Akdeniz’de ırmak kenarında yere bakarsanız, birden fazla vakit bir Cardiocondyla elegans (Cardiocondyla cinsinde bir karınca türü) kraliçe karıncanın kanadından yansıyan güneş ışığını görebilirsiniz. Lakin kraliçe büyük olasılıkla uçmayacak hatta yürümeyecektir. Bunun yerine kraliçeyi, bir personel karıncanın sırtına binmiş halde göreceksiniz.
Neden mi? Zira personel karıncalar, çiftleşme periyodu geldiğinde kendi yuvalarındaki genç kraliçeleri sırtlarında diğer yuvalara taşıyorlar.
Araştırmacılar, 2014’ten 2019’a kadar Güney Fransa’daki 175 Cardiocondyla karınca kolonisinin pozisyonunu haritalandırdı ve bu taşıma davranışının 453 örneğini kaydetti.
Akrabalarından uzak yuvalar seçiyorlar
Personel karıncalar çok küçük, sadece 2-3 milimetre uzunluğunda olmalarına karşın, genç kraliçeleri bir yuvaya bırakmak için kendi konutlarından yaklaşık 20 metre uzağa taşıyorlar. İşin farklı yanı ise, karıncaların dişileri çiftleşmeleri için taşıdığı bu yuvaların özel olarak seçilmesi. Yapılan deneyler, personel karıncaların seçtiği bu yuvaların genetik olarak kendilerinden daha uzak olduğunu yani akrabalık ihtimalinin daha az olduğunu ortaya koydu.
Almanya’daki Regensburg Üniversitesi’nden Zoolog ve çalışmanın ortak muharriri Dr. Jürgen Heinze tüm bu sonuçlar için, “Oldukça heyecan verici. Bu, yardımlı eş seçiminin ve hayvanlarda sahip olduğumuz yardımlı çiftleşmenin birinci örneği” dedi.
Cinsel olarak üreyen tüm organizmalar için olduğu üzere, hakikat çiftleşme partnerini seçmek Cardiocondylalar için de kıymetli bir karar. Öte yandan yakın akraba olma durumu karıncaların çiftleşmesinde ziyanlı sonuçlar doğurabiliyor.
Akraba çiftleşmesi sıhhatsiz kolonilere neden oluyor
2006 yılında yapılan bir çalışmada, öbür bir Cardiocondyla cinsinde uzun vadeli akraba çiftleşmesinin sıhhatsiz karınca kolonilerine yok açtığı keşfedildi. Araştırmada, uzun müddet akraba karıncalar ile çiftleşen kraliçe karıncaların hayat müddetinin kısaldığı, yavrularının ise vefat oranının arttığı ortaya çıktı.
Birçok karınca çeşidi, ‘evlilik uçuşları’ ile bu duruma karşı koyuyor. Lakin Cardiocondyla elegans kraliçeleri biraz yardıma gereksinim duyuyor. Kimi genç kraliçelerin bir yuvadan başkasına taşındığına ve birden fazla koloniden erkeklerle çiftleştiğine dair deliller bulunuyor.
Hiçbir genç kraliçe yuvasına dönmüyor, kışı yabancı bir yuvada geçiriyor. İlkbaharda ise yuvadan kovuluyor zira her yuvada yalnızca bir tane yumurtalayan kraliçe olabiliyor. Kovulan kraliçeler ise yuvadan ayrılıyor ve çoğunlukla kendi kolonisini kurarak döngüyü tekrar başlatıyor.
Bu genç kraliçeler için sırf bir çiftleşme dönemi var, fakat bu ziyadesiyle kâfi oluyor. Bir kraliçe, eşlerinin spermlerini hayatının geri kalanı boyunca ‘spermatheca’ ismi verilen bir kesede saklayıp, koruyabiliyor.
Kimi cinslerde bir yumurtayı döllemek için ise yalnızca iki sperm hücresi kâfi oluyor. Uzmanlar bunun için “İnsanların misal bir vazifesi yerine getirmek için kullandığı 40 ila 150 milyon spermden daha etkilidir” diyor.
Bütün güç artık kraliçede değil
Kaliforniya Üniversitesi’nde böcekbilimci olan Dr. Boris Baer, kraliçenin tüm gücü elinde bulundurduğunun kabul edilmesine karşın, kelam konusu araştırmanın aslında durumun tam olarak bu türlü olmadığını gösterdiğini söylüyor.
Dr. Baer, ”Görünüşe nazaran emekçiler bu toplumlarda sahip oldukları gücü kendi ellerine almışlar ve genç kraliçelerin çiftleşmesi konusunda kararlar alıyorlar” diyor.
Tüm bu araştırma ortaya enteresan bilgiler çıkarsa da geride büyük bir gizem kalıyor; karıncalar, genç kraliçelerin çiftleşeceği koloniyi nasıl seçiyor? Bu sorunun karşılığı şimdi bilinmiyor.
Dr. Heinze, “Ne vakit yeni bir Cardiocondyla çeşidi bulsam, farklı bir çiftleşme sistemine, farklı bir koloni yapısına ve farklı dağılma yollarına sahip olduklarını görüyorum” diyor.
Beyinlerini küçültüp büyütebiliyorlar!
Öte yandan araştırmacıları şaşırtan farklı karınca çeşitleri de mevcut. Çok zeki olan karıncaların yaşama halleri ve cüsselerini aşan güçleriyle yapabildikleri hayrete düşürüyor. Cardiocondyla elegansların çiftleşmek için akrabalık bağı olmayan karıncaları seçmesinden bahsettik.
Bir değişik bilgi de Latince ismiyle Harpegnathos saltator olarak bilinen Hindistan zıplayan karıncasından geliyor. 1851’de bilim insanı Thomas C. Jerdon tarafından sınıflandırılan bu 2,5 santimetre uzunluğundaki karıncalar, Hindistan’da ormanlık bölgelerde yaşıyor, 10 santimetre yükseğe kadar zıplayabiliyor ve kendi büyüklüğünün iki katı avcıları alt edebiliyor. Son olarak bu karıncaların üreyebilmek için beyinlerini küçültüp sonra yine büyütebildikleri ortaya çıktı.
Sonuçları bilim mecmuası Proceedings of the Royal Society B’de yayımlanan bir araştırma, Hindistan zıplayan karıncası dişilerinin beyinlerini birkaç hafta içinde yüzde 20-25 civarında küçültüp sonra tekrar büyütebildiğini gösterdi. Hindistan zıplayan karıncası beyin büyüklüklerini artırıp eksiltme marifetine sahip olduğu keşfedilen birinci böcek tipi oldu.
Fakat daha da kıymetlisi Hindistan zıplayan karıncalarının beyin büyüklüklerini değiştirmenin altında yatan sebep… Araştırmayı yürüten bilim beşerlerine nazaran, dişi karıncalar bunu üremeye hazırlık olarak yapıyor.
HABERİN TAMAMINI OKUMAK İÇİN AŞAĞIYA TIKLAYABİLİRSİNİZ
