SİVAS (AA) – Sivas‘ta bilim insanlarınca kurulan doku kültürü laboratuvarında, meyve, zerzevat ve peyzaj bölümünün muhtaçlık duyduğu bitkiler, iklim koşullarından bağımsız ve hastalıktan ari halde kısa müddette yetiştiriliyor.
Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (SBTÜ) Tarım Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tolga Karaköy, Dr. Öğretim üyeleri Gökhan Baktemur ve Fatih Ölmez, yaklaşık 5 ay evvel Cumhuriyet Teknokent’te çeşitli bitkilerin çoğaltılmasına yönelik çalışmalar yapmak emeliyle ortak firma kurdu.
Firmanın doku kültürü laboratuvarında klonlama metoduyla yaklaşık 3,5 ayda çoğaltılan fideler, yurt içindeki sipariş noktalarına gönderildi.
Laboratuvarın yaklaşık 20 milyon olan klonlama kapasitesinin, taleplerin artması üzerine gelecek yıllarda 50 milyona çıkarılması hedefleniyor.
Firmanın ortaklarından Prof. Dr. Karaköy, AA muhabirine, laboratuvarda virüssüz, hastalıksız bitki malzemelerinin üretimi ile Ar-Ge çalışmaları yapıldığını söyledi.
Olağan şartlarda yaklaşık 1 yılda yetişen erik, kuşburnu, goji berry, badem, sarımsak, akçaağaç, leylak, alıç, çınar ve batı mazısı fidelerini, biyoteknolojik şartlarda 3,5 ayda ürettiklerine dikkati çeken Karaköy, talep eden firmalara 350 bin fide teslim ettiklerini bildirdi.
Yurt dışından da talepler var
Karaköy, “Şirketimizin çalışmaları duyuldukça yurt dışından da bizimle çalışmak isteyen firmalar oldu. Türk Cumhuriyetleri başta olmak üzere birkaç ülkeyle irtibatlarımız var. Bahisle ilgili Ar-Ge çalışması yaparak, protokolleri oluşturup onlara kendi şirketleri kapsamında uzman yetiştirerek hizmet vermeyi planlıyoruz.” dedi.
En değerli maksatlarının Türkiye’nin yıllık çilek fidesi gereksiniminden doğan açığı kapatmak olduğunu anlatan Karaköy, şöyle konuştu:
“Türkiye’de yıllık çilek fidesi gereksinimi 300 milyon civarında. Bunun bizimki üzere biyoteknolojik şartlarda virüssüz olarak üretimi 30 milyon civarında yapılmakta. Geri kalanı da çok iptidai şartlarda üretiliyor. Bu mevzuda çok önemli bir açık var. Onun için şu an Mersin’in Anamur ilçesindeki bir şirketle çilek fidesi üretimi konusunda görüşmelerimizi tamamladık ve bize anaçları gönderdiler. Biyoteknolojik formüllerle süratli bir halde fide üretimi yapacağız. Yıllık 30 milyon civarına çok rahat bir formda çıkabileceğimizi düşünüyorum.”
Dr. Öğretim Üyesi Baktemur ise doku kültürünün, hastalıktan, virüsten ari bir bitkiden onlarcasının süratli biçimde çoğaltılabildiğini, bunun rastgele bir mevsime bağlı kalınmadan, yılın 12 ayı üretimin sürdüğü bir sistem olduğunu söyledi.
Laboratuvarın 3 kısma ayrıldığını anlatan Baktemur, “İlk odamız, bitkinin sterilizasyondan evvelki basamağı için. Transfer odasında ise yapay bir besin ortamında, steril şartlarda bitkinin kök, tohum, sürgün kısımlarını alarak çoğaltımını sağlıyoruz. Büyütme odasında da ortalama 25 derece sıcaklık sağlıyoruz ve 16 saat aydınlık, 8 saat karanlık olacak halde bitkilerin gelişimlerini takip ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
Kuşburnu için KOSGEB’ten 1 milyon lira hibe takviyesi alındı
Baktemur, şu anda kuşburnu, goji berry ve garnem bitkilerine yük verdiklerini, kuşburnu projesi için KOSGEB’ten 1 milyon lira hibe takviyesi aldıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Kuşburnunun kitlesel üretimini yaparak hem Sivas hem de başka vilayetlere dağıtımına devam ediyoruz. Yurt dışından da ağır talepler geliyor. Ayrıyeten Mersin’in Tarsus ilçesinde garnem bitkisinin anaç çoğaltımı için bir protokol imzaladık. Bu kapsamda bizden istedikleri 1 milyon civarında fidandan 50 bininin üretimini yaptık. Goji berry bitkisiyle ilgili de Sivas’tan önemli talep var.”
