Besin ve besin dışı eserlerindeki çok fiyat artışları tüketiciyi zorlarken, birçok market zincirinde sepet hacminin yüzde 40 civarında düştüğü iddia ediliyor. Tüketici; bu periyotta makarna, bakliyat üzere görece daha ucuz eserlere yöneldi. Öte yandan, günde 2-3 sefer değişen fiyat etiketlerine karşı da marketleri yakın markaja alıyor, ucuz eser neredeyse o markete gidiyor. Ucuzluğun bu kadar değerli olduğu bir periyotta, marketlerin de en çok korktuğu bahislerin başında, ‘alışverişçinin intikamı’ geliyor. ‘Rakiplerdeki fiyatları takip etmezsek, ismimiz değerliye çıkıyor. En büyük endişemiz alışverişçinin bizi cezalandırması’ diyen kimi market yöneticileri, bugünlerde daha da artan fiyat rekabetine karşı, atağa kalkmış durumda. Marketler, fiyatları takip etmek için rakiplerinin mağazalarına gizlice eleman yolluyorlar. Evvelden rakip marketlere haftada 1-2 defa gönderilen bu elemanlar artık her gün, bazen de günde 2 kere fiyat tespiti yapıyorlar. Birer casus üzere, eserin fiyatını not alan ve hatta fark edilmemek için gerekirse eser de satın alan bu elemanlar, bazen de fark edildiklerinde marketten dışarı atılıyorlar.
“PİYASA FİYATI BU TÜRLÜ OLUŞUYOR”
Karadeniz Bölgesi’nde faaliyet gösteren 245 market şubesini temsil eden Karadeniz PERDER’in Lideri ve tıpkı vakitte 12 şubelik Kalafatlar Marketleri’nin sahibi Osman Kalafat, “Rakipleri takip etmek zorundayız. Eleman gönderiyoruz, fiyatları öğreniyoruz, gerekirse eser alıyoruz. Lokal zincirler ortasında bu bahiste bir dayanışma da var. Herkes birbirinin elemanını tanıyor, biliyor. Aslında piyasa fiyatı da bu türlü oluşuyor” diyor. Enflasyonun bu kadar yüksek olmadığı periyotlarda de bu fiyat incelemelerinin yapıldığını, fakat bugün gelinen noktada, etiketlerin günde 2-3 defa değiştiğini vurgulayan Kalafat, “Bu değişimleri denetim etmek zorundayız. Rakipte ucuz bizde kıymetliyse, ismimiz değerliye çıkıyor. Müşteri kaybetmek istemiyoruz lakin kar marjlarımız çok düşük. Hatta genel masraflarını bile karşılayamayan zincirler var” diyor.
“ŞU AN ÇOK REKABET VAR”
Ucuz fiyat, marketlerin en büyük silahı. Kimisi, tez edilene nazaran rekabet yaratmak için birtakım eserlerde ziyanına satış yapıyor, kimisi de elinde stoku varsa, fiyat geçişlerini geciktirerek müşteri çekmeye çalışıyor. Onur Market İdare Konseyi Üyesi Erdal Tüfekçi, “Eskiden, örneğin, kolaya artırım geldiğinde bütün marketler bu fiyat geçişişini bir hafta içinde yansıtırdı. Ancak artık o denli değil ki, elinde stoku olan fiyatı çabucak artırmıyor. Münasebetiyle bu marketle rekabet edebilmek için sizin de fiyatı artırmamanız lazım. Artırırsanız, bu sefer de değerli market oluyorsunuz. Alışverişçinin bizi cezalandırmasından çok korkuyoruz. Zira bizim, alışverişçi sayımız ve onun satın alma gücü kadar gücümüz var. Sermayemiz o” diyor.
Tüfekçi, fiyat rekabetiyle ilgili şunları anlatıyor: “Şu anda market piyasasında çok bir rekabet var. Fiyat artışlarının suratına yetişmek çok sıkıntı. Eser, kimde ucuz kimde değerli aşikâr değil. Birisi fiyatını geçiyor, birisi geçmiyor, biri erken geçiyor, biri geç geçiyor. Bunların hepsini koordine etmek zorundayız.”
Erdal Tüfekçi’nin verdiği bilgilere nazaran, sepette ciro ortalaması enflasyon hasebiyle artıyor fakat hacimde daralma var. Örneğin sebze-meyvede yüzde 40’lık daralma olduğunu söyleyen Tüfekçi, alışveriş trendleriyle ilgili şu bilgileri veriyor: “Toplu alışveriş azalıyor, sık alışveriş artıyor. Daha küçük ambalajlar, daha ekonomik markalar alınıyor. Et satışı düştü. Yarım kiloluk paketli eserler tercih ediliyor. Hatta biz bakliyatı da açık satmaya başladık.”
TEDARİK TARAFINDA NELER OLUYOR?
“YERELLERDE İFLASLAR GELEBİLİR”
Karadeniz PERDER Lideri Osman Kalafat, marketlerin genel masraflarının çok arttığından kelam ediyor. “Şu an birçok zincir sermayeden yiyor” diyen Kalafat, “Biz Kalafatlar Market olarak 12 şubemiz için 350 bin lira elektrik faturası ödüyorduk, artık 742 bin TL’ye çıktı. Bunun kirası, işçi sarfiyatı ve daha birçok masrafı üzerine koyduğunuzda üzerimizdeki yük artıyor. Örneğin, nakliyede, Mersin’den Ordu’ya kilogram başına zerzevat taşıma fiyatı 30 kuruştu, şu an 90 kuruş” diyor.
Bilhassa mahallî zincirlerde çok önemli iflasların olabileceğini söyleyen Kalafat, işin tedarik tarafıyla ilgili de şu bilgileri veriyor: “Üretici tarafına bakıyorsunuz, onlar da haklı. ÜFE, yüzde 100’ün üzerinde. Bunu fiyata tam manasıyla yansıtamıyorlar. Bu nedenle eserin siparişini veriyorsunuz, eser gelmiyor. Örneğin Türkşeker’e verdiğimiz siparişin parasını yatırdık, artırım geldi, fark istediler, onu da yatırdık. Gerisinden bir artırım daha geldi onu da yatırdık. Ancak bir ayı geçti eser hala gelmedi. Öbür üye zincirlerimizin birçoğu da büyük tedarikçilerle tıpkı sorunu yaşıyor. Tedarikçi, ‘Ürünü teslim ettiğimde peşin ödemen gerekir’ diyor. ‘Tamam’ diyoruz fakat 100 ünite mal istemişsek 30 ünite gönderiyorlar. Bunu, firmaların birçoğu yapıyor. Bu sefer, rafa eser koyamıyoruz.”
Kaynak: Dünya
