İngiltere’de Kovid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan hastaların, uzun vadeli sağlık durumunu araştıran Taburcu Sonrası Kovid-19 (Phosp-Covid) araştırmasında, Kovid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan 10 hastadan 7’sinin 5 ay sonra hala tam olarak iyileşemediği belirtildi.
İngiltere’de Leicester NHS Trust Üniversite Hastaneleri’nden uzmanlar tarafından yönetilen Taburcu Sonrası Kovid-19 araştırması (Phosp-Covid), Kovid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan hastaların sağlıkları üzerindeki uzun vadeli etkisini anlamayı ve geliştirmeyi amaçlıyor.
Phosp-Covid araştırması 2020’nin Mart ve Kasım ayları arasında taburcu edilen bin 77 kişinin sağlık durumunu takipte kaldı. Ayrıca bu kişilerin, yoğun bakım hastalarından hastaneyi sadece birkaç saatliğine ziyaret edenleri de kapsadığı belirtildi.
Araştırmalar, Kovid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan 10 hastadan 7’sinin 5 ay sonra hala tam olarak iyileşemediğini ve semptomlarına göre 4 farklı kategoriye ayrıldığını gösteriyor.
5 ay sonra hastaların bildirdikleri en yaygın 10 semptom; kas ağrısı, yorgunluk, fiziksel yavaşlama, bozulmuş uyku kalitesi, eklem ağrısı veya şişlik, uzuvlarda güçsüzlük, nefes darlığı, ağrı, kısa süreli hafıza kaybı ve yavaş düşünme olarak yer aldı. Ayrıca hastaların 4’te birinden fazlasının aynı zamanda klinik olarak önemli anksiyete ve depresyon semptomlarına ve yüzde 12’sinin de travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) semptomlarına sahip olduğu ifade edildi.
Araştırmanın henüz hakem denetiminden geçmediği de ifade edilirken; araştırmada hastaların zihinsel ve fiziksel bozukluklarına göre genel olarak 4 farlı gruptan birine girdiği bulundu. Çok şiddetli zihinsel ve fiziksel sağlık sorunları olanlar hastaların yüzde 17’sini, ciddi engeli olanlar yüzde 21’ini, hafif engeli olanlar yüzde 46’sını, beyin sisi ve orta derecede engeli olan 4’üncü grubun da hastaların yüzde 17’sini oluşturduğu belirtildi.
Orta yaşlı beyaz kadınların özellikle de obez ve tip 2 diyabet, kalp, veya akciğer hastalığı gibi önceden var olan rahatsızlıkları varsa genellikle ilk 2 kategoriye girme olasılıkları olduğu belirtildi. En hafif semptomları devam eden kişiler arasında genellikle 70 yaş üstü ve 40 yaşın altındaki kişilerin yer aldığı ve bunun nedeninin şu an belirsiz olduğu belirtildi. Ancak, sağlıklı vücut kitle indeksi olan yaşlı erkeklerin beyin sisi geliştirme olasılığının en yüksek olduğu ifade edildi.
Konu hakkında yapılan iki ayrı araştırma, koronavirüsün neden olduğu Kovid-19 hastalığına yakalandıktan aylar sonra hala iyileşemeyenlerin ağırlıkla orta yaştaki kadınlar olduğunu ortaya koydu.
Orta yaş grubundaki kadınlarda etkilerin daha uzun süre görülmesi, uzmanlara göre kadın bedeninin hastalıkla mücadelede gösterdiği farklılıklarla açıklanabilir.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ FARKLI TEPKİ VERİYOR’
Leicester Üniversitesi öğretim üyesi ve solunum yolları hastalıkları uzmanı Dr Rachael Evans, “kalıcı sağlık problemlerinin önemli bir kısmı, en çok da akciğerlerde yol açtıkları tahribat ile tarif edilen, hastalığın şiddetiyle bağlantılı değil” diyor.
Bu da uzmanların, orta yaş grubundaki kadınların neden hastalıktan daha uzun süre etkilendiğinin gerisinde başka sebepler olabileceği sonucuna varmasına yol açmış.
Sadece kadın hastalara bakıldığında uzun Kovid’den en çok etkilenenler orta yaş grubuyken, 40’ın altında ya da 60’ın üzerindeki yaşlardaki kadınların daha çabuk iyileşebildikleri de görülmüş.
Araştırmanın bulgularını raporlaştıran Edinburgh Üniversitesi Hastanesi yoğun bakım bölümünden Dr Nazir Lone, bunda 60 yaş üzeri kadın hastalardaki ölüm oranının yüksek olmasının, dolayısıyla daha genç yaştakilerin hastalığı atlatsa da etkilerini uzun süre atlatamamasının da etkisi olabileceğine dikkat çekiyor.
Yaş grubu bakımından bakıldığında böyle olabilir ama “Neden kadınlar?” diye sorulduğunda ise kadınların “erkeklerden faklı bir bağışıklık tepkisi gösteriyor olabileceğine” işaret ediyor.
Buna karşılık erkeklerin koronavirüsle enfekte olduktan sonra hastaneye yatma oranı kadınlara göre daha yüksek.
Kovid hastalarının hastaneden çıktıktan sonraki durumlarını izleyen çalışmanın bir diğer bulgusu da, hastaneden taburcu olduktan 5 ay sonra hala şiddetli belirtiler gösteren kişilerin çoğunun vücudunda CRP diye adlandırılan kimyasal maddenin normalin çok üzerinde olması. Bu kimyasal madde, vücutta enflamasyona işaret ediyor.
Bu kimyasal madde, vücudun sağlıklı hücre ve organlara saldırdığı bağışıklık sistemi hastalıklarına daha çok yakalanan orta yaş grubundaki kadınlarda da yüksek.
Leicester Üniversitesi’nden Profesör Louise Wain, “Bu, Kovid sonrası belirtilerin neden bu yaş grubu kadınlarda daha yaygın olduğunu açıklayabilir ama süreci tam olarak anlayabilmek için daha derinlemesine araştırma yapmak gerekiyor” dedi.
Araştırmacılar ayrıca izledikleri hastaları, Kovid sonrası zihni ve bedeni sağlık sorunları bakımından dört gruba ayırarak incelediler.
Bunlar arasında en çok “zihin bulanıklığı” görülen grubun daha çok ileri yaşta erkekler olduğu görüldü.
Profesör Wain, “Kovid sonrası süreçte farklı grupların ortaya çıkışı ve vücutta enflamasyonun sürmesi, bizlere Kovid’in uzun sürmesine yol açan biyolojik mekanizmalarla ilgili bundan sonra yapacağımız araştırmalar için önemli ipuçlarını veriyor” diyor.