Normal şartlarda 26 Nisan’da yapılması gereken ancak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından ertelenen cumhurbaşkanlığı seçimi yarın yapılacak.
Kıbrıs Türk halkı, 5 yıl görev yapacak cumhurbaşkanını seçmek üzere, 1974’ten sonra 10’uncu kez sandığa gidecek.
Cumhurbaşkanlığı seçiminin yanı sıra, yüksek mahkeme yargıçlarının sayısının artırılmasını öngören anayasa değişikliği için da halk oylaması yapılacak.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), pazar günü kayıtlı 198 bin 867 seçmenin 738 sandıkta oy kullanabileceğini açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı seçimi ve halk oylaması için oy verme işlemi sabah 08.00’de başlayacak ve saat 18.00’de bitecek.
Sonuçların aynı gün saat 22.00’ye kadar açıklanması bekleniyor.
KKTC’DE SEÇİM SİSTEMİ
KKTC’de cumhurbaşkanlığı seçimi 5 yılda bir yapılıyor. Ülkede 18 yaşını bitirmiş her KKTC vatandaşı, seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahip. Seçilme yaşı ise milletvekilliği için 25, cumhurbaşkanlığı için 35 olarak belirlenmiş durumda.
Anayasa’nın 99’uncu maddesine göre, KKTC’de cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılan adayın kazanabilmesi için kullanılan geçerli oyların salt çoğunluğunu alması gerekiyor.
Adayların hiçbiri salt çoğunluğu sağlayamazsa seçim 7 gün sonra en çok oy alan iki aday arasında yineleniyor ve ikinci turda en çok oy alan aday cumhurbaşkanı seçiliyor.
EN ÇOK ADAYIN YARIŞTIĞI SEÇİM
Seçimde 7’si bağımsız 11 aday yarışacak.
Çekişmeli geçmesi beklenen seçimde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanı ve Başbakan Ersin Tatar, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman, Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı’nın yanı sıra bağımsız aday olarak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ve Demokrat Parti (DP) Lefkoşa Milletvekili Serdar Denktaş yarışacak.
Diğer yandan Alpan Uz, Mustafa Ulaş, Ahmet Boran ve Arif Salih Kırdağ bağımsız olarak, Fuat Çiner ise Milliyetçi Demokrasi Partisinin adayı olarak yarışa katılacak.
Yarınki seçim, KKTC’de bugüne kadar en çok adayın katıldığı cumhurbaşkanlığı seçimi olacak.
Sadece 3 adayın yarıştığı 1990 cumhurbaşkanlığı seçimleri ise en az adaylı seçim olarak tarihe geçmişti.
EN ÇOK KAZANAN İSİM RAUF DENKTAŞ
Rauf Denktaş, Kıbrıs Türk halkı tarafından 6 kez getirildiği cumhurbaşkanlığı makamına en fazla seçilen kişi unvanını taşıyor.
Kıbrıs Türk halkı, 13 Şubat 1975’te kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanlığı için 1976’da ve 1981’de yapılan seçimlerde Denktaş’ı devlet başkanlığı görevine getirdi.
Denktaş, 15 Kasım 1983’te kurulan ve kurucusu olduğu KKTC’de 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerde sandıktan çıkan isim oldu.
2005’te Mehmet Ali Talat, 2010’da Derviş Eroğlu ve 2015’teki iki turlu seçimde ise Mustafa Akıncı cumhurbaşkanı seçildi.
SADECE 3 KADIN ADAY ÇIKTI
1974’ten bugüne sadece 3 kadın aday Kıbrıs Türk halkının cumhurbaşkanlığı görevine talip oldu.
Buna göre, 1976, 1981 ve 1985’te Servet Sami Dedeçay, 2005’te Zehra Cengiz ve 2015’te ise Sibel Siber, cumhurbaşkanlığı seçimi için adaylığını açıkladı.
3 SEÇİM İKİNCİ TURA KALDI
Kıbrıs Türk siyasi tarihinde, bugüne dek 3 cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tura kaldı.
Kurucu Cumhurbaşkanı Denktaş ile KKTC’nin 3’ncü Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, 1995 seçimlerine ikinci tura kalırken, Denktaş ipi göğüsleyen isim oldu.
Denktaş ile Eroğlu, 2000’deki seçimde de ikinci tura kalırken, Eroğlu’nun adaylıktan çekilmesi üzerine ikinci tur yapılmadı ve Denktaş’ın zaferi ilan edildi.
2015’teki seçimde ise ikinci tura Eroğlu ve Akıncı kalırken, sandıktan Akıncı çıktı.
KOVİD-19 ÖNLEMLERİ ALINACAK
Bu yıl yapılacak seçim, Kovid-19 salgını nedeniyle önceki yıllara göre farklı bir atmosferde geçecek.
YSK, halkın oy kullanmaya gelirken kendini güvende hissetmesi için bir dizi önlem alacağını açıkladı.
Bu yıl seçim sandıklarında YSK’nın görevlendirdiği toplam 2 bin 658 kişi görev yapacak.
Seçmenler, oyunu kullanmak için sandık kurullarının odasına maskeyle girebilecek ve görevliler seçmenlere eldiven verecek.
Görevliler, Kovid-19 tedbirlerinin uygulanması ve oy kullanma sırasında yoğunluluk yaşanmamasına dikkat edecek.
Salgın önlemleri çerçevesinde bu seçimde, seçmen kartı dağıtılmadı. Seçmenler, nerede oy kullanabileceklerini http://secim.mahkemeler.net/neredeoy.aspx internet sitesinden ya da telefonla öğrenebiliyor.
KKTC’de, 8 Eylül’de yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında, cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin miting ve kitle toplantıları 1 Ekim’e kadar iptal edilmişti.