Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raportörü Prof. Dr. Joyashree Roy, global ısınmayla uğraşta gelecek birkaç yılın çok kritik olduğu ikazında bulunarak, “Tüm dallarda ve bölgelerde derhal önemli emisyon azaltımları yapılmadığı takdirde ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmak imkansız olacak.” dedi.
IPCC 6. Kıymetlendirme Raporu muharrirlerinden Hint ekonomist Roy, AA muhabirine, yer kürenin geleceğine ve yeşil dönüşüm gayelerine taraf vermeyi amaçlayan raporu kıymetlendirdi.
Üç cilt halinde yayımlanan raporun 4 Nisan’da yayımlanan son cildi olan 3. Çalışma Kümesi Raporu’na atıfta bulunan Roy, “Tüm ülkelerin COP26’dan (2021 BM İklim Değişikliği Konferansı) evvel duyurdukları Ulusal Katkı Beyanlarını ele alırsak, IPCC raporu bu beyanlarla 1,5 derece sonunu aşan bir ısınmaya neden olunacağını gösteriyor. 2030’dan sonra ısınmayı 2 derecenin dahi altında sınırlamak güç olacak. Bu; sıcaklığın planlanan halde stabilize edilmesi için şu an harekete geçmemiz gerektiğini gösteren, sahiden telaş verici bir ileti.” diye konuştu.
Roy, son raporun en önemli önceliğinin insan refahına verilmesiyle ve emisyonların azaltılmasının ve refahın sağlanmasının lakin bu biçimde mümkün olduğunu savunmasıyla öbür IPCC raporlarından ayrıldığını, bu manada bir birinci olduğunu anlattı.
İnsanların emisyon azaltımı emeliyle aksiyona geçmeye istekli olabilmeleri için kendi işlerini halledebildikleri, sağlıklı, yeni altyapılara ve yanlışsız teknolojilere erişebildikleri bir ömür sürmeleri gerektiğini, akabinde toplumsal ve kültürel uygulamaların değişim ve hayat biçimi değişikliklerini getirebileceğini kaydeden Roy, “Her halükarda insan refahına öncelik verilmesi gerekiyor. Fakat yeniden de rahatça yürüyebileceğiniz inançlı bir kent olmadıkça, inançlı bir toplu taşıma sistemi olmadıkça, bu değişimler kelam konusu olamaz.” sözlerini kullandı.
“Öncelik, güç talebinin azaltılması”
Raporun, bir şeylerin rayında gitmediğini gösterdiği yorumunda bulunan Roy, “İlerleme, kalkınma ve fosil yakıtlarımızı kullanma halimize nazaran biz hala fosil yakıt çağındayız. Fosil yakıt kullanımının azalması için bu 10 yıl içinde harekete geçmek zorundayız.” diyerek, her bölüm için mevcut seçeneklerin bulunduğuna dair bilimsel değerlendirmelerin raporda yer aldığını vurguladı.
Esas tahlillerden birinin fosil yakıt kullanımının süratle azaltılması ve fosil yakıt altyapılarına artık yeni yatırımların yapılmaması olduğunu vurgulayan Roy, “Verimli hizmetler ve alternatif hizmet sağlama sistemleri kullanarak güç talebimizi azaltabilirsek, temelde fosil yakıt kapasitesi yaratmak için pek fazla yatırıma gereksinimimiz olmaz zira güç talebi esasen azalacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Bir öteki tahlilin de uzun ömürlü gereç kullanımı olduğunu anlatan Roy, sanayilerin bu cins gereçler üretmeleri, bireylerin de malzeme seçimlerini bu doğrultuda yapmaları gerektiğini belirtti.
Roy, besin israfının azaltılmasının ve daha sürdürülebilir diyetlerin benimsenmesinin çok büyük oranda emisyon azaltımı sağlayabildiğini de lisana getirdi.
