Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizinde indirimlerini sürdürmesi, kredi faiz oranlarında düşüşü beraberinde getirirken, mevduat faizlerinde de tek hanelere inildi. Bazı özel bankalar mevduat faizlerini yüzde 6’ya kadar indirirken, kamu bankalarında mevduat faizleri yüzde 9 seviyesinde bulunuyor. Bazı özel banklarda kampanya kapsamında tüketici kredilerinde aylık faiz yüzde 1’in altına gerilese de ticari kredilerde faiz oranları 1,20-1,75 aralığında değişiyor. Bu kredilerin yıllık faiz oranları da yüzde 12 ile 20 seviyelerini buluyor.
Kamu bankaları özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid 19) salgını döneminde kredi kanallarını açık tutarak kredi hacmini artırırken hem bireysel hem de ticari kredilerde aylık yüzde 1’in altında faiz oranlarıyla ekonomiye desteğini sürdürdü. Kamu bankalarında ticari kredilerde yıllık maliyet yüzde 10-14 seviyelerinde oluştu. Böylece kamu bankaları paraya ihtiyacı olanı da tasarruf sahibini de destekleme yoluna gitti.
Bankaların kredi ve mevduat faizleri makasına bakıldığında kamu ve özel bankalar arasında makasın açıldığı dikkati çekiyor. Kamu bankalarında kredi-mevduat faizi arasında fark ortalama 3-4 puan arasında değişirken, özel bankalarda bu fark 10 puanın üzerine çıkabiliyor. Bankacılık analistleri, kamu bankalarının mevduatı hızla krediye dönüştürdüklerini, müşterilere de faiz avantajı sunarak gerekli mevduatı alabildiklerini söyledi.
Kamu bankaları özellikle tasarruf sahiplerine enflasyonun üzerinde yıllık getiri sağlarken, kredi tarafında da maliyetleri asgaride tutarak kredi-mevduat faiz makasının açılmamasına azami gayret gösteriyor. Analistler, kamu bankalarının özellikle müşterilerine çapraz ürün satışı ve uzun süreli müşteri kazanımı gibi unsurların yanı sıra ülkenin geleceğine olan güvenin etkisiyle orta-uzun vadeli karlılıklarını yükselteceklerini vurguladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) nisan ayındaki aktif rasyosu düzenlemesiyle bankaların kaynaklarını daha verimli kullanmasının ve reel sektörün ihtiyacı olan finansmana daha rahat erişebilmesinin önünü açtığını hatırlatan analistler, kamu bankalarının aktif rasyo konusunda elinin rahat olduğunu belirtti.
Bankacılık analistleri, diğer taraftan bazı özel bankaların kredi hacmini artırarak ya da mevduat faizlerini düşürerek mevduat hacmini azaltmak suretiyle aktif rasyosunu dengeleyebildiğini de kaydetti.
MEVDUATTA KAMU BANKALARININ PAYI ARTIYOR
Tasarruf sahipleri, enflasyonun altında yıllık getiri elde etmemek adına görece yüksek mevduat faizi veren kamu bankalarına yönelirken, toplam mevduat sektör genelinde artış gösterdi. AA muhabirinin BDDK verilerinden derlediği bilgiye göre 27 Mart-30 Nisan’ı kapsayan 1 aylık dönemde bankacılık sektörünün toplam TL mevduatı yüzde 9,4 artış göstererek 1 trilyon 462,7 milyar TL’ye yükseldi.
Son bir aylık dönemde kamu bankalarının TL cinsi mevduatları yüzde 20’ye yakın arttı. Bu dönemde kamu bankalarının TL mevduatları 111,5 milyar TL artarak 693,8 milyar TL’ye ulaştı. Aynı dönemde yabancı bankalardaki mevduat artışı yüzde 2,6 olurken, yerli özel bankalardaki mevduat artışı yüzde 1,4’te kaldı. 30 Nisan itibarıyla yabancı bankalarda 361,1 milyar TL, yerli özel bankalarda da 407,8 milyar TL mevduat bulunuyor.
Toplam TL mevduatlar içinde kamu bankalarının payı son bir aylık dönemde 3,9 puan artarak yüzde 47,4’e ulaştı. Aynı dönemde yerli özel bankaların payı 2,2 puan gerileyerek yüzde 27,9’a, yabancı bankaların payı da 1,6 puanlık düşüşle yüzde 24,7’ye indi.