Uzun yıllar önceydi. Danışmanlığını yapacağım yazılım sisteminin eğitimi bu defa Prag’da olacaktı. O zamanki başla ne üzülmüştüm! Bilmediğim bir yer ve de hiç kimseyi tanımıyorum. O vakit şimdiki üzere turistik değildi. İki hafta bu kentte kalmam gerekecekti ve öncesinde hiç de yeterli duyumlar almamıştım. Hatta bana “Ne diye gidiyorsun bekle, bu eğitim daha yanlışsız düzgün bir kentte tekrarlanırsa gidersin” diyenler bile oldu. Başım karışıktı fakat o eğitimi almam gerekiyordu. Mevsimlerden kıştı ve ne kadar soğuk ve puslu bir kent olduğunu kestirim ediyordum. Her zamanki üzere etrafıma danıştım lakin kimseyi dinlemeden katılmaya karar vermiştim. Her türlü ihtarlara ve olumsuz görüşlere karşın çok istiyordum ve gidecektim. Kimseye de pek aldırmadım. Aslında tüm gün eğitim ile meşgul olacaktım, geriye kalan vakitte da otelde dersleri çalışırdım. Kendimi oyalardım, hiç elbet. Lakin çok daha kıymetlisi, Dönüşüm, Dava ve Milena’ya Mektuplar üzere büyük yapıtlarını okuduğum Franz Kafka’nın doğup büyüdüğü toprakları merak etmiştim. Hele ‘Dönüşüm’ kitabı ne kadar enteresan bir kurguydu.
Yeni bir maceraya heyecanla atıldım
Prag kentinde birinci gün… Kuvvetli bir eğitim öncesi kısa bir kent çeşidi için sokaklardaydım. Birinci gün anladım ki elbette etraftan fikir alabilirsin fakat kendi gönlünden geçenlerin neler olduğunu güzel duymak lazım. Prag nasıl da romantik bir kent çıkmıştı. Birinci imaj bende “İyi ki gelmişim” duygusu yaratarak acayip bir motivasyon yaratmıştı. Tam da ruhuma uygun bir kent imajının içindeydim.
Gecesi gündüzünden gizemli, gündüzü ise ışık altında polisiye bir sinema izler gibi… Eski kentin büyük taşlı, dar sokaklarında yürürken kendimi Kafka’yı takip ediyor üzere görüyordum. Güya ben gerçek değilim, direktörün verdiği sahneyi oynayan bir sanatçıyım. Önümde fötr şapkalı ve uzun mantolu güya eski Amerikan sinemalarından çıkmış beyefendiler yürüyordu. Ya da ben düş görüyordum. Her an sokağa bakan kapılardan biri açılacak ve Kafka çıkacakmış üzere bakınıyordum. Güya bu kentte yalnızca ben ve o yaşıyorduk.
Ne enteresan sokaklardan Kafka’ya benzettiğim birçok insan çıkıyordu ancak çabucak uzaklaşıyordu ya da ben yeniden düşlerdeydim. Şu bir gerçek ki, hava ziyadesiyle soğuk, buzlu ve pusluydu, hani ısırıyor derler ya! Ve gerçekten yolda kimseler yoktu ki kendi ayak seslerimi duyuyordum. Ayakkabımın hiç bu kadar ses yaptığının farkında değildim. Hakikati bilmesem Flamenko dansçısının ayakkabısını giymiş üzereydim. Bu da beni ürkütmekle birlikte hiç olmadığım bir havaya sokuyordu. O denli bir ruh haline girmişim ki “Haydi dans et” deseler hiç çekinmeyeceğim. Öte yandan bu küçük ve eski kentteki gezintime ırmak kenarında devam etmeye karar verdim. Zira orası daha kalabalıktı. Meğer beşerler ırmak kenarında birikmişti. Birkaç turist kümeleri ve rehberler çeşitli lisanlarda kenti anlatıyor. Bilhassa varlıklı tarihi geçmişini… Eski yapıtların tarihçesini itinayla dinleyen turistler bir yandan da sevinç içinde fotoğraf çekiyorlar.
