ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail-Filistin meselesine kalıcı çözüm getirmeyi hedeflediği ve haziran ayı sonunda açıklamaya hazırlandığı ‘Yüzyılın Anlaşması’nda Filistin yönetiminin saf dışı bırakılmasına tepki büyük. Hürriyet’e yazılı açıklama yapan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Genel Sekreteri Saeb Erekat, ABD’nin planının siyasi ayağının aslında çoktan yürürlükte olduğunu söyledi.
EKONOMİK ZİRVE
ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, FKÖ’nün Washington’daki temsilciliğinin kapatılması, Filistin’e yönelik yardımların kesilmesi ve Batı Şeria’daki yasadışı yerleşimlere izin verilmesi gibi hamlelerin ‘Yüzyılın Anlaşması’nın uygulamada olduğuna işaret ettiğini söyleyen Erekat, Filistin cephesinin ABD’nin bölgedeki planlarını kesinlikle reddetmekte kararlı olduğunu ifade etti.
ABD kısa süre önce Bahreyn’in başkenti Manama’da 25-26 Haziran’da ‘Yüzyılın Anlaşması’nın ekonomik ayağına yönelik kapsamlı bir çalıştay düzenleneceğini, çalıştaya Filistinli iş adamlarının da davet edildiğini duyurmuştu. Erekat bu çalıştaya işaret ederek, “Şimdi Manama’da hadi bir anlaşma yapalım ve Kudüs için, El Aksa Camii ve Kıyamet Kilisesi’ne fiyat biçelim diyorlar. Filistin cephesi bunu kesinlikle kabul etmeyecek ve karşılık verecek. (İsrail Başbakanı) Netanyahu ona verilen her şeyi karşılıksız bırakıyor” ifadesini kullandı. ABD merkezli New York Times (NYT) gazetesi, söz konusu zirvede Filistin cephesi ve müttefiklerini siyasi tavizlere ikna etmek için Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn gibi Körfez ülkeleri, Avrupa ülkeleri ve Asya ülkelerinden toplamda 68 milyar dolar toplanmasının hedeflendiğini yazmıştı.
BAHREYN’İN AÇIKLAMASI
Haberini ABD’li diplomat ve Kongre üyelerine dayandıran NYT gazetesi, söz konusu paranın Filistin’in yanı sıra Mısır, Ürdün ve Lübnan için de kullanılacağını iddia etti. Öte yandan Trump’ın barış planına ev sahipliği yaptığı için Filistin’e destek veren birçok siyasi grubun tepkisiyle karşılaşan Bahreyn cephesinden açıklama geldi. Bahreyn Dışişleri Bakanı Halid bin Ahmed el Halife başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletine desteklerinin değişmediğini öne sürdü. El Halife, hiçbir Filistinli yetkilinin yer almayacağı konferansın Filistin ekonomisine destek vermekten başka herhangi bir amacının olmadığını söyledi. İsrail merkezli Haaretz gazetesi, ABD’nin Bahreyn’deki konferans konusunda Filistin yönetimini davet etmemesini “ABD Bahreyn’de düğün yapmak istiyor, ancak damadı davet etmedi” ifadesiyle değerlendirdi.
‘Yüzyılın Anlaşması’ diye lanse edilen İsrail-Filistin girişimini Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt ve ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman hazırladı. Kushner’in planının Filistinlilere ekonomik refah vaad ederken, bağımsızlık hedefini rafa kaldıracağı iddia ediliyor.
PLAN İLE İLGİLİ İDDİALAR
‘Yüzyılın Anlaşması’ ile ilgili şimdiye kadar basına çok az şey sızdı. Planla ilgili bazı iddialar is şu şekilde:
Batı Şeria: İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında 1995 yılında imzalanan Oslo Barış Anlaşması’nda Batı Şeria A-B-C bölgeleri olarak ayrılmıştı. Bölgenin yüzde 60’ına eşit C Bölgesi’deki kontrolün İsrail’e verilmesi ve yasadışı yerleşimlere devam edilmesi öngörülüyor.
Kudüs’ün statüsü: İsrail merkezli Hayom gazetesinde yayımlanan bir haberde, Kudüs’ün kurulacak ‘Yeni Filistin’in ve İsrail’in başkenti olarak kabul edileceği iddia edilmişti. Söz konusu haber ABD yönetimi tarafından reddedildi. Ancak plan kapsamında Kudüs’te Filistin cephesinin oldukça kısıtlı haklara sahip olması bekleniyor.
Güvenlik: Plan kapsamında hiçbir şekilde müzakere masasına oturtulmayan Hamas ve FKÖ’nün silah bırakmasının talep edilmesi bekleniyor.
