SURİYE’de Esad rejimi güçlerinin Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) unsurlarına saldırısıyla tansiyonun doruk noktaya çıktığı İdlib’deki restleşmenin en önemli nedenlerinden birinin, Halep ile Lazkiye’yi birbirine bağlayan M-4 karayolu olduğu belirtiliyor.
SOÇİ MUTABAKATI
Kuzeydoğudaki Halep’ten güneybatıdaki Akdeniz kıyısındaki Lazkiye’ye kadar uzanan ve İdlib vilayetini neredeyse tam olarak ortadan bölen M-4 ile Halep’i Hama üzerinden başkent Şam’a bağlayan ve vilayet sınırları içinde kuzeyden güneye doğru inen M-5 karayollarının güvenliğinin sağlanarak trafiğe açılması, 17 Eylül 2018’de Rusya’nın Soçi kentinde varılan İdlib Mutabakatı’nın en önemli maddelerinden birisiydi. Ancak bu mutabakat her iki karayolunun güvenliğinin kim veya kimler tarafından sağlanacağını net olarak ortaya koymuyordu.
M-5 YOLUNDA HÂKİMİYET
Rejim güçleri, geçen zaman içinde Hama kırsalından kuzeye doğru yayılarak önce Han Şeyhun’u, son olarak da İdlib’in en büyük ilçesi olan Maarat el Numan’ı, Rusya’nın verdiği hava bombardımanı desteğiyle ele geçirerek, M-5 üzerinde ciddi şekilde hâkimiyet sağladı. Rejim güçleri, Halep’in güney kırsallarını da vurarak, M-5’in kuzey kesimlerinde küçük de olsa hâkimiyet kurdu.
Han Şeyhun ve Maarat el Numan ile çevrelerindeki köylerin alınmasıyla TSK’nın Surman’daki 8, Morik’deki 9 numaralı gözlem noktaları ile Maarat el Numan’ın güneyinde ve M-5 karayolu üzerinde Maar Hitat’daki geçici mevzi bölgesi rejim güçlerinin ele geçirdiği alan içinde kaldı. Nitekim önceki gün, rejim güçlerinin Maar Hitat’daki geçici mevzi pozisyonundaki TSK bölgesinin etrafını kuşattığını gösteren videolar sosyal medyaya da yansıdı.
PUTİN ZİYARETİ SONRASI
Maarat el Numan’ın alınması dahil rejim birliklerinin hızlı ilerleyişinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçen 7 Ocak’ta Şam’a yaptığı ziyaret sonrasına denk gelmesi dikkat çekti. Rejimin bu hızlı ilerlemesinde Rusya’nın ağırlıklı Hmeymim Üssü’nden kalkan savaş uçaklarıyla sivil ayırımı gözetmeden yaptığı ağır bombardımanı önemli rol oynadı.
Rejim birliklerinin, M-5’in önemli bir kesimini ele geçirmesinden sonra İdlib’in güneydoğusunda kalan ve M-5 ile M-4’ün kesişme noktasındaki Serakib’e yönelerek M-4’ü kuşatma planı, bölgede dengelerin rejim lehine değişebileceği olasılığını gündeme getirdi.
TÜRK ASKERLERİNE SALDIRI
Türkiye harekete geçerek, Serakib yakınlarındaki 7 numaralı gözlem noktasının bulunduğu Tel Tukan’ın rejim güçlerinin eline geçmesine karşı hamle yaptı. Ankara, son 4-5 gün içinde İdlib’e tank ve top da dahil çeşitli zırhlı araçlar ve mühimmat taşıyan yediden fazla konvoy sokarak Serakib yakınlarında M-4’ün kuzeyinde, güneyinde ve batısında kontrol noktaları kurdu. Türkiye sınırından İdlib’e giriş yapan TSK konvoyları Serakib’e doğru ulaştığında rejim güçleri top atışlarıyla Tarnaba’da daha önce kurulmuş bir kontrol noktasını vurarak 7 asker ve bir sivil personeli şehit etti.
M-4 KARAYOLU NİYE ÖNEMLİ
M-4 Suriye’de hem yurtiçi hem de uluslararası ticaret açısından önemli bir karayolu. Suriye’nin Akdeniz kıyısındaki Lazkiye kentinden başlayan karayolu İdlib’den geçip Halep’e ulaşıyor, oradan da Türkiye sınırına paralel bir şekilde terör örgütü PKK/YPG kontrolündeki bölgeden geçerek Irak’a ulaşıyor. Serakib’de ise M-4, Halep ve Hama’yı birbirine bağlayan M-5 karayoluyla kesişiyor. Karayollarını kontrol etmek askeri, lojistik ve ticari anlamda stratejik bir avantaj sağlıyor.