İngiltere, Fransa, Almanya dışişleri bakanları ile AB Yüksek Temsilcisi, yayımladıkları ortak yazılı açıklamada, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) İran’ın Fordo tesisinde yeniden uranyum zenginleştirmeye başladığını teyit ettiğine işaret edildi.
İran’ın adımının bu ülkeyle varılan nükleer anlaşmada Fordo tesisiyle ilgili yer verilen açık tedbirlere aykırı olduğu belirtilen açıklamada, bunun İran’ın anlaşmadaki taahhütlerine bağlılıktan vazgeçtiğini gösterdiği kaydedildi.
Açıklamada İran, düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyum stoklarına ilişkin azami sınırı aşan ve azami zenginleştirme sınırlarını geçen adımları da dahil olmak üzere, nükleer anlaşmaya aykırı adımlarını geri almaya çağrıldı.
Nükleer anlaşmanın tüm taraflarının, anlaşma koşullarına tam ve etkili bir şekilde uymasının öneminin vurgulandığı açıklamada, İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin bu konudaki taahhütlerine bağlılığının altı çizildi.
Açıklamada, anlaşmaya uyulmasının tüm tarafların çıkarına olduğu belirtilirken, “İran, gecikmeksizin nükleer anlaşmadaki taahhütlerini tam uygulamaya geri dönmelidir.” ifadesine yer verildi.
UAEA’YA GÜVEN VE DESTEK İFADE EDİLDİ
İran’ın UAEA ile tam işbirliğine davet edildiği açıklamada, bu kuruluşa tam destek ve güven de ifade edildi.
İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin nükleer anlaşmadaki sorun çözme mekanizmalarını değerlendirmeye hazır olduğuna işaret edilen açıklamada, bu konuda anlaşmanın diğer paydaşlarıyla da temas halinde olunduğu kaydedildi.
Açıklamada İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin nükleer anlaşmadaki taahhütlerine bağlı kaldığının ve aralarında yaptırımların kaldırılmasının da yer aldığı bazı adımları, öngörüldüğü şekilde attığının da altı çizildi.
“Şimdi İran’ın anlaşmadaki taahhütlerine bağlı kalması ve anlaşmanın tüm taraflarıyla işbirliği içinde gerilimleri azaltması kritik önem taşıyor.” ifadesi kullanılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Biz uluslararası barış ve güvenliği temine yönelik olarak Ortadoğu’da gerilimleri azaltmanın koşullarını yaratmak ve kolaylaştırmak için diplomatik çabalarımıza devam etmeye hazırız. Ancak bu çabalar İran’ın son eylemleriyle giderek güçleşiyor.”
UAEA İLE İRAN ARASINDA MÜFETTİŞ GERİLİMİ
UAEA geçici Başkanı Cornel Feruta, bugün yönetim kuruluna yaptığı açıklamada, İran’ın bir ajans müfettişinin ülkeden ayrılmasına engel olduğunu bildirmişti.
İran ise geçen hafta İsfahan kentindeki Natanz nükleer tesisini kontrole gelen UAEA müfettişlerinden birinin tesise girerken yapılan kontrollerde üzerinde şüpheli bir maddenin tespit edildiğini, söz konusu müfettişin ülkeden gönderildiğini açıklamıştı.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 2015’te Kapsamlı Ortak Eylem Planı olarak adlandırılan nükleer anlaşma imzalanmış ancak ABD bu anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti.
Tahran yönetimi de taraf ülkelerinin nükleer anlaşmada verdikleri sözleri yerine getirmedikleri gerekçesiyle zenginleştirilmiş uranyum seviyesi ve ağır su stokunu artırma gibi adımlar atmıştı. İran bu kapsamda geçen hafta Kum kentindeki Fordo tesisinde 1044 santrifüje gaz enjekte etmeye başlamıştı.