Salgında temaslı takibini sağlamak için birçok ülkede izleme uygulamaları kullanılıyor. Lakin Birleşik Krallık hükümetinin uygulamaya çalıştığı daha evvelki COVID-19 temas izleme uygulaması, birtakım telaşlara neden olmuştu. Bu meselelerin önüne geçmeyi planlayan hükümet, yeni bir COVID-19 temas izleme uygulaması başlattı.
Evvelki uygulamadan farklı olarak yeni sürüm, merkezi bir bilgi tabanı yerine Apple ve Google tarafından sağlanan bilgi tabanını kullanıyor. Uygulama, kullanıcının kimlerle bağlantı kurduğu hakkında bilgileri depoluyor. Şayet kullanıcı COVID-19 semptomlarını rapor ederse, uygulama irtibata geçilen son bireyleri kendilerini izole etmeleri gerektiği konusunda uyarıyor. Bu uygulama saklılık konusundaki kaygıları kısmen de olsa ortadan kaldırıyor. Fakat bu kere uygulamanın kâfi sayıda kişi tarafından kullanılıp kullanılmayacağı konusu gündeme geliyor.
Genel olarak ülkelerin uyguladığı temas izleme stratejisinde, merkezi bir model kullanma eforu görüyoruz. Lakin bu durum vatandaşların kontakları ve rutinleri hakkında bilgi toplanmasına ve bir ekip istismarlara yol açabiliyor. Yeni sürümle birlikte sık sık toplanan ve 21 gün sonra silinen kayıtlar, vatandaşların bilgilerinin inançta kalmasını sağlayabilecek.
Ulusal Sıhhat Sistemi (National Health Service) ise kullanıcıların her yerde QR kod tarayabilmelerini, böylece restoran ve kafe üzere yerlerde check-in yapabilmelerini sağlayan bir özellik ekledi. Bu sayede COVID-19 tespit edilen bir kişi bu yerlerde bulunduysa, birebir yerde bulunan bireyler uyarılıyor.
Elbette uygulamanın önünde birçok büyük sorun de yer alıyor. Uygulamayla vatandaşların check-in yaparak bulundukları yerleri devlet bilgi tabanına aktarma konusunda mecburilik hissedilmesi, uygulamanın kullanıcı sayısında kısıtlamalara neden olabilir. Ayrıyeten temaslı şahısları izlemede Bluetooth kullanılıyor olması da daha büyük ölçekli uzaklık ölçümleri için meselelere neden olabilir. Uygulamanın yanlış bireyleri kaydetmesi durumunda, duyulan inanç de sarsılabilir. Araştırmalar, uygulamanın kısmen de olsa başarılı olması için yüzde 60 oranında kullanım olması gerektiğini gösteriyor.
Taşınabilir uygulama tahlil firması Sensor Tower tarafından paylaşılan bilgilere nazaran, uygulamalar istekli hale getirildiğinde birçok ülkede benimsenme oranları beklenenden çok daha yavaş artıyor. Bu uygulamalar ortalama olarak nüfusun sırf yüzde 9’una ulaşabiliyor. Benimseme konusunda başarılı ülkelerden biri olan Singapur, yüzde 36’lık bir muvaffakiyet yakalamış durumda. Fransa’nın merkezi uygulaması ise yüzde 3’lük bir kısma ulaşabildi.
Ayrıyeten uygulamayı indiren kişi sayısı ile faal kullanıcı sayısının birebir olmadığı konusuna da dikkat çekmek gerekiyor. Fransa’da uygulamayı birinci 3 haftada 1.9 milyon kişi indirirken, COVID-19 olumlu olan sırf 68 kullanıcı durumları hakkında paylaştı. Şayet temas izleme uygulamaları vatandaşlar tarafından tam manasıyla benimsenmezse ve yüzde 60’lık yanlışsız kullanıcı kitlesine ulaşılamazsa bu mevzuda pek de teknolojik bir tahlil sağlanamayacağını söyleyebiliriz.
Burak Kesayak
twitter.com/BurakKesayak