Başımı çevirdiğimde bunun nedenini çabucak anladım. Vltava Irmağı olarak bilinen bu ırmak, kenti anıtların süslediği köprülerle ikiye bölmüş ve beşerler bu varlıklı tarihi olan köprülerde keyifle vakit geçirmektelerdi. İki yakayı bağlayan bu köprüler kentin mistik ve romantik havasının neredeyse mimarı üzereydiler. Yürüyerek geçmenin daha keyifli olduğu köprüler, buluşanlar, fotoğraf çekenler ve öteki sanatkarlarla doluydu. Yani birinci sefer bu kadar halk ile iç içe yaşayan köprüler görmüştüm.
Birinci görüşte en çok beğendiğim köprünün ismi ‘Charles Bridge’ (Karl Köprüsü) imiş. Trafiğe kapalı, heykeller ve öteki sanat yapıtlarıyla bezenmiş son derece büyüleyici görünen bir köprüydü. Köprüyü birkaç defa geçip dönerken sanki “Kafka bu köprüyü geçerken ne yapıyordu?” diye kendimce hayaller kuruyordum. “Günde kaç sefer geçiyordu, genelde yalnız mı yürürdü?” üzere meczup sorular aklımdan geçiyordu. Köprüyü geçtikten sonraki hafif rampalı yol üzerinde de çok güzel küçük kafeler vardı. En doruktaki kafelerden birinde özelikle kentin akşam ışıltısını seyrederek bir şeyler içmenin zevkini atlamadığımı söyleyebilirim. Daha sonra ise tam bir hafta boyunca hiç otelden çıkmadım. Akşamları metro ile kente gitmeyi sevmedim. Kendi lisanlarında metro istasyonları yazmakta, anonslar yeniden kendi lisanlarında yapılmakta olduğundan yabancılar için metronun kullanımı zordu. Ayrıyeten kaldığım otelin en üst katına kurulmuş yüzme havuzunda yüzerken kentin gece manzarasını seyretmeyi daha çok sevmiştim. Hele Prag Kalesi’nin ve eski yapıtların pırıltılı hoşlukları. Gece puslu da olsa tarihi eser tıpkı dokuda aydınlatılırsa büyüleyici oluyor.
Havuz keyfi sonrası ise bizim kümenin eğitmeni ile otelin kafesinde buluşup sohbet etmek daha çok işime gelmişti ancak hafta sonu Prag Kalesi’ni gündüz görmeyi ihmal etmedim. Bunun dışında kentte gezerken dokumacılık eserlerini hiç kaliteli bulmamıştım artık nasıldır bilmiyorum. Oraya mahsus bir hatıra olarak aklıma hiçbir şey gelmiyor. Lakin elbette çeşitli ikramlık eserlerin satıldığı cazibeli ikramlık eşya dükkânları burada da mevcuttu.
Fırsat buldukça Prag’ı gezerken insan ister istemez bir şey yaratası geliyor. Kent kendine has o denli bir tarihi dokuya sahip ki… Bu manzarayı çirkinleştirecek yeni bir yapı görülmüyor. Çağdaşlık burada lakin nahoşluk getirebilir. Bilhassa eski kent tarafı bir turist için tek bir tıp ile doyulacak üzere değil. Yol bitince doyulmuyor illa ki öbür yollara dalıyorsunuz, keşfedilmemiş bir yer olmasın diye daima gözünüz bir ayak izi arıyor. Hep biri sanki takip etmenizi istiyor. Bazen bir şeyler ayak izine benzer bir işarete benziyor. O yana dalıyorsunuz. Yine yok. Tersi yola giriyorsunuz, hatta adımlarınızı daha da sıkı atarak çabalıyorsunuz. Nafile, yine ulaşılmıyor. Gölge bir çıkıyor, bir kayboluyor. Galiba yakalayamayacaktım. Tek ulaşılan şey Franz Kafka’nın eserleri. Neyse ki, onlara kolayca ulaşılabilir. Ölümsüzlüğün ancak kitaplarda olduğu gerçeğiyle, takibi bırakmış ve dönüş yoluna girmiştim.