SÜRÜLER halinde mart ayında Afrika‘dan çıkıp, Hatay’dan Anadolu’ya, İstanbul ve Trakya üzerinden de Avrupa ve Balkanlar’a leyleklerin sonbahar göçü başladı. 16 yıldır leylek göçünde sayımlar yapan Fikret Can (76), ilkbaharda 500-600 bin leyleğin göç ettiğini, yavrularının büyümesiyle tekrar Afrika’ya dönüşe geçen leyleklerin sonbahar göçü devrindeki sayılarının ise 900 bin- 1 milyonu bulduğunu açıkladı.
Trakya’dan Hatay’a kadar olan göç yolundaki kentlerin semalarında, bugünlerde binlerce leyleği görmek mümkün. Uzun yıllardır leylek göçlerini gözlemleyen ve fotoğraflayan Emine Turhan Tekin, sonbahar göçünün, temmuz ayının son günlerinde başladığını ve eylül ayı sonuna kadar sürdüğünü açıkladı. Tekin, “Göç başlarken görebildiğimiz leylek kümeleri küçük kümelerdir. Asıl kalabalık ve büyük kümeler ağustos ortalarından ağustos sonuna kadar gözlemlenebilir. Göçün başlama ve bitme vakti, popülasyona nazaran farklılık gösterir” dedi.
‘GECELERİ DİNLENİYORLAR’Sonbaharda üreme alanından kalkan leylek sürülerinin, kışı geçirmek üzere Afrika’ya gittiğini belirten Tekin, “İlkbaharda ise kışı geçirdikleri Afrika’dan yola çıkar ve üreme alanlarındaki yuvalarına geri dönerler. Göç müddeti, üreme alanı ile kışlama alanı ortasındaki uzaklık, yaşadığı bölgenin iklim şartları, yavruların yumurtadan çıkma vakti, göç güzergahındaki besinlerin bol ya da kıt olması üzere etkenlere bağlıdır. Göç sırasında, gündüzleri kara üzerinde uçan leylek, geceleri dinlenir” diye konuştu.’GENÇLERDE YÜZDE 80’E YAKIN BÜYÜK KAYIP’İlk defa göçe katılan gençlerin lakin yüzde 20 kadarının doğduğu topraklara geri dönebildiğine işaret eden Tekin, “Diğerleri gidiş dönüş yollarındaki güç şartlara yenik düşer, ölür. Gençlerde yüzde 80’i bulan bu büyük kayıp, erişkinlerde yüzde 40 civarındadır. Bu nedenle, yeni genç bireylerin katıldığı sonbahar göç nüfusu, ilkbahar göç nüfusuna oranla, göz arkası edilemeyecek kadar fazladır” dedi. ‘HERKESİN GÖZÜ GÖKYÜZÜNDE OLSUN’16 yıldır leylek göçünde sayımlar yapan, yaralı leylekleri tedavi ettiren ve ‘leylek baba’ olarak bilinen Fikret Can ise sonbahar göçünün en ağır devrinin 20 ile 31 Ağustos ortası olduğunu söyledi. Leyleklerin geri dönüş seyahatinin Türkiye’de Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, İzmit, Yalova, Bursa, Eskişehir, Konya, Karaman, Mersin, Adana, Hatay’dan güneye yaşandığını anlatan Can, “Özellikle bu güzergahlarda bugünlerde herkesin gözü gökyüzünde olsun. On binlerce leyleği görmek mümkün” diye konuştu.’EN DAR GEÇİT GÜZELCE- TEPEKENT ARASI”Sonbahar göçü’ olarak isimlendirilen Afrika seyahatinin en mükemmel gözlemlendiği yerin İstanbul’da Büyükçekmece’nin Güzelce ile Tepekent ortasındaki 4 kilometrelik dar geçit olduğunu kaydeden Can, “Bu bölgenin dünyada eşi ve gibisi yok. Sonbahar göçünde kuzey rüzgarları güçlü olduğundan hepsi neredeyse Marmara kıyılarına yığılır ve en ağır görüldüğü alan Güzelce- Tepekent ortasındaki 4 kilometrelik dar geçit” dedi.SONBAHAR GÖÇÜ 1 MİLYONU BULUYORHer yıl leylek göçünde sayımda yaptıklarını belirten Can, ilkbaharda İstanbul üzerinden Avrupa ve Balkanlar’a yaklaşık 500-600 bin leyleğin göç ettiğini, 120 günlük kuluçka periyodu ve yavrularının büyümesiyle tekrar Afrika’ya dönüşe geçen leyleklerin sonbahar göçü periyodundaki sayılarının ise 900 bin- 1 milyonu bulduğunu açıkladı.’GÖÇ YOLLARINI DENİZLER BELİRLER’Leyleklerin deniz üstünde 23 kat daha fazla güç harcaması nedeniyle göç yollarının denizlerle sonlu olduğunu da belirten Can, “Süzülerek uçan büyük kuşların göç yollarını denizler belirler diyebiliriz. Bu temel unsur tıpkı vakitte, leyleklerin İstanbul Boğazı’nı geçerken neden ilkbahar göçünde farklı, sonbahar göçünde farklı güzergahlar izlediğini de net bir halde açıklar. Kışı Afrika’da geçiren leyleklerin ilkbahar göçündeki gayesi Avrupa kıtasındaki yuvalarına varmaktır. Sürülerin ana istikameti kuzeydir” dedi.’İLKBAHARDA YOĞUNLUK SARIYER’DE’İlkbaharda Hatay sonlarından ülkeye giriş yapan sürülerin karşısına, kuzeye yanlışsız ilerlerken Karadeniz mahzurunun çıktığını belirten Fikret Can, “Bu nedenle sola, batı istikametine dönerler, İstanbul Boğazı’ndan Avrupa’ya ulaşır ve Karadeniz kıyı şeridini izleyerek yola devam ederler. Bu nedenle ilkbahar göçünde ana güzergah İzmit-İğneada ortasında kalan Karadeniz kıyı şerididir. İlkbahar göçünün izleneceği en hoş yer Sarıyer ve civarıdır” diye konuştu.’SONBAHAR GÖÇÜNÜN TARAFI GÜNEY’Sonbahar göçünde ise amacın Afrika olduğunu kaydeden Can, şöyle konuştu:
“Sürülerin ana istikameti bu sefer güneydir. Ağustos başından itibaren Balkanlar üzerinden ülkemize giriş yapan leylek sürülerinin önüne bu kere Marmara Denizi manisi çıkar ve doğu istikametine kıvrılır ve kıyı şeridini izleyerek İstanbul Boğazı’ndan Anadolu’daki geliş rotasını izleyerek Afrika’ya devam ederler. Bu nedenle sonbahar göçünde ana güzergah Tekirdağ- İstanbul Boğazı ortasında kalan Marmara Denizi kıyı şerididir. Sonbahar göçünün izleneceği en hoş yer, Güzelce-Tepekent ortası ve civarıdır.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Mehmet Çınar
