Son periyotta insanların kripto paralara olan ilgisinde büyük artış yaşandı. Yasal bir desteği olmayan kripto varlıklara yatırım yapan beşerler aslında büyük de bir risk alıyor. Thodex skandalında olduğu üzere binlerce insan kripto varlıklara yatırdığı tüm parasını kaybedebiliyor. Fakat bunun önüne geçmek de mümkün. Uzmanlar kripto paralara yatırım yapanların mağdur olmaması için yapmaları gerekenleri detaylarıyla anlattı.
SOĞUK VE SICAK CÜZDANLAR
Huobi Küresel Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş kripto paraları saklamak için dört usul olduğunu söylerken bu formüllerin soğuk cüzdanlar, sıcak cüzdanlar, donanım cüzdanları ve kripto varlıklar için saklama hizmeti veren kuruluşlar olduğunu belirtti.
Soğuk cüzdanların, internet kontağı olmayan bir bilgisayar yahut akıllı telefon üzerinde oluşturulduğunu ve uzun vadeli yatırımlar için en muteber saklama usulü olarak değerlendirilebileceğini söz eden Göğüş, “Sıcak cüzdanlar ise internet ilişkisi kullanan taşınabilir cüzdan uygulamaları yahut tarayıcı eklentileri üzerinde çalışır. Avantajı, oluşturacağınız özel anahtar ile kripto varlıklarınızı kendi denetiminizde saklamanızı sağlarken istediğiniz an alım-satım yapma imkanı sağlamasıdır. Sıcak cüzdanlar internet dünyasına açık olduğundan kullanıcıların dolandırıcılık maksatlı temaslar konusunda uyanık olması kıymetlidir.
DONANIM CÜZDANLARI
Üçüncü usul olan donanım cüzdanlarının, soğuk cüzdanlar üzere internet teması olmayan araçlar olup kriptografik açıdan inançlı çipler ile varlıkları inançta tuttuğunu tabir eden Göğüş, “Son olarak, kripto varlıklar için saklama hizmeti veren kripto para borsaları yahut kripto para bankaları kripto varlıklarınızı sizin isminize kendi cüzdanlarında saklarlar, lakin mümkün bir siber atakta size ilişkin kripto paraların da çalınması riski her vakit vardır.” dedi.
Cüzdan idaresindeki en kıymetli noktanın özel anahtarların güvenliğinin sağlanması olduğunu belirten Göğüş, “Özel anahtarınızı banka kartınızın pin kodu üzere hayal edebilirsiniz. Bu bilgi yalnızca size özeldir ve kimseyle paylaşılmaması gerekir. Bankacılık sisteminden farklı olarak, bu anahtarların size hatırlatılma seçeneği bulunmamaktadır. Özel anahtarlarınızı inançlı bir formda saklamanızı ve kimseyle paylaşmamanızı tavsiye ederim.” açıklamasında bulundu.
CÜZDAN UYGULAMALARININ BULUNDUĞU TELEFON DAHİ KIYMETLİ
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Lideri Kadir Kurtuluş yaptığı ikazda, kripto para borsa şifresinden tutun da, şahsî kripto cüzdanlarının ve hatta cüzdan uygulamalarının bulunduğu telefonun güvenliğinden dahi emin olunması gerektiğini söylüyor.
Bu uygulamaları ve cüzdanların en az iki faktörlü şifre doğrulama yollarıyla yönetmesi gerektiğini belirten Kurtuluş, “Özellikle kripto varlıklarınızı ferdî taşınabilir cüzdanınızda hatta mümkünse çevirimdışı soğuk cüzdanlarda itimatla saklayabilirsiniz.” dedi.
SPOT CÜZDANLARDA PARA BIRAKILMAMALI
Kripto para borsalarının spot cüzdanlarında para bırakılmaması gerektiğini vurgulayan Kurtuluş şöyle devam etti:
Özcesi süreç yaptıktan sonra paranızı kesinlikle şahsî cüzdanınıza taşıyın. Çünkü muhtemel bir hacklenme yahut dolandırıcılık hadisesinde kripto paranızı kaybedebilirsiniz. Burada taşınabilir telefonlarınızda başka bir uygulama olan sıcak cüzdanlar ya da çevirimdışı bir USB üzere soğuk cüzdanların mutlaka kullanılmasını öneriyoruz.
Taşınabilir cüzdan uygulamaları ferdî kasanız üzeredir, şifresini söylemediğiniz ya da çeşitli oltalamalarla hacklenmediğiniz sürece kimse cüzdanınıza erişemez, her halükarda sıcak cüzdanlarda bu bilgilerin tutulduğu sunuculara siber taarruz ihtimali ve hasebiyle risk mevcuttur. Soğuk cüzdanlarda ise internete erişim olmadığı için depoladığınız kripto varlıklara diğerlerinin erişimi hiçbir biçimde mümkün değildir. Son olarak, borsalarda para tutmanız halinde o borsanın size nitekim almayı amaçladığınız kripto parayı verip vermediğinizi bilemezsiniz. Ancak cüzdan kullanırsanız transfer esnasında bu anlaşılacaktır.
KILIÇ: YASAL DÜZENLEMELER İLE KONTROL GETİRİLMELİ
Avukat Oğuz Cihan Kılıç ise soğuk cüzdana erişim için gerekli “private key”, yâni parolaların asla kaybedilmemesi ve diğerleri ile paylaşmaması gerektiğini belirtiyor.
Thodex üzere olayların yaşanmaması için öncelikle devletin, yasal düzenlemeler ile kripto varlık piyasasına aktif kontrol ve yaptırım sistemleri getirmesi gerektiğini belirten Kılıç şu sözleri kullandı:
Kripto varlık borsası açmanın zorlaştırılması, lisans ve teminat koşuluna bağlanması, kuruluşta ve sonraki etaplarda faal kontrollerin yapılması gerekiyor. Kripto varlık piyasasının yargısal süreçlerinin de özel yargı süreçleri haline getirilmesi lazım. Yatırımcı ise uyanık ve dikkatli olmalı. Küçük hacimli, şeffaf olmayan, müşteri münasebetleri problemli borsalardan uzak durulmalı. Piyasa araştırması yapılmadan, borsa hakkında ayrıntılı araştırma yapılmadan borsanın müşterisi olunmamalı.
İHLAL OLURSA NELER YAPILABİLİR?
Bilgi ihlalinin niteliğine nazaran farklı müracaat yolları mevcut. Ferdî Bilgileri Muhafaza Konseyi’ne müracaat kelam konusu olabileceği üzere, savcılıklara ve hukuk mahkemelerine de müracaatlar yapılabilir. Bu müracaatlarda önleme yönelik çeşitli orta kararların alınması da kelam konusu olabilecektir.
DİJİTAL CÜZDAN TEKNOLOJİSİ NEDİR?
Dijital cüzdanlar, dijital varlıkların sakladığı şahsî kasalar olarak düşünülebilir. Kripto para cüzdanları para saklamaz. Kripto paralar fiziki para üzere bir yerde bulunmazken, ilgili blockchain protokolünde tutulur. Cüzdanlarda ise kripto paranın kendisi değil genel ve özel anahtarları tutulur. Bireyler, transfer ya da harcama yapacağında özel anahtarlar sayesinde ilgili protokoldeki kripto paranın sahibi olduğunu ispatlar ve lakin o vakit tasarrufta bulunabilir.