Son günlerde kusma, ishal, karın ağrısı üzere belirtilerle acil servislere başvuran çocukların sayısında artış yaşandı. Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Hastalıkları Uzmanı Gökçe Demir ve Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Akif Çelik ve Uzman Tabip Gökçe Demir; Kovid-19 kadar süratli yayılabilme ve salgın yapabilme potansiyeli olan norovirüs hastalığına karşı ikazda bulundu.
NOROVİRÜSÜN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hususla ilgili Milliyet’e açıklamalarda bulunan uzmanlar, “Norovirüs kendini hangi belirtilerle gösteriyor? Ağır seyreden bir hastalık mı?” sorusuna şu halde cevap verdi:
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Ortalama 2-3 gün süren bir kuluçka devrinden sonra sıklıkla bulantının eşlik ettiği ani başlangıçlı karın ağrısı görülür. Genel olarak ishal ve kusma bu ağrıya eşlik eder. Hastada günde 3 ila 8 sefer kansız, sulu dışkılama görülür. Hafif bir ateş olabilir. Klinik manzara olarak kendisini birkaç günde sonlar. Lakin çocuklarda ve bağışıklık yetmezliği olanlarda daha gürültülü ve uzun seyredebilir.
Uzm. Dr. Akif Çelik: Norovirüs aslında bir akut gastroenterit yani bir ishal etkeni ve salgınlara neden olabiliyor. Norovirüs birinci kere 1968 yılında Amerika’nın Ohio eyaletinde Norwalk’da salgına neden oldu ve tanısı konuldu. Norovirüsün belirtileri ortasında bilhassa ishal, kusma, ateş, kramp biçiminde karın ağrısı bulunuyor. Hastalar ishal ve kusmada çok sıvı kaybı yaşadığı için baş ağrıları görülebilir, halsizlik, yorgunluk da hastalığa eşlik edebilir. Lakin en çok kusma, karın ağrısı ve sulu ishale neden oluyor.
Norovirüs tanısı hangi testlerle konuluyor?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Alınacak dışkı numunesi, süratli antijen testleri ve PCR metoduyla teşhis koymak mümkün.
“ÇOCUKLARA BOL SIVI DESTEĞİ YAPILMALI”
Ebeveynler, çocuklarında belirti görmeleri durumunda ne yapmalı?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Çocuklarına bol sıvı desteği yapmalı ve konut içi bulaşı engellemek için hijyen kurallarına dikkat etmeliler. Çocuğun tuvalet sonrası paklığı yapıldıktan sonra elleri bol sabunlu suyla yıkanmalı. Sulu dışkılama sayısı günde 7-8’i geçerse tabibe başvurmalarını öneririm.
Uzm. Dr. Akif Çelik: Bilhassa bu türlü durumlarda en yakın sıhhat merkezine gidip muayene olmaları gerekiyor. Bu türlü bir durumda öncelikle çocuğun kusmasını azaltacak serumların kullanılmasını öneriyoruz.
“KREŞLERDE, OKUL VE YURTLARDA, ASKERİ BİRLİKLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR”
Okulların açılmasıyla birlikte bilhassa çocuklarda görülen bulaşıcı enfeksiyonların sayısının artacağını söylemek mümkün mü?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Elbette mümkün. Norovirüs bilhassa kreşlerde, okullarda, öğrenci yurtlarında, askeri birliklerde ve aile içinde salgınlar yapabiliyor. Şahıstan şahsa temasla da bulaş olabildiğinden küçük yaş kümelerinde hastalığın yayılmasını engellemekte zahmet yaşanabilir. Bilhassa geçtiğimiz son 10 gün içinde hastanemiz mikrobiyoloji laboratuvarına gönderilen dışkı numunelerinde norovirüs olumluluğunun arttığını söyleyebilirim.
Uzm. Dr. Akif Çelik: Okulların açılmasıyla birlikte bilhassa çocuklarda görülen bulaşıcı hastalıkların sıklığının artması mümkün. Bunun için kesinlikle şahsî tedbirlerinizi almanız, hijyene dikkat etmeniz ve toplumsal arayı müdafaanız gerekiyor. Okulların açılması ve açık kalmasını biz doktorlar olarak da çok istiyoruz. Zira eğitim ve öğretim almak bir çocuk hakkıdır. Bu süreçte bulaşıcı hastalıklar olabilir ancak ferdî tedbirlerimizi alarak, hijyene dikkat ederek, çocuklarımızı bilhassa maske, uzaklık konusunda ve dezenfektan kullanmasını, sık sık eliniz yıkamasını öğütleyerek bu salgından da kurtulmak mümkün.
“KORONADAN FARKLI VE ONDAN DAHA GÜÇLÜ BİR VİRÜS”
Norovirüsün yapısal olarak koronavirüsten farkı nedir?
Uzm. Dr. Akif Çelik: Bu virüsün en değerli özelliği çok uzun müddet canlı kalabilmesidir. Örneğin, insan dışkısında norovirüs 28 gün kadar yani yaklaşık 1 ay kadar canlı kalabiliyor. Bir yere temas edildiğinde bilhassa masa ya da rastgele bir yüzey olabilir, kontamine bir besin olabilir; buralarda da norovirüs en az 2 ila 3 hafta canlı kalabiliyor. Bu özelliğiyle koronavirüsten farklı ve ondan daha güçlü bir virüs. Koronavirüs dış ortamda daha dayanıksızken, norovirüs bu hususta çok daha sağlam bir virüstür.
“DAHA ÇOK YAKIN TEMASLA, DIŞKIYLA VE SULARDAN BULAŞIYOR”
Norovirüs şahıstan bireye bulaşırken hangi yolları izliyor? Nelere karşı çok dikkatli olmalıyız?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Temel bulaş, ağız-dışkı yoluyladır. Çoklukla bireyden şahsa temas, kontamine su ve besinlerle bulaş olur. Kirlenmiş içme suları, havuz-göl suları, midye üzere kabuklu deniz canlıları, salatalar, yeterli yıkanmamış zerzevat, meyve ve yeşillikler, sandviç üzere soğuk yiyeceklerin toplu tüketimiyle salgınlar oluşabilir.
Uzm. Dr. Akif Çelik: Norovirüs daha çok yakın temasla, dışkıyla, sulardan ve kontamine besinlerden bulaşır. Şayet hasta çok fazla kusuyorsa yanındakiler de kusmuk aerosollarıyla hastalığa yakalanabiliyor. Kontamine sudan bulaşarak salgınlara neden olabiliyor. Norovirüs dış ortamda ölmediği için mesela besinle uğraşan insanlarda bu virüs varsa besine bulaşarak yaklaşık 1 ay boyunca canlılığını koruyabiliyor. Bu yüzden her aldığımız eseri çok hoş yıkamak zorundayız. Hijyen kurallarına uymamız büyük ehemmiyet taşıyor.
Hastalığın tedavisinde nasıl bir yol izleniyor, hangi ilaçlar kullanılıyor?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Norovirüs enfeksiyonu antibiyotik yahut antiviral tedavi gerektirmez. Sıvı dayanağı ve probiyotikler kafidir. Fazla sıvı kaybeden hastalarda hastanede yatış ve damar yolu ile sıvı dayanağı gerekebilir.
“AŞILAR NOROVİRÜSE KARŞI GÖZETİCİ DEĞİL”
Kovid-19 aşısının norovirüse karşı koruyuculuğu var mı?
Uzm. Dr.Akif Çelik: Koronavirüs aşısının norovirüse karşı koruyuculuğu bulunmuyor. Kovid-19 farklı bir virüs, norovirüs farklı bir virüs. Norovirüs daha çok ishalle, kusmayla, ateşle belirti verirken, koronavirüs de ishal, ateş yapabiliyor. Fakat teneffüs bulguları kovid-19’da çok daha fazladır. Norovirüs de teneffüs bulguları yapmıyor. Yani norovirüs üst teneffüs yolu enfeksiyonu yahut alt teneffüs yolu enfeksiyonuna neden olmuyor.
Norovirüs yüzeylerde ne kadar mühlet yaşayabiliyor?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Bu nokta değerli. Yüzeylerde 3-4 hafta canlı kalabilme özelliğine sahip olduğundan bu durum, salgınlar için kaynak oluşturabilir. Bu nedenle kontamine yüzeyler yüzde 5-10 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile temizlenmeli. Tekrar virüsle enfekte olan şahısların güzelleştikten sonra 3 haftadan uzun bir mühlet dışkı yoluyla virüsü atacağı ve bu nedenle kaynak rolü oynayabileceği akıldan çıkarılmamalı.
Norovirüse karşı hangi besin desteklerini almak gerekiyor?
Uzm. Dr. Gökçe Demir: Besin desteğinden fazla değerli olan, bilhassa taze besinlerin gereğince temizlenmeden tüketilmemesi. Norovirüs enfeksiyonuna yakalanan bireylerin de ishal diyetine uyması; katı yağ ile yapılmış yemekler, kızartmalardan uzak durması ve bol su tüketmesi önerilebilir.
Uzm. Dr. Akif Çelik: Bilhassa beslenmede ishali durdurmaya yönelik kimi destekler alınabilir. Bu kapsamda probiyotikler, bilhassa patates, muz, makarna üzere potasyumdan varlıklı besinler tüketilmeli. Bu besinler tıpkı vakitte potasyum kaybını da önler. Bağırsaklarda meydana gelen hasarı azaltmak için çinko kıymetlidir. Uzun vadeli ishallerde çinko eksikliği meydana gelebilir. Bu nedenle çinko desteği yapılmalı.
Semptomatik tedavi dediğimiz kusmayla, ishalle kaybettiğimiz sıvıları, bedenimizin ihtiyacı olan suyu tekrar yerine koymak gerekir. Bedendeki su kaybını önlemek gerekir. Kusmayı önleyen ilaçlar hekim nezaretinde alınmalıdır. Çok kusma durumunda ise yeniden hekim nezaretinde serum takılması gerekiyor.
#Koronavirüs aşısı yaptırdınız mı?
— Haberler.com (@Haberler) September 17, 2021
