ANKARA (AA) – Macaristan‘ın Ankara Büyükelçisi Viktor Matis, Türkiye- Macaristan bağlantılarını en düzgün anlatan sözcüğün “saygı” olduğunu ve Büyükelçiliğin bu doğrultuda 2015’ten bu yana klasik iftar daveti düzenlediğini belirterek “Ramazan ayı zati biraz sakinleşme, biraz fikir, biraz her şeye daha olumlu bakma ayıdır.” dedi.
Matis, Büyükelçiliğin siyasetçi, diplomat, iş insanı ve gazetecileri her yıl bir ortaya getiren klasik iftar davetini, Türkiye‘deki ramazan geleneklerine dair izlenimlerini ve ikili bağlantıları AA muhabirine kıymetlendirdi.
Büyükelçiliğin her ramazan düzenlediği iftar davetini bu yıl 14 Nisan’da gerçekleştirdiğini belirten Matis, “Bu program kapsamında yalnızca Ankara’da değil, bütün Türkiye‘de önde gelen, bizimle iş birliği yapan arkadaşlarımızı davet ettik. Devlet yöneticisi olsun, iş adamı olsun, kültür faaliyetinde yer alan şahıslar olsun, Ankara’dan, İstanbul’dan, Boyabat’tan bile iştirakçilerimiz vardı.” sözünü kullandı.
Matis, Türkiye ve Macaristan ortasındaki alakaları en net biçimde anlatan sözcüğün “saygı” olduğunu ve bu iftar davetinin de bunu yansıttığını söyleyerek, “Türkiye ve Macaristan ortasında, devletler ve halklar ortasında en değerli söz ‘saygı’dır. Biz de Türkiye’deki İslam dinine hürmet duyuyoruz. O nedenle de bu kutlu ay içinde olan iftar programını biz de 2015’te düzenlemek istedik.” diye konuştu.
Kendisinin 2015’te misyon şefi yardımcısı olarak Türkiye’de vazifeli olduğu sırada başlatılan bu klasik iftarların Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021’de düzenlenemediğini belirten Matis, “Ama artık dedik ki Kovid güya olağan bir hastalığa dönüştü. Bu nedenle bu sene muhakkak (geleneksel iftarı) yapmak istedik.” dedi.
Matis, Ukrayna-Rusya Savaşı’na da dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“En değerlisi bütün Avrupa’da, bütün dünyada barış. Ramazan zati bu nedenle de değerli ve bizim için çok sembolik bir ay. Ramazan ayı aslında biraz sakinleşme, biraz fikir, biraz her şeye daha olumlu bakma ayıdır. Bu nedenle de bu ramazan ayı barışçıl bir halde geçseydi çok keyifli olurduk. Maalesef savaş hala Avrupa’da devam ediyor, hatta Macaristan’ın bir komşu ülkesinde. Bu bizim uzun vakittir görmediğimiz bir durum.”
Ramazanda “saygı”nın kıymeti
Türkiye’de uzun yıllar yaşayan ve birçok ramazan geleneğine tanıklık eden Matis, buradaki kültür hakkında hiçbir şey bilmediği birinci günlerde ramazan geleneklerini garipsediğini şu biçimde anlattı:
“Davulcular, bilmem ne geliyor, bu türlü sabah sabah ne oluyor diye dışarıya baktık. Lakin natürel bu öteki bir kültür. Siz bir ülkeyi ziyaret ederseniz yahut orada yaşıyorsanız onu da kabul etmeniz lazım. O nedenle benim için birinci etapta enteresan oldu. Lakin ondan sonra olağan ki biraz daha kültürü anlamayla bir arada, ramazan ayında biraz kendimi bulmaya çalıştım. Zira ramazan ayında benim de biraz farklı tutum göstermem gerekiyor. Mesela rastgele bir görüşmeye gidiyorsam ben de su, çay rica etmiyorum. Zira ben oruç tutmuyorsam da o bir saat, iki saat için çok sorun olmaz. Tekrar, ‘saygı’ sözünü kullanıyorum. Zira ramazan için rastgele bir yabancının Türkiye’de bulunduğu sırada hürmet duyması lazım.”
Hem Müslüman aleminin ramazan ayının, hem de Hristiyan aleminin Paskalya Bayramı’nın nisan ayına denk gelmesine de değinen Matis, “Bu dini gelenekleri herkesin tutması yahut en azından bilmesi lazım. Hristiyan dünyasında Paskalya değerli bir bayram. Macaristan’da Paskalya’dan evvelki cuma günü ve akabinde gelen pazartesi günü artık dini bir tatil olarak kutlanmaktadır.” dedi.
Matis, inançları gereği Paskalya’dan evvelki 40 gün et tüketmeyen Macar ailelerin Paskalya’da bir ortaya gelerek yemek yediklerini anlattı.
Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto Ankara’ya geliyor
Macaristan’da 3 Nisan’da yapılan genel seçimleri de pahalandıran Matis, “199 milletvekili seçildi. Eski hükümet partisi, 12 yıldır hükümette olan parti, 4. sefer arka arda 3’te 2 çoğunlukla kazandı. Bu çok değişik bir durum zira Macaristan’da 6 muhalefet partisi hükümet partisine karşı birleşti ancak seçimleri kazanamadı.” dedi.
Matis, seçim sonuçlarının ikili ilgilere nasıl yansıyacağını ise “Türk-Macar münasebetlerinde bu nedenle rastgele olumsuz bir değişiklik olmayacak. Rastgele bir istikamet değişikliği olmayacak.” halinde kıymetlendirdi.
İkili münasebetlerin, stratejik iş birliği seviyesine çıkarıldığı 2013’ten itibaren inanılmaz bir süratle geliştiğini söyleyen Matis, “Bu nedenle bu istikrar bizim için, Türk-Macar alakaları açısından çok olumlu bir şey.” diye konuştu.
Matis, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un bir ay evvel Macaristan’ı ziyaret ettiğini hatırlatarak “Türk ve Macar şirketlerinin Afrika’da bulunan üçüncü ülkelerdeki iş birliğini desteklemek maksadıyla Türkiye-Macaristan 3. Go Africa İş Forumu’nu organize ettik. Çok başarılı bir programdı.” dedi.
Macaristan’daki seçimlerden ötürü kısa müddetliğine ikili temaslara orta verildiğini belirten Matis, “Ama 19 Nisan tarihinde Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanımız (Peter Szijjarto) Ankara’ya gelecek. Bu, seçimlerden sonra yapacağı birinci ziyaretlerden biri olacak. Bu da bizim için dış siyasette Türkiye’nin ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor.” sözünü kullandı.
