Dünyanın en çok çay tüketen ülkelerinin başında Türkiye geliyor. Evde, kahvehanelerde, kafelerde neredeyse gidilen her yerde ‘ne içersiniz’ sorusuna ilk verilen cevap belki de çoğunlukla çay oluyor. 7’den 70’e Türkiye’de yaşayan nüfusun çoğunluğu, günün belli bölümlerinde mutlaka çay içiyor. Bu durum rakamlara da yansıyor. Dünya Çay Komitesi’nin hazırladığı ‘Dünya Çay Raporu’ sonuçlarına göre, yılda kişi başı en çok çay tüketen ülkeler sıralamasında 3.5 kilogram ile ilk sırada yer alan Türkiye’de çay tüketimi arttı. Yıllık ortalama 240 bin ton çayın tüketildiği Türkiye’de bu rakam 260 bin ton seviyelerine çıktı. Buradan da anlaşılacağı gibi Türkiye’de ‘çay’ çok büyük bir önem taşıyor. Ancak yeme-içme alanlarında çay içmek isterseniz durum biraz değişiyor. Çünkü serbest piyasa gereği çay fiyatlarının bir standardı bulunmuyor. Yeme-içme noktaları verdikleri hizmete, mekanın bulunduğu yere, ödedikleri kiraya ve maliyetlerine göre farklı fiyatlandırmalar yapabiliyor. Bir kahvehanede bir bardak çay içmenin bedeli 1 TL olurken, lüks bir restoranda yenilen yemeğin ardından bir bardak çay içmek isterseniz 25 TL’yi de gözden çıkarmanız gerekebilir.
CADDE’DE 9 TL
Bu fiyat farklarından yola çıkarak İstanbul’daki bazı yeme-içme noktalarındaki çay fiyatlarını mercek altına aldık. Örneğin mahalle arasında bir kahvehanede 1 TL ile 2 TL arasında bir bardak çay içilebilirken, İstanbul’un en önemli turizm noktaları arasında yer alan Beşiktaş’taki Çırağan Palace Kempinski içinde yer alan Tuğra Restaurant’da bir bardak çay içmek için 25 TL ödemeniz gerekiyor. Türkiye’nin en işlek alışveriş caddelerinden Bağdat Caddesi’ndeki mekânlarda da durum pek farklı değil. Mado’nun Bağdat Caddesi’ndeki şubesinde bir bardak çayın fiyatı 5.5 TL, Divan Pub’da aynı çay için 9 TL ücret talep ediliyor. Aynı caddedeki Midpoint’in çay fiyatı ise 6 TL.
OTELLERDE FİYAT YÜKSEK
Avrupa yakasında bulunan Zorlu AVM’de de çay fiyatları farklılık gösteriyor. Morini’de, bir bardak çay için talep edilen ücret 11 TL, Cantinery’de 12 TL, Saray Muhallebicisi’nde ise 4.5 TL. Anadolu yakasında Acıbadem’de bulunan Akasya AVM’deki Tamirane isimli mekânda bir bardak çay için 7 TL, Num Num’da 6.5 TL, Bodrum Mantı & Cafe’de de 4 TL vatandaştan talep ediliyor. AVM’lerdeki mekânlarda fiyatlar bu şekilde oluşurken 5 yıldızlı otellerin içinde yer alan bazı restoranlardaki çay fiyatları ise şöyle: Hilton İstanbul Bomonti The Globe 20 TL, Conrad İstanbul Bosphorus Summit Bar and Terrace 16 TL, Swissotel The Bosphorus Sabrosa’da 25 TL. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda ise bir bardak çay 15 lira.
1 KİLOGRAM ÇAY FİYATI 20 TL
MARKETLERDE satılan çayların fiyatlarına baktığımızda da farklı fiyatlarla karşılaşıyoruz. Çayın kalitesine göre bir kilogram çay 20 TL’ye de satılırken, 40 TL’ye kadar da çıkabiliyor. 1 kilogram çaydan kaç bardak çay çıkabileceği konusunda da farklı görüşler var. Demleme yöntemlerine göre değişmekle birlikte 150 bardak ile 300 bardak arasında çay içilebileceği ifade ediliyor.
EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 5’İNCİ ÜLKE
DÜNYANIN en büyük çay üreticileri arasında yer alan Türkiye’de özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun illerinde yaklaşık 830 bin dekar alanda ekim yapılıyor. Yaş çay tarımında yıllık 1 milyon 100 bin ila 1 milyon 300 bin ton arasında değişen miktarda ürün elde ediliyor. Yaklaşık 1 milyon aile yaş çay tarımı yapıyor. Dünya çay üretiminde ise 2.2 milyon ton ile Çin birinci, 1.2 milyon ton ile Hindistan ikinci, 475 bin ton ile Kenya üçüncü, 329 bin ton ile Sri Lanka dördüncü, 250 bin ton ile Türkiye beşinci sırada yer alıyor.