Türk bilim insanlarının ortalarında olduğu 50 genetik merkezinin araştırmacılarından kurulan “Covid İnsan Genetiği Konsorsiyumu”nun Kovid-19’u ağır geçiren hastaların genetik şifrelerini ortaya koyduğu ve Science mecmuasında yayımlanan araştırma, bilim dünyasının önde gelen mecmualarından Nature’da “2020’nin immünoloji alanında öne çıkan gelişmesi” olarak gösterildi.
Dünya genelinde 50 genetik merkezinin araştırmacılarından kurulan konsorsiyumun ağır hastalar üzerinde yaptığı araştırma, kronik rahatsızlığı olmamasına karşın ağır bakımda tedavi görenlerin genetik yapısının, virüse karşı savaşan “tip I interferon” isimli protein kümesini üretemediğini ortaya çıkardı.
Araştırmanın sonuçları, ekim ayında Science mecmuasında yayımlanan makale ile bilim dünyasına duyuruldu.
Çok uluslu konsorsiyumun hazırladığı araştırma çalışmasının idare şurası üyeliğini Bilkent Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tayfun Özçelik yürütürken, ana grubun klinisyenleri ortasında Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanları Prof. Dr. Kadriye Kart Yaşar, Prof. Dr. Nevin Hatipoğlu, Dr. Sevtap Şenoğlu ve Dr. Şemsi Parıltı Karabela yer aldı.
Science mecmuasında yayımlanan araştırma, bilim dünyasının önde gelen mecmualarından Nature’ın atmosfer bilimi, ekoloji, viroloji, gökbilim, yapısal biyoloji ve immünoloji üzere 10 farklı alandan 2020’nin değerli araştırma ve gelişmelerine yer verdiği aralık sayısında, immünoloji alanında yılın öne çıkan makalesi olarak gösterildi.
İnterferon geninin eksik olduğu saptanan 4 hasta Türkiye’den
Araştırmada yer alan SBÜ Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Klinik Şefi Prof. Dr. Kadriye Kart Yaşar, hususa ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19’un genetik temellerini araştıran konsorsiyumun daha evvel influenza üzere hastalıklar üzerine çalışan genetik bir çalışma kümesi olduğunu lisana getirdi.
Yaşar, İstanbul’da Kovid-19 ile gayrette en çok hasta takip eden, referans hastanelerden biri olmaları gerekçesiyle konsorsiyumun idare konseyi üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik tarafından araştırmaya davet edilmeleri üzerine gruba dahil olduklarını anlattı.
Araştırma kapsamında 50 yaş altı, hiçbir ek hastalığı olmayan, ağır seyirli Kovid-19 teşhisli hastaların kan örneklerini Fransa’daki genetik araştırma laboratuvarına gönderdiklerini aktaran Yaşar, şöyle devam etti:
“15 ülkenin 60 hastanesinden 659 hastanın örnekleri incelendi. Bu hastaların 23’ünde tip 1 interferon geninin eksik olduğu gösterildi. Bu hastaların 4’ü bizim hastanemizde tedavi gören bireylerdi. Hatta biri ağır seyirli Kovid-19 geçiren bir tabip arkadaşımızdı. Çalışmada bu bireylerde interferon geni eksik bulunduğu için hastalığı ağır geçirdikleri ortaya kondu. Science mecmuasında de ekim ayında yayımlandı.”
“Tıp dünyasının Oscar’ı gibi”
Araştırmalarının Kovid-19’un genetik altyapısını ortaya koyan çok büyük bir bilimsel çalışma olduğunu tabir eden Yaşar, şöyle konuştu:
“80 yaşındaki KOAH hastası Kovid-19’u atlatırken, 20 yaşında, rastgele bir rahatsızlığı olmayan hasta vefat ediyor. Araştırmamız, bu muammaya ışık tutarak Kovid-19’da ağır seyreden hastalarımızın genetik altyapısını ortaya koydu. Nature mecmuası de 14 Aralık’ta, 2020’nin 10 farklı alandaki en güzel makalelerini seçerek yayımladı. İmmünoloji alanında seçilen en âlâ gelişme, bizim Science mecmuasında yayımlanan araştırmamız oldu.
Tıp dünyasının Oscar’ı üzere. Başkaları çoklukla biyomühendislik, ekoloji üzere tıp dışı alanlardan makaleler. O nedenle, tıp ile ilgili en güzel bilimsel makale üzere düşünün. Bizim için çok büyük onur bu. Hekimler için Nature ve Science mecmuaları seçkin tıp dergileridir. Çok ince eleyip sık dokurlar. Bu nedenle makalemizi seçmeleri bizim için gurur kaynağı.”
Prof. Dr. Kadriye Kart Yaşar, salgın nedeniyle güç günler geçirildiğini, sıhhat çalışanlarının çok yorgun olduğunu lakin makalelerinin bu türlü bir mecmuada yayımlanmasının 2020’nin son günlerinde umut verici bir gelişme olarak kayda geçtiğini ve bu biçim haberlerin kendilerini ve Türk bilim insanlarını motive ettiğini kelamlarına ekledi.