Amerikan ilaç şirketi Pfizer, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı bağışıklık sağlamak üzere Alman biyoteknoloji firması BioNTech ile geliştirdiği aşı adayının insanlar üzerindeki testlerinde hafif ve orta dereceli yan etkilere rastlandığını bildirdi.
“Clinical Trials Arena” internet sitesinde yer alan habere göre, şirket, ortaklarıyla yaptığı konferans görüşmesinde, “BNT162b2” adlı aşı adayının ABD’de yürütülen üçüncü aşama klinik denemelerinde “deneklerde hafif ve orta dereceli bazı yan etkilere rastlandığını” açıkladı.
Şirket, aşı uygulanan deneklerin birçoğunda yorgunluk, baş ağrısı, üşüme ve kas ağrıları görüldüğü, bazılarında ateş ve sınırlı sayıdaki denekte yüksek ateş tespit edildiği kaydetti.
Şirketin Aşı Araştırma ve Geliştirme Bölümü yöneticisi Kathrin Jansen, Bağımsız Veri İzleme Komitesinin söz konusu bulguların güvenlik açısından risk oluşturacağını düşünmesi halinde denemeyi durdurabileceğini ancak şu ana kadar bu yönde bir karar almadığını ifade etti.
Klinik denemede katılımcıların kimlikleri kapalı olduğundan, yan etkilerin aşının uygulandığı deney grubunda mı yoksa “placebo” adı verilen sahte formül dozlarının uygulandığı kontrol grubunda mı ortaya çıktığı bilinmiyor. Testleri denetleyen Bağımsız İzleme Komitesinin bu bilgilere erişimi bulunuyor.
Aşı adayının ABD’de yürütülen üçüncü aşama klinik denemeye şu ana kadar 12 binden fazla deneğe iki doz aşı uygulandı. Şirket bir süre önce başta 30 bin kişinin katılması planlanan denemenin katılımcı sayısını 44 bine çıkarmak için ABD Gıda ve İlaç İdaresine (FDA) başvuruda bulunmuştu.
Pfizer Üst Yöneticisi Albert Bourla, önceki gün yaptığı açıklamada, aşının etkinliğine dair kesin sonuçları ekim sonuna kadar almayı beklediklerini, tescil, imalat ve dağıtım süreçleri için hazırlıklara başladıklarını bildirmişti.
Almanya’da Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin’in kurucu ortağı olduğu biyoteknoloji firması BioNTech öncülüğünde geliştirilen aşı adayının üretim lisansı ABD’de Pfizer, Çin’de Fosun Pharma şirketleri tarafından satın alınmıştı.
AstraZeneca aşı adayının testlerini geçici olarak durdurmuştu
Öte yandan İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca, Oxford Üniversitesi ile geliştirdiği “AZD1222” adlı Kovid-19 aşı adayının üçüncü aşamadaki testleri, İngiltere’de bir katılımcıda “açıklanamayan bir hastalığın” ortaya çıkması nedeniyle 9 Eylül’de geçici olarak durdurulmuş, 12 Eylül’de testlerin yeniden başlamasına karar verilmişti.
Klinik denemeler 3 aşamada yapılıyor
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve olası yan etkileri araştırılıyor. İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşının etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor. Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
35 aşı adayı, klinik deneme aşamasında
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 9 Eylül itibarıyla dünya genelinde Kovid-19’a karşı 35 aşı adayı klinik deneme, 145 aşı adayı ise klinik öncesi değerlendirme aşamasında bulunuyor.
Çin’de ortaya çıkan Kovid-19, 200’den fazla ülke ve bölgeye yayılarak salgına dönüştü. Dünya genelinde vaka sayısı 29,7 milyonu aşarken, 939 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
