elini çanak içerisinde gezdiren ve güzel kısımları seçen kişileri önünden yemesi konusunda uyarırdı.
Bu kadar merak uyandırmışken, tirit yemeğinin klasik tariflerinden birini sevdiklerinizle birlikte aynı kaptan deneyimlemeye ne dersiniz?
KONYA USULÜ TİRİT TARİFİ İÇİN;
Malzemeler
– 750 gr kuzu ya da dana eti
– 2 su bardağı et suyu
– 3 adet tandır ekmeği ya da bayat ekmek
– 2 adet soğan
– Tuz, karabiber, sumak
– 300 gr süzme yoğurt
– 3 yemek kaşığı tereyağı
– 2 adet domates
– 2 adet yeşilbiber
– ½ demet maydanoz
– 1 diş sarımsak
Yapılışı
Soğanları yarım ay şeklinde ince ince doğrayın. Bir tutam tuz ile ovduktan sonra sumakla karıştırıp bekletin. Ezilmiş sarımsağı süzme yoğurt ile karıştırıp kenara alın.
Kuşbaşı doğranmış etleri önceden ısıttğınız tavaya alıp 10-15 dakika kadar pişirin. Tuz ve karabiber ile tatlandırdıktan sonra tabağa alıp bekletin. Aynı tavaya doğradığınız bayat ekmekleri ve 1 yemek kaşığı tereyağını alıp kavurun ve hafif kızarınca servis tabağına alın.
Tava soğumadan kalan tereyağını eritin ve pul biberle birlikte hafif yanmaya bırakın. Bu esnada, kavrulan pideleri et suyu ile ıslatın. Üzerine kavrulan etleri ve sumaklı soğanları yerleştirin. Sarımsaklı yoğurdu da döktükten sonra tavada yaktığınız kızgın tereyağını gezdirin. Hazırladığınız tiriti maydanoz, domates ve yeşilbiber ile süsleyerek servis edin.
Afiyet olsun…