“Yeni bir şey icat edilmek zorunda değil”
Kalkınma yatırımlarının sürdürülebilir tüketim kararlarını mümkün kılacak ve böylelikle sürdürülebilir üretim yapılmasına imkan sunacak formda yapılmasının değerine değinen Roy, yapılması gerekenin, karar verme süreçlerinde bilimsel gerçekleri yaygınlaştırarak karar alıcılar için daha uygulanabilir ve erişilebilir hale getirmek olduğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Joyashree Roy, şöyle devam etti:
“Bu açıdan baktığımızda siyaset belirleyicilerine, yatırımcılara, rol modellerine, vatandaşlara ve finans kuruluşlarına çok değerli rol düştüğünü söylüyoruz. Yeni bir şey icat edilmek zorunda değil ve güneş ile rüzgar gücünden, güç verimliliğinin iyileştirilmesinden, ormansızlaşmanın azaltılmasından, toprakta karbon depolanmasından ve metan emisyonunun azaltılmasından nakdî yararlar da elde edildiğini görüyoruz.”
“Finansal akış gereksinim duyulan seviyeden az”
İklim değişikliği ile uğraş için finansal akışın tasa verici seviyede düşük olduğuna işaret eden Roy, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Küresel ısınmayı 1,5 ila 2 derecenin altında tutmak için gereken finansal akış 2030’a kadar muhtaçlık duyulan seviyeden 3 ila 6 kat az. Raporda sunulan kıymetlendirme birebir vakitte yatırım açığını kapatmak için kâfi global sermaye ve likidite olduğunu gösteriyor. Bu da sermaye piyasasında yatırım için müsait fonlar bulunduğu manasına geliyor. Yani, hükümetlerden ve milletlerarası topluluktan, kamu dalı finansmanı ve siyasetinin insan refahını artıran ve tıpkı vakitte emisyonu azaltan bu aksiyonlara daha güçlü bir ahenk sağlamasını da kapsayan net sinyaller alınması gerekiyor.”
“Eşitsizlik bu raporun merceğinde”
Gelişmekte olan ülkelerin yatırım açığını kapatmakta daha büyük zorluklarla karşılaştığının altını çizen Roy, “Eşitsizlik bu raporun merceğinde. En yüksek gelire sahip yüzde 1’lik kesim emisyonların yüzde 15’inden, en alttaki yüzde 90’lık kesim ise emisyonların yüzde 48’inden sorumlu. Yüksek sosyo-ekonomik statüdeki bireyler harekete geçmek için daha yüksek kapasiteye ve emisyon azaltımında daha fazla sorumluluğa sahip.” değerlendirmesini yaptı.
Roy, eşitsizliğin nasıl ele alınacağının çok değerli olduğunu ve daha sürdürülebilir ömür gayeleri için gereken maliyetin farklı bölgelerde değişiklik göstereceğini söz ederek şunları söyledi:
“Maliyet ülkeden ülkeye değişecektir zira bu, ne çeşit sistemlerin uygulandığına bağlıdır ve her usul her ülkede uygulanamaz. Bu nedenle Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları ile sinerjilerine dikkat etmemiz gerekir. Hükümetlerin yalnızca tek önceliği yoktur; çoklu önceliklerinin olması anlaşılabilir. IPCC raporunun hedefi bilimsel bilgiler sağlamaktır ki hükümetler bu bilgileri gereksinimleri doğrultusunda kendi bağlamlarında uygulayabilsin. Elbet vatandaşlarının refahını artırmak herkesin ortak emeli.”
Ülkelerin sürdürülebilir kalkınmaya geçiş yapabilmesi ve kalkınmanın kalıcı olabilmesi için güç kararlar almaları gerektiğini belirten Roy, şu ikazlarda bulundu:
“Şunu anlamamız gerekiyor ki insan tesiri iklimi en azından son 2 bin yılda görülmemiş oranda ısıttı. Ayrıyeten iklim değişikliği yalnızca bir iktisadın gayri safi yurtiçi hasılasına tehdit oluşturmaktan çok, gezegenin ve insanların sıhhati için de önemli bir tehdittir. 2 derecelik bir ısınma muhtemelen 2050’ye gelindiğinde Sahra Altı Afrika’da, Güney Asya’da, Orta ve Güney Amerika’da ve küçük adalarda besin kıtlığına ve sonucunda yetersiz beslenmeye yol açacaktır. Tüm dallarda ve bölgelerde derhal önemli emisyon azaltımları yapılmadığı takdirde 1,5 derece imkansız olacak. Yani önümüzdeki birkaç yıl çok kritik.”