Dünyadaki en sert koşullara sahip olmasına rağmen, Kuzey Kutbu binlerce yıldır yerleşime açık. Kanada’nın kuzey bölgeleri, Norveç, Rusya, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve ABD’nin kutup çevresinde geleneksel, kültürel ve tarihi bağları kuvvetli bir halk olan İnuitler yaşıyor. Kanada İnuitleri ise çoğunlukla, 60. paralelin kuzeyindeki Arktik bölgesinin su, buz, toprağını ve Arktik Takımadalarını kapsayan devasa bir toprak parçası olan İnuit Nunangat’ta yaşıyor.
Eskimo değil, ‘İnuit’
Eskimo kelimesi hatalı bir şekilde tüm İnuit gruplarına atıfta bulunmak için kullanılmış. Hala Alaska’nın Aleut ve Yupik halklarını belirtmek için yaygın olarak kullanılmasına rağmen, İnuit adı Gröland’ın bazı bölgelerinde ve Kanada’da tercih edilen bir terimdir. İnuit, İnuitçe dilinde ‘halk’ anlamına gelir. Bir bütün olarak gruptan bahsederken İnuit, bir birey söz konusu olduğunda ise ‘İnuk’ terimi kullanılır. Ayrıca, kendilerine Eskimo denmesinden de pek hoşlanmazlar.
İnuit buluşları
Yazın kano yapmaktan veya kışın kar ayakkabısıyla yürüyüş yapmaktan hoşlanıyorsanız, bu ustaca icatlar için İnuitlere teşekkür edebilirsiniz. Derin karları aşmak için inşa edilen kar ayakkabısı, karibu, boynuz ve kemiğin sinirlerinden yapılmıştır. Sealskin, çevik ve hafif kanolar için açık okyanustaki donmuş buzda yüzen sularda gezinme yeteneğine sahip su geçirmez bir malzeme sağladı. Başka bir buluş: güneş gözlüğü! Gözlerini güneşin parıltısından korumak için kar gözlüğü takan İnuit avcılarının tarih öncesi tasvirlerinin yanı sıra kemik ve boynuzlardan oyulmuş kar gözlükleri de keşfedildi.
İnuit dili
İnuitçe, İnuitlerin en çok konuşulan dillerinden biridir ve Kanada’nın kuzey bölgelerinde beş ana lehçeyle konuşulur. Modern dilbilimciler, dilin iki yazılı biçimini oluşturmak için halkla birlikte çalışmışlar. Çalışmalar sonucunda roman dili ve sembollerden oluşan bir dil ortaya çıkmış. İnuitçe, trafik işaretleri dahil olmak üzere tüm önemli yayınlarda ve tabelalarda kullanılır.
İnuit sanatı
Nunavut’un kuzey topraklarındaki Cape Dorset liman topluluğu, İnuit sanatının önde gelen destinasyonlarından biridir. Sanat eserleri arasında sabuntaşı oymacılığı, doğal malzemelerden dokunmuş tekstiller ve boğaz şarkısı adı verilen benzersiz müzik tarzı yer alır. İnuitlerin belki de en tanınan sanatsal sembolü inukshuk’tur. İnuksuk, yerçekimine meydan okuyan yığılmış taşlardan yapılmış insan figürleridir. Hatta İnukshuk’lardan biri, düzenlenen 2010 Kış Olimpiyatları için logo olarak kullanıldı.
Kızak kültürü
Köpek kızağı, dondurucu soğukta ulaşım için kullanılan birkaç yöntemden biriydi. “Qamutik”, yoğun kar ve engebeli arazilerde ağır yükleri taşımak için tasarlanmış bir kızaktır. Sibirya kurdu daha iyi bilinen cins olmasına rağmen İnuit, ‘qimmiq’ olarak bilinen daha küçük ve daha geniş bir köpek yetiştirdi. Oldukça sağlam olan qimmiq, buzdaki fokların kokusunu alabiliyor. Bu sert, meraklı ve son derece sadık köpekler, Kanada Köpek Kulübü tarafından safkan olarak kabul edilir, ancak az sayıda safkan bulunduğundan nesli günümüzde neredeyse tükenmek üzere.
Zeki avcıları
Geleneksel İnuit avcıları tarihte, sınırlı doğal kaynaklar ve donma derecesindeki düşük sıcaklıklar nedeniyle gezegendeki en büyük ve en ölümcül etoburların bazılarıyla karşı karşıya kaldı. Bu zorluklara rağmen, İnuitler metodoloji ve icat konusunda ustaydı. Geçimlerini avcılıkla kazananlar hem yiyecek hem de giyim için kutup hayvanlarına güvenmeye devam ediyorlar. Fok, deniz aygırı, karibu, kurt ve çeşitli balinalar da dahil olmak üzere avlanan tüm hayvanlar arasında en çok rağbet gören ve korkulan kutup ayısı Nanook veya Nanuq’du.
Geleneksel mutfakları
Kutup hayvanlarının göç eden sürülerini takip eden göçebe bir halk olan İnuitler, aynı zamanda yerel çilek, ot ve yumru bitkilerini hasat etmekte de ustaydı. Yılın çoğu boyunca yeşillik eksikliği göz önüne alındığında, İnuit diyeti geleneksel olarak karbonhidrat bakımından düşük, ancak protein ve yağ bakımından yüksektir. Bununla birlikte, İnuitler C vitamini ihtiyacını çiğ olarak yenen yosun, karibu karaciğeri ve fok beyninden karşılıyorlardı. Bu organların pişirilmesi vitamin ve minerallerini kaybedeceğinden çiğ olarak tüketiyorlardı.
İnuit etnik grupları
Son nüfus sayımı bilgileri, İnuit’in modern nüfusunun nispeten genç olduğunu ve yaş ortalamasının 24 yaş olduğunu gösteriyor. Genç nüfusa rağmen veya belki de onun yüzünden, topluluk yaşlıları saygı görüyor ve kültürel, manevi ve politik öneme sahip konumlara sahipler. Kanada’daki İnuit halkı, sekiz farklı etnik grup ve coğrafi bölge ile ayırt edilir: Baffin Adası, Iglulingmuit (Iglulik), Inuinnait (Bakır), Kivallirmiut (Caribou), Labradormiut (Labrador), Netsilingmiut (Netsilik), Nunavimmiut (Ungava).
İnuitlerin kentleşmesi
En son nüfus sayımı, Kanada’da 64.000 kişilik toplam İnuit nüfusu olduğunu gösteriyor. İnuit Nunangat bölgelerinde % 10’un biraz altında, ülkenin geri kalanında ise yaklaşık 6.000 İnuit yaşıyor. Ottawa’nın başkenti 600-900 kişi arasında en büyük topluluğa sahipken, küçük topluluklar büyük Winnipeg, Edmonton, Montreal, Toronto ve Vancouver şehirlerinde yaşıyor.
İnuit Nunangant bölgesi
Kanada’nın kuzey bölgelerinde, arazi talep müzakerelerinin ardından İnuitlere verilen dört büyük bölge var. Bu dört bölge birlikte, Kanada’nın kara kütlesinin yaklaşık %40’ını oluşturuyor ve üç bölge ve iki vilayeti geçiyor: Inuvialuit (NWT ve Yukon), Nunavik (Kuzey Quebec), Nunatsiavut (Labrador) ve Nunavut. Bu bölgelerde 53 topluluk bulunuyor ve toplu olarak bu bölge İnuit Nunangat veya İnuitçe dilinde “İnuitlerin yaşadığı yer” olarak bilinir.
