Artan kuralık, tarımda girdi maliyetlerinin yükselmesi, üretimin azalması ve talebin artması sebze-meyve fiyatlarında yukarı yönlü harekete neden oldu. Bu günlerde semt pazarlarına, marketlere ve manavlara gidenler özellikle kışlık sebze fiyatlarını görünce büyük bir şaşkınlık yaşıyor. Karnabahardan pırasaya, ıspanaktan kerevize kadar onlarca üründe fiyatlar geçen yıla göre bir hayli yükselmiş durumda. Bir kilogram ıspanağın hal fiyatı geçen yıla göre 2 TL’den 5 TL’ye çıkarken, karnabaharın kilogram fiyatı da 2 TL’den 5 TL’ye yükseldi. Brokoli ve pırasanın kilogram fiyatları da 3 TL’den 5 TL’ye çıktı. Hal fiyatlarından yaşanan bu yükseliş tezgahlara da yansıdı. Biz de yaşanan bu fiyat yükselişinin nedenlerini araştırdık. Türkiye’nin dört bir yanından üreticilerle temasa geçerek yükselen fiyatların sebeplerini sorduk. Pandemi nedeniyle sebze ve meyveye talebin arttığına dikkat çeken sektör temsilcileri, üretimin az, talebin ise çok olması nedeniyle fiyatların arttığına dikkat çekti. Öne çıkan bir diğer sebep ise aracıların zaten yüksek olan fiyatları daha da yukarı çıkarması gösteriliyor.
‘GENÇLER ÇİFTÇİLİĞİ TERCİH ETMİYOR’
Çiftçinin daha fazla desteğe ihtiyacı olduğunun altını çizen Bursa Ziraatçiler Derneği Başkanı Veysi Erez de, şu ifadeleri kullandı: “Temel girdileri oluşturan, mazot, gübre ve tohum gibi ürünlerde fiyat artışları yaşandı. Çiftçi harcadığı kadar bile kazanamadı. Bu yüzden çiftçiliği bırakanlar oldu. Planlama ile sorununun çözülmesi gerekiyor.” Çanakkale Ziraatçiler Derneği Başkanı Rahman Kırmacı ise genç çiftçilerin yetişmediğini, köylerde ailesi çiftçilikle geçimini sağlayan gençlerin, sigortalı, aylık maaşı olan işleri tercih ettiğini vurguladı.
KOOPERATİFÇİLİK DESTEKLENMELİ
Kuraklık ve küresel ısınma nedeniyle üretimde büyük değişiklikler yaşandığına dikkat çeken Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, tarımsal girdi maliyetlerinin de son dönemlerde aşırı yükseldiğine dikkat çekti. Dolar kurundaki yükselişin de fiyatlara önemli etkisi olduğunu vurgulayan Demirtaş, “Üretici ektiği üründen para kazanamıyor. Olay kısır döngüye girdi. Pazarlama stratejileri geliştirilip, düzgün bir planlama yapılırsa bu hem üreticinin hem de hem de tüketicinin yararına olacaktır. Bu kapsam çözüm olarak kooperatifçiliği söyleyebiliriz. Devletin kooperatifçiliği teşvik edip, desteklemesi büyük fayda getirecektir. Küçük üreticinin korumaya ihtiyacı var. Eğer bunlar sağlanırsa sorunlar aşılmaya başlar” dedi.
HALE GİREN ÜRÜN AZALDI
İstanbul Meyve-Sebze Komisyoncu ve Tüccarları Derneği Sıddık Kılıç da üretimin azaldığına dikkat çekti. Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hava şartları ve yaşanan kuraklık gibi sebeplerle de fiyatlarda artış yaşandı. Tüketim fazla üretim az olunca fiyat artışı kaçınılmaz oldu. Hale giren ürün miktarından azalma var. Hale ürün az gelince fiyatlar da ona göre oluşuyor. 15-20 gün sonra ürünlerin artmasıyla birlikte fiyatlarda bir gerileme yaşanmasını bekliyoruz.”
‘PLANLAMA OLMADIĞI İÇİN FİYATLAR ARTIYOR’
Geçen yıl sebze eken çiftçinin para kazanamadığını, bu yıl ise geçen yıl para kazanamadığı için sebze ekmekten vazgeçtiğine dikkat çeken Adapazarı Ziraat Odası Başkanı Ercan Ateş, “Sakarya’da sebze ekili araziler geçen yıla göre yüzde 70 azaldı. Ülke genelinde sebzecilik yapan birçok ilde benzer durum yaşanıyor. Pandemi sıkıntısına kuraklık da eklenince çiftçi iyice zor duruma düştü. Maliyetlerde de yükseliş var. Ancak olay dönüp dolaşıp planlamaya geliyor. Gelecek yıl, bu yıl sebze iyi paraya satıldı diye herkes sebze ekecek. Bu da üretim fazlalığına neden olacak. Fazla üretim nedeniyle gelecek yıl sebze fiyatları düşecek. Bunun yaşanmaması için artık önlem alınması gerekiyor” diye konuştu.
İSTANBUL HALİNDE GEÇEN YILDAN BU YILA YAŞANAN FİYAT DEĞİŞİMİ (TL)
‘ARACI VE TEFECİLER YÜKSELTİYOR’
Antalya Ziraatçiler Derneği Başkanı Abdurrahman Özcan da, planlama eksikliğine dikkat çekti. Çiftçilerin komşusunun ektiği üründen para kazanıp kazanmadığına göre ekeceği ürüne karar verdiğini vurgulayan Özcan, ayrıca tarım sektöründen beslenen aracı ve tefecilerin fiyatları yükselttiğine dikkat çekti. Sadece kış sebzelerinde değil genel anlamda tarımsal üretimde sıkıntı olduğunu kaydeden Özcan, “Üretici para kazanmazsa üretimden kopuyor. Bu da üretimin düşmesine, fiyatların yükselmesine neden oluyor” dedi.
