Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasında (TCMB) Türk lirası olarak tutulan “yedek akçe”nin bütçeye aktarılmasıyla ilgili düzenleme Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) geliyor.
AA muhabirinin ekonomi kurmaylarından edindiği bilgiye göre söz konusu düzenlemede TCMB Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin yeniden düzenlenmesi öngörülüyor. Buna göre mevcut maddenin bankanın yıllık safi karının yüzde 20’sinin yedek akçeye ayrıldığını belirten “a” fıkrası kaldırılıyor.
Bununla birlikte ilgili maddeye “Son yıl karından ayrılan ihtiyat akçesi hariç, birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kara katılarak dağıtılabilir.” ibaresinin eklenmesi öngörülüyor. Düzenlemenin Meclis’ten geçmesi halinde bankanın yıllık net karı şu şekilde dağıtılacak:
“Hisse senetlerinin nominal değeri üzerinden yüzde 6’sı ilk kar hissesi olarak hissedarlara, bu yüzdeler tutarının düşmesinden sonra kalan miktarın en çok yüzde 5’i, iki aylık maaş tutarını geçmemek üzere banka mensuplarına ve yüzde 10’u ihtiyat akçesine, hisse senetlerinin nominal değeri üzerinden Genel Kurul kararıyla en çok yüzde 6 nispetinde ikinci kar hissesi olarak hissedarlara, bu dağıtımdan sonra kalan bakiye Hazineye verilir.”
Öte yandan son yıl karından ayrılan ihtiyat akçesi hariç, birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kara katılarak dağıtılabilecek.
Merkez Bankasının yıllık net karının dağıtımını düzenleyen 60’ıncı madde daha önce, “yüzde 20’si ihtiyat akçesine, hisse senetlerinin nominal değeri üzerinden yüzde 6’sı ilk kar hissesi olarak hissedarlara, bu yüzdeler tutarının düşmesinden sonra kalan miktarın en çok yüzde 5’i, iki aylık maaş tutarını geçmemek üzere banka mensuplarına ve yüzde 10’u fevkalade ihtiyat akçesine, hisse senetlerinin nominal değeri üzerinden Genel Kurul kararıyla en çok yüzde 6 nispetinde ikinci kar hissesi olarak hissedarlara, bu dağıtımdan sonra kalan bakiye Hazineye verilir.” şeklindeydi.
Dünya örneklerinde benzer uygulamalar mevcut
Ekonomi kurmayları yedek akçe konusunun Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getirildiğini söyledi.
Dünya örneklerine bakıldığında benzer uygulamaların görüleceğini vurgulayan kurmaylar, yedek akçe konusunun bundan sonra gündemden çıkarılacağını ve sürekli uygulama haline dönüşeceğini dile getirdi. Benzer ülke grupları merkez bankalarının kar transferleri incelendiğinde; Arjantin, Brezilya, Endonezya ve Avustralya’da kanunlar çerçevesinde kar dağıtımı yapılıyor.
Kanada’da karın tamamı, Polonya’da karın yüzde 98’inden azı, Güney Afrika’da karın yüzde 90’ı, Rusya’da karın yüzde 50’si, Peru’da karın yüzde 25’i dağıtılabiliyor.